Người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong thời gian thử việc không? Bài viết phân tích quy định pháp luật về làm thêm giờ trong thời gian thử việc.
1. Người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong thời gian thử việc không?
Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong thời gian thử việc. Tuy nhiên, việc này cần tuân thủ các quy định cụ thể để đảm bảo quyền lợi của người lao động và tính hợp pháp trong mối quan hệ lao động.
Quy định về làm thêm giờ
- Làm thêm giờ là gì? Làm thêm giờ được định nghĩa là thời gian làm việc vượt quá số giờ làm việc quy định trong hợp đồng lao động hoặc theo quy định của pháp luật.
- Yêu cầu làm thêm giờ trong thời gian thử việc: Người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong thời gian thử việc. Tuy nhiên, điều này phải dựa trên sự đồng thuận giữa hai bên và phải tuân thủ quy định về thời gian làm việc tối đa.
- Thời gian làm việc tối đa: Theo quy định, thời gian làm việc bình thường không được vượt quá 8 giờ trong một ngày và 48 giờ trong một tuần. Nếu người lao động làm thêm giờ, tổng thời gian làm việc không được vượt quá 12 giờ trong một ngày, bao gồm cả thời gian làm việc chính thức và thời gian làm thêm.
- Thỏa thuận về làm thêm giờ: Nếu người sử dụng lao động yêu cầu người lao động làm thêm giờ, việc này cần được ghi rõ trong hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận riêng giữa hai bên. Người lao động có quyền từ chối yêu cầu làm thêm giờ nếu không đồng ý.
Quyền lợi của người lao động khi làm thêm giờ
Khi người lao động đồng ý làm thêm giờ, họ có quyền được hưởng các quyền lợi nhất định:
- Tiền lương làm thêm giờ: Người lao động sẽ được trả lương theo quy định của pháp luật về tiền lương làm thêm giờ. Cụ thể, lương làm thêm giờ trong ngày thường sẽ được tính theo ít nhất 150% lương của giờ làm việc bình thường. Trong trường hợp làm thêm vào ngày nghỉ lễ, lương sẽ được tính theo ít nhất 200% lương.
- Bảo vệ quyền lợi sức khỏe: Người sử dụng lao động cần đảm bảo các điều kiện làm việc an toàn và sức khỏe cho người lao động trong quá trình làm thêm giờ. Nếu làm thêm giờ quá nhiều có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động, họ có quyền yêu cầu ngừng làm thêm hoặc yêu cầu nghỉ ngơi hợp lý.
2. Cho 1 ví dụ minh họa
Để minh họa rõ hơn về việc người sử dụng lao động yêu cầu làm thêm giờ trong thời gian thử việc, hãy xem xét ví dụ sau:
Trường hợp: Một nhân viên marketing được tuyển dụng với hợp đồng thử việc là 60 ngày. Trong thời gian thử việc, công ty đang triển khai một chiến dịch quảng cáo lớn và cần sự hỗ trợ thêm từ nhân viên.
- Yêu cầu làm thêm giờ: Quản lý marketing yêu cầu nhân viên làm thêm 2 giờ mỗi ngày để hoàn thành các nhiệm vụ liên quan đến chiến dịch. Nhân viên đồng ý làm thêm giờ và công ty đã thỏa thuận rằng mức lương làm thêm sẽ được tính theo quy định.
- Tiền lương làm thêm: Nhân viên có mức lương chính thức là 10 triệu đồng/tháng, tương đương 1 triệu đồng/giờ làm việc (nếu tính cho 160 giờ làm việc/tháng). Với yêu cầu làm thêm 2 giờ mỗi ngày, trong 20 ngày làm việc, nhân viên sẽ làm thêm 40 giờ.
- Tính lương làm thêm:
- Lương làm thêm giờ (150%): 1.000.000 đồng x 150% = 1.500.000 đồng/giờ.
- Tổng tiền lương làm thêm cho 40 giờ = 1.500.000 đồng x 40 = 60.000.000 đồng.
Sau khi kết thúc thời gian thử việc, nhân viên sẽ nhận được lương thử việc cùng với các khoản lương làm thêm đã thỏa thuận.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù có quy định rõ ràng về việc yêu cầu làm thêm giờ trong thời gian thử việc, nhưng thực tế vẫn có nhiều vấn đề phát sinh mà người lao động có thể gặp phải:
- Thiếu thông tin về quyền lợi: Nhiều người lao động không nắm rõ quyền lợi của mình khi làm thêm giờ, dẫn đến việc không biết yêu cầu tính lương đúng theo quy định.
- Áp lực từ người sử dụng lao động: Người lao động có thể cảm thấy áp lực khi không muốn từ chối yêu cầu làm thêm giờ từ người sử dụng lao động, mặc dù họ có quyền từ chối nếu không thể hoặc không muốn làm thêm.
- Khó khăn trong việc yêu cầu thanh toán lương làm thêm: Một số công ty không thanh toán lương làm thêm đúng hạn hoặc không đủ số giờ làm thêm mà người lao động đã thực hiện.
- Điều kiện làm việc không đảm bảo: Nếu người lao động làm thêm giờ mà không có đủ điều kiện làm việc an toàn, điều này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của họ. Họ cần phải yêu cầu người sử dụng lao động cải thiện điều kiện làm việc.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi làm thêm giờ trong thời gian thử việc, người lao động cần lưu ý những điểm sau để bảo vệ quyền lợi của mình:
- Nắm rõ quyền lợi: Người lao động nên nắm rõ các quy định về làm thêm giờ và quyền lợi của mình trong hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận riêng. Điều này giúp họ có căn cứ để yêu cầu bảo vệ quyền lợi khi cần thiết.
- Thỏa thuận rõ ràng về làm thêm giờ: Nếu người sử dụng lao động yêu cầu làm thêm giờ, hai bên cần thỏa thuận rõ ràng về mức lương và các điều khoản liên quan. Việc này nên được ghi rõ trong hợp đồng lao động hoặc trong một văn bản thỏa thuận riêng.
- Ghi chép lại thời gian làm việc: Người lao động nên ghi chép lại thời gian làm thêm và các thông tin liên quan để có cơ sở yêu cầu thanh toán lương khi cần thiết.
- Tham khảo ý kiến từ tổ chức công đoàn: Nếu gặp khó khăn trong việc yêu cầu thanh toán lương làm thêm, người lao động có thể tham khảo ý kiến từ tổ chức công đoàn hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi lao động để được tư vấn và hỗ trợ.
- Chủ động yêu cầu cải thiện điều kiện làm việc: Nếu thấy điều kiện làm việc không an toàn khi làm thêm giờ, người lao động cần chủ động yêu cầu người sử dụng lao động cải thiện hoặc giảm bớt thời gian làm thêm.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Lao động 2019: Điều 62 quy định về làm thêm giờ, trong đó nêu rõ quyền lợi của người lao động khi làm thêm giờ và yêu cầu phải có sự đồng thuận từ cả hai bên.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về hợp đồng lao động, bao gồm quy định về tiền lương làm thêm giờ.
Nắm rõ các quy định về yêu cầu làm thêm giờ trong thời gian thử việc sẽ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình và xây dựng mối quan hệ lao động công bằng, minh bạch.
Để tìm hiểu thêm về các vấn đề pháp lý liên quan, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật Lao Động và Báo Pháp Luật.
