Người lao động có quyền yêu cầu gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương?

Người lao động có quyền yêu cầu gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương? Tìm hiểu chi tiết về quyền lợi, ví dụ thực tế và căn cứ pháp lý bảo vệ người lao động.

1. Người lao động có quyền yêu cầu gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương?

Người lao động có quyền yêu cầu bồi thường khi làm thêm giờ mà không được trả lương. Việc làm thêm giờ là thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động, trong đó người lao động phải được trả tiền lương làm thêm theo đúng quy định của pháp luật. Theo Bộ luật Lao động, tiền lương làm thêm giờ phải được tính theo mức cao hơn so với giờ làm việc bình thường, và cụ thể:

  • Mức lương làm thêm giờ ngày thường: Ít nhất bằng 150% so với mức lương giờ làm việc bình thường.
  • Mức lương làm thêm vào ngày nghỉ hằng tuần: Ít nhất bằng 200%.
  • Mức lương làm thêm vào ngày lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương: Ít nhất bằng 300%.

Nếu người lao động làm thêm giờ mà không được trả lương, họ có quyền:

  • Yêu cầu trả đủ lương và các khoản phụ cấp liên quan: Người lao động có thể yêu cầu người sử dụng lao động trả đủ lương làm thêm giờ theo đúng quy định pháp luật. Việc này phải được thực hiện thông qua đơn yêu cầu gửi đến phòng nhân sự hoặc ban quản lý của công ty.
  • Đòi bồi thường thiệt hại: Nếu việc không trả lương làm thêm giờ gây ra thiệt hại về kinh tế, sức khỏe, hoặc các vấn đề khác cho người lao động, họ có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại từ người sử dụng lao động.
  • Khiếu nại hoặc tố cáo: Người lao động có thể khiếu nại lên ban lãnh đạo công ty, công đoàn hoặc các cơ quan chức năng như Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, hoặc khởi kiện ra tòa án để đòi quyền lợi của mình.
  • Yêu cầu nghỉ bù: Thay vì trả lương làm thêm, người lao động có thể yêu cầu thời gian nghỉ bù tương ứng với số giờ làm thêm mà họ đã làm, đảm bảo quyền lợi nghỉ ngơi hợp lý.

2. Ví dụ minh họa

Ví dụ: Chị Lan, một nhân viên tại công ty xuất nhập khẩu, thường xuyên phải làm thêm giờ vào cuối tuần để hoàn thành các đơn hàng gấp. Tuy nhiên, công ty không trả lương làm thêm cho chị Lan, với lý do rằng đó là “trách nhiệm công việc”. Sau nhiều lần không nhận được trả lương đúng quy định, chị Lan đã yêu cầu công ty thanh toán đầy đủ số tiền làm thêm giờ theo mức 200% lương giờ bình thường như luật quy định.

Khi công ty từ chối, chị Lan đã nhờ công đoàn can thiệp và tiến hành khiếu nại lên Sở Lao động – Thương binh và Xã hội. Kết quả là công ty buộc phải trả đủ lương làm thêm giờ cho chị Lan và các đồng nghiệp khác, đồng thời bị phạt hành chính vì vi phạm quy định về trả lương làm thêm giờ.

3. Những vướng mắc thực tế

Việc yêu cầu trả lương làm thêm giờ không phải lúc nào cũng dễ dàng và gặp phải nhiều vướng mắc thực tế:

  • Sự thiếu hiểu biết về quyền lợi: Nhiều người lao động không nắm rõ quy định pháp luật về lương làm thêm giờ, dẫn đến việc không biết cách đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình. Thiếu kiến thức này khiến họ dễ bị thiệt thòi khi làm thêm mà không được trả công.
  • Ngại đối đầu với người sử dụng lao động: Tâm lý sợ mất việc, sợ bị đánh giá thấp hoặc sợ mất cơ hội thăng tiến khiến nhiều người lao động không dám yêu cầu trả lương làm thêm giờ. Họ chấp nhận làm việc mà không có sự đảm bảo về mặt tài chính, gây thiệt thòi cho bản thân.
  • Chế độ làm thêm giờ thiếu minh bạch: Nhiều doanh nghiệp không có quy định rõ ràng về chế độ làm thêm giờ, dẫn đến việc lạm dụng sức lao động của nhân viên mà không có chế độ trả lương thích hợp. Các điều khoản về làm thêm giờ thường bị lược bỏ hoặc không được nhắc đến trong hợp đồng lao động.
  • Thiếu sự hỗ trợ từ công đoàn: Ở nhiều nơi, công đoàn không có đủ quyền lực hoặc không thực sự quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Điều này khiến việc đòi hỏi quyền lợi trở nên khó khăn hơn, đặc biệt trong các doanh nghiệp tư nhân hoặc có quy mô nhỏ.
  • Thời gian và chi phí khởi kiện: Việc khởi kiện hoặc khiếu nại lên cơ quan chức năng đòi hỏi thời gian và chi phí, điều mà không phải người lao động nào cũng sẵn sàng thực hiện. Đặc biệt, quá trình pháp lý có thể kéo dài và gây áp lực tâm lý cho người lao động.

4. Những lưu ý cần thiết

Để đảm bảo quyền lợi khi làm thêm giờ mà không được trả lương, người lao động cần lưu ý:

  • Nắm rõ các quy định về lương làm thêm giờ: Đọc kỹ Bộ luật Lao động và các văn bản hướng dẫn liên quan để hiểu rõ mức lương và các quyền lợi của mình khi làm thêm giờ. Điều này giúp người lao động biết mình được hưởng những gì và có căn cứ khi yêu cầu quyền lợi.
  • Lưu giữ chứng cứ: Ghi lại thời gian làm thêm giờ, email hoặc các thông báo từ cấp trên về yêu cầu làm thêm giờ. Các bằng chứng này sẽ là cơ sở để yêu cầu trả lương hoặc khiếu nại khi quyền lợi bị xâm phạm.
  • Thỏa thuận rõ ràng với người sử dụng lao động: Ngay từ khi ký kết hợp đồng lao động, cần có thỏa thuận rõ ràng về chế độ làm thêm giờ và mức lương tương ứng. Việc này giúp tránh những tranh cãi sau này và đảm bảo quyền lợi tài chính cho người lao động.
  • Tìm kiếm sự hỗ trợ từ công đoàn: Nếu gặp khó khăn trong việc đòi hỏi quyền lợi, hãy nhờ đến sự hỗ trợ từ công đoàn hoặc các tổ chức bảo vệ người lao động. Họ sẽ cung cấp tư vấn và hỗ trợ pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi của bạn.
  • Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đấu tranh: Đừng ngại yêu cầu quyền lợi chính đáng của mình. Việc làm thêm giờ mà không được trả lương là vi phạm pháp luật, và người lao động có quyền yêu cầu sự công bằng. Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đấu tranh là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bản thân.

5. Căn cứ pháp lý

  • Bộ luật Lao động 2019, Điều 98 quy định về tiền lương làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm. Đây là căn cứ quan trọng để bảo vệ quyền lợi tài chính cho người lao động khi làm thêm giờ mà không được trả lương.
  • Nghị định 145/2020/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động về tiền lương, bao gồm quy định về tiền lương làm thêm giờ và các biện pháp xử lý vi phạm khi người sử dụng lao động không thực hiện đúng quy định về trả lương.
  • Thông tư 23/2015/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn về tiền lương làm thêm giờ, thời gian làm việc, và chế độ nghỉ ngơi của người lao động.

Kết luận: Người lao động hoàn toàn có quyền yêu cầu trả lương khi làm thêm giờ và có thể thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền lợi như khiếu nại, yêu cầu bồi thường, hoặc khởi kiện nếu không được trả lương đúng quy định. Hiểu rõ quyền lợi của mình sẽ giúp người lao động tự tin hơn trong việc đòi hỏi sự công bằng từ phía người sử dụng lao động.

Liên kết nội bộ: Tìm hiểu thêm về quyền lao động tại đây.

Liên kết ngoại: Tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật.

Luật PVL Group.

Rate this post
Like,Chia Sẻ Và Đánh Giá 5 Sao Giúp Chúng Tôi.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *