Khi vợ hoặc chồng không đóng góp vào tài sản chung, bên còn lại có quyền yêu cầu bồi thường không? Bài viết giải đáp chi tiết các quy định về quyền yêu cầu bồi thường khi một bên không đóng góp tài sản chung.
1) Khi vợ hoặc chồng không đóng góp vào tài sản chung, bên còn lại có quyền yêu cầu bồi thường không?
Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng là những tài sản mà cả hai vợ chồng cùng đóng góp, tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Mặc dù không có quy định cụ thể về việc yêu cầu bồi thường khi một bên không đóng góp trực tiếp vào tài sản chung, nhưng pháp luật vẫn bảo vệ quyền lợi cho cả hai bên.
Cụ thể, Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định tài sản chung của vợ chồng không chỉ được tạo lập từ nguồn thu nhập tài chính mà còn bao gồm những đóng góp từ công việc chăm sóc gia đình, nuôi dạy con cái. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi một bên không đóng góp trực tiếp vào tài sản chung về mặt tài chính, nhưng họ vẫn có thể đóng góp về mặt công sức thông qua các công việc như chăm sóc gia đình, nội trợ, hoặc chăm sóc con cái.
Do đó, pháp luật không chấp nhận yêu cầu bồi thường chỉ vì một bên không đóng góp tài chính. Thay vào đó, việc phân chia tài sản chung khi ly hôn sẽ được thực hiện dựa trên nguyên tắc công bằng, và cả hai bên đều có quyền lợi trong tài sản chung, bất kể mức độ đóng góp trực tiếp hay gián tiếp.
Tuy nhiên, nếu có bằng chứng cho thấy một bên đã cố tình lạm dụng tài sản chung hoặc không thực hiện trách nhiệm gia đình một cách hợp lý, bên còn lại có thể yêu cầu tòa án xem xét chia tài sản theo hướng có lợi cho mình dựa trên công sức đóng góp và trách nhiệm của mỗi bên.
2) Ví dụ minh họa
Anh H và chị M kết hôn năm 2012. Trong quá trình chung sống, anh H là người chính thức lao động kiếm tiền, trong khi chị M ở nhà chăm sóc con cái và lo liệu công việc nội trợ. Mặc dù chị M không đóng góp trực tiếp về tài chính, nhưng công việc của chị vẫn được coi là đóng góp vào tài sản chung.
Năm 2023, họ ly hôn. Anh H yêu cầu tòa án chia tài sản với lý do chị M không đóng góp tài chính và yêu cầu được nhận phần lớn hơn trong số tài sản chung. Tuy nhiên, tòa án không chấp nhận yêu cầu này, bởi pháp luật bảo vệ quyền lợi cho cả hai bên dựa trên các đóng góp không chỉ về tài chính mà còn về công sức chăm sóc gia đình. Cuối cùng, tài sản chung được chia đôi giữa hai người, với sự cân nhắc đến công sức của chị M trong việc chăm sóc gia đình và nuôi dạy con cái.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc xử lý các tranh chấp liên quan đến đóng góp tài sản chung khi một bên không tham gia trực tiếp vào lao động tài chính có thể gây ra nhiều vướng mắc:
- Khó xác định công sức đóng góp gián tiếp: Trong thực tế, việc đánh giá công sức của người không đóng góp tài chính trực tiếp nhưng lại có vai trò lớn trong chăm sóc gia đình và nuôi dạy con cái là khó khăn. Không có quy định cụ thể nào để định lượng giá trị của công việc nội trợ, dẫn đến tranh cãi khi phân chia tài sản.
- Sự chênh lệch về thu nhập giữa hai bên: Một vấn đề phổ biến khác là khi một bên kiếm được thu nhập cao hơn và cảm thấy rằng mình đã đóng góp nhiều hơn vào tài sản chung. Trong trường hợp này, họ có thể yêu cầu được hưởng phần lớn hơn trong tài sản chung, gây ra tranh chấp với bên còn lại, đặc biệt là khi bên kia không có thu nhập tài chính trực tiếp.
- Việc lạm dụng tài sản chung: Một vướng mắc khác là khi một bên vợ hoặc chồng sử dụng tài sản chung cho các mục đích cá nhân hoặc không hợp lý, dẫn đến tình trạng tài sản chung bị hao hụt. Trong những trường hợp này, bên còn lại có thể yêu cầu bồi thường hoặc yêu cầu chia phần tài sản lớn hơn dựa trên công sức và trách nhiệm của mình.
- Tâm lý bất bình đẳng trong đóng góp tài chính: Có những trường hợp một bên cảm thấy bất bình khi họ là người duy nhất đóng góp tài chính, còn bên kia không có thu nhập hoặc không đóng góp gì đáng kể. Tâm lý này thường dẫn đến mâu thuẫn trong hôn nhân và trở thành nguyên nhân gây ra các tranh chấp về tài sản khi ly hôn.
4) Những lưu ý cần thiết
Để tránh các tranh chấp về việc đóng góp vào tài sản chung, vợ chồng cần lưu ý những điểm sau:
- Hiểu rõ quy định về tài sản chung và tài sản riêng: Trước khi kết hôn, vợ chồng nên tìm hiểu kỹ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình đối với tài sản chung và tài sản riêng. Điều này giúp tránh các tranh chấp liên quan đến việc phân chia tài sản sau này.
- Lập thỏa thuận về tài sản: Vợ chồng nên lập thỏa thuận rõ ràng về tài sản chung và tài sản riêng ngay từ khi kết hôn, bao gồm cả quyền và trách nhiệm của mỗi bên. Thỏa thuận này có thể được lập bằng văn bản và công chứng để bảo đảm tính pháp lý. Việc này giúp vợ chồng dễ dàng phân chia tài sản khi cần thiết và giảm thiểu các mâu thuẫn về đóng góp tài sản.
- Đảm bảo minh bạch trong quản lý tài sản: Trong quá trình chung sống, vợ chồng nên duy trì sự minh bạch trong việc quản lý và sử dụng tài sản chung. Cả hai bên nên thường xuyên trao đổi về tài chính và đóng góp của mỗi bên để tránh hiểu lầm hoặc bất đồng về quyền sở hữu tài sản.
- Tham khảo ý kiến luật sư khi cần thiết: Nếu gặp khó khăn trong việc xử lý các vấn đề về tài sản, việc tham khảo ý kiến luật sư là rất quan trọng. Luật sư sẽ giúp vợ chồng hiểu rõ quyền lợi của mỗi bên và đưa ra các giải pháp pháp lý phù hợp trong trường hợp có tranh chấp về tài sản chung.
5) Căn cứ pháp lý
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Điều 33 quy định về tài sản chung của vợ chồng, Điều 59 quy định về nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn. Pháp luật xác định rằng tài sản chung được chia dựa trên công sức đóng góp của cả hai bên, bao gồm cả công việc nội trợ và chăm sóc gia đình.
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền sở hữu tài sản và các giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung và riêng trong hôn nhân. Bộ luật này cũng điều chỉnh các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu và phân chia tài sản khi có tranh chấp về tài sản.
Những căn cứ pháp lý này giúp xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản chung, ngay cả khi một bên không đóng góp trực tiếp vào tài sản đó. Để bảo đảm quyền lợi của mình và tránh các tranh chấp, việc tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý như Luật PVL Group là điều cần thiết.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục Hôn nhân tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật – Bạn đọc
