Người lao động có quyền yêu cầu gì khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời gian thử việc không? Bài viết phân tích quyền yêu cầu của người lao động khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời gian thử việc, cùng với ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý.
1. Người lao động có quyền yêu cầu gì khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời gian thử việc không?
Theo quy định của Bộ luật Lao động Việt Nam, hợp đồng thử việc có thể bị chấm dứt trước thời gian thử việc nếu có lý do hợp pháp từ một trong hai bên: người sử dụng lao động hoặc người lao động. Tuy nhiên, khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời gian quy định mà không có lý do hợp pháp, người lao động có quyền yêu cầu một số điều nhất định nhằm đảm bảo quyền lợi của mình.
Người lao động có thể yêu cầu người sử dụng lao động đưa ra lý do chấm dứt hợp đồng thử việc. Trong trường hợp lý do không chính đáng hoặc không tuân thủ các điều khoản trong hợp đồng và quy định của pháp luật, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại, bao gồm tiền lương tương ứng với thời gian thử việc còn lại và các quyền lợi khác mà họ lẽ ra được hưởng.
Nếu hợp đồng thử việc bị chấm dứt do các nguyên nhân không chính đáng, như người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt mà không có sự thỏa thuận trước, người lao động có quyền yêu cầu được làm việc trở lại hoặc yêu cầu bồi thường cho khoảng thời gian bị cắt giảm.
Ngoài ra, nếu người lao động bị sa thải trong thời gian thử việc mà không có căn cứ pháp lý, họ có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Việc này bao gồm cả quyền yêu cầu đàm phán lại hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại từ phía người sử dụng lao động.
2. Ví dụ minh họa
Giả sử Trần Văn B bắt đầu thử việc tại một công ty phần mềm với thời gian thử việc là 2 tháng. Theo hợp đồng thử việc, công ty cam kết sẽ đánh giá hiệu suất của anh sau 2 tháng và đưa ra quyết định có ký hợp đồng chính thức hay không. Tuy nhiên, sau 1 tháng làm việc, công ty đột ngột thông báo chấm dứt hợp đồng thử việc với Trần Văn B mà không đưa ra lý do cụ thể.
Trần Văn B cảm thấy bất ngờ và đã yêu cầu công ty giải thích lý do chấm dứt hợp đồng thử việc trước thời hạn. Công ty trả lời rằng do “lý do kinh tế” và họ không thể tiếp tục duy trì vị trí thử việc của anh. Trần Văn B nhận thấy lý do này không hợp lý vì không có dấu hiệu nào cho thấy công ty gặp khó khăn về tài chính, và trong quá trình làm việc, anh luôn hoàn thành tốt công việc được giao.
Trần Văn B quyết định yêu cầu công ty bồi thường tiền lương cho khoảng thời gian thử việc còn lại. Anh cũng chuẩn bị đầy đủ bằng chứng để chứng minh rằng mình đã hoàn thành công việc một cách xuất sắc trong thời gian thử việc. Sau khi thảo luận với bộ phận nhân sự, Trần Văn B đã được bồi thường toàn bộ số tiền lương cho tháng còn lại của thời gian thử việc.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù người lao động có quyền yêu cầu khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời hạn, nhưng thực tế vẫn tồn tại nhiều vướng mắc mà họ có thể gặp phải:
Thiếu hiểu biết về quyền lợi: Nhiều người lao động không nắm rõ quyền lợi của mình khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời hạn. Điều này khiến họ không biết cách bảo vệ quyền lợi và yêu cầu bồi thường khi gặp phải tình huống này.
Người sử dụng lao động không tuân thủ đúng quy định: Trong một số trường hợp, người sử dụng lao động có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng thử việc mà không đưa ra lý do hợp lý. Điều này có thể gây khó khăn cho người lao động trong việc yêu cầu quyền lợi của mình.
Khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại: Khi yêu cầu bồi thường, người lao động cần có bằng chứng cụ thể về thiệt hại mà mình đã chịu. Tuy nhiên, việc thu thập và chứng minh thiệt hại có thể gặp khó khăn, đặc biệt là khi người lao động không có đủ thông tin hoặc tài liệu liên quan.
Ngại khởi kiện: Một số người lao động có thể lo ngại về việc khởi kiện hoặc khiếu nại, vì họ sợ rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến cơ hội việc làm trong tương lai hoặc gây căng thẳng trong mối quan hệ với người sử dụng lao động.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời hạn, người lao động cần lưu ý một số điểm quan trọng để bảo vệ quyền lợi của mình:
Tìm hiểu rõ về quyền lợi: Người lao động nên nắm rõ quyền lợi của mình theo quy định của pháp luật và hợp đồng thử việc. Điều này sẽ giúp họ biết cách yêu cầu bồi thường hoặc đàm phán với người sử dụng lao động một cách hiệu quả.
Chuẩn bị bằng chứng cụ thể: Khi yêu cầu bồi thường hoặc khiếu nại, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ bằng chứng như hợp đồng thử việc, biên bản làm việc, email trao đổi với công ty, và các tài liệu khác liên quan. Những bằng chứng này sẽ giúp tăng cường độ thuyết phục cho yêu cầu của họ.
Giao tiếp một cách cởi mở và chuyên nghiệp: Khi yêu cầu bồi thường hoặc thương lượng với người sử dụng lao động, người lao động nên duy trì thái độ cởi mở và chuyên nghiệp. Việc này không chỉ giúp xây dựng mối quan hệ tốt với cấp trên mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc đàm phán.
Cân nhắc khởi kiện nếu cần thiết: Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận hoặc không được bồi thường thỏa đáng, người lao động có thể cân nhắc việc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng và chuẩn bị đầy đủ các bằng chứng cần thiết.
5. Căn cứ pháp lý
Theo Bộ luật Lao động Việt Nam năm 2019, hợp đồng thử việc có thể bị chấm dứt trước thời hạn nếu có lý do hợp pháp. Tuy nhiên, nếu người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không có lý do hợp pháp, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Điều 27 của Bộ luật Lao động quy định rằng người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động về việc chấm dứt hợp đồng thử việc và phải có lý do chính đáng. Nếu không tuân thủ quy định này, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Ngoài ra, Nghị định số 145/2020/NĐ-CP quy định chi tiết về quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động trong thời gian thử việc. Nghị định này nêu rõ rằng người lao động có quyền yêu cầu bồi thường nếu hợp đồng thử việc bị chấm dứt không đúng thỏa thuận.
Trên đây là những thông tin về quyền yêu cầu của người lao động khi hợp đồng thử việc bị chấm dứt trước thời gian thử việc. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình trong môi trường làm việc.
Đừng quên tham khảo thêm các thông tin khác trên trang Luật PVL Group và Báo Pháp Luật.
