Trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các báo cáo kiểm toán nội bộ là gì?Tìm hiểu quy định và các yêu cầu pháp lý trong bài viết này.
Trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các báo cáo kiểm toán nội bộ là gì?
Kiểm toán nội bộ đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật. Để đảm bảo hoạt động này diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện báo cáo kiểm toán nội bộ theo đúng quy định. Vậy trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các báo cáo kiểm toán nội bộ là gì?
. Thiết lập bộ phận kiểm toán nội bộ độc lập Doanh nghiệp có trách nhiệm thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ hoặc sử dụng dịch vụ kiểm toán từ bên thứ ba để đảm bảo tính độc lập và khách quan trong quá trình kiểm toán. Bộ phận này phải trực thuộc Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát và không chịu sự can thiệp từ các bộ phận khác trong doanh nghiệp, nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của báo cáo.
. Thực hiện kiểm toán định kỳ và báo cáo kết quả Theo quy định pháp luật, các doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán nội bộ định kỳ (thường là hàng quý, hàng năm) và lập báo cáo kiểm toán. Nội dung của báo cáo kiểm toán nội bộ bao gồm đánh giá về hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính, quản lý rủi ro và đề xuất biện pháp cải thiện. Báo cáo này cần được trình lên Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát để có những điều chỉnh cần thiết trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
. Đảm bảo tính trung thực và minh bạch của báo cáo Một trong những trách nhiệm quan trọng nhất của doanh nghiệp là đảm bảo tính trung thực và minh bạch trong quá trình lập báo cáo kiểm toán nội bộ. Tất cả các số liệu, thông tin trong báo cáo phải được xác minh rõ ràng, không che giấu hoặc bóp méo sự thật. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp đánh giá đúng thực trạng hoạt động mà còn tránh các vấn đề pháp lý liên quan đến việc cung cấp thông tin sai lệch.
. Báo cáo kết quả kiểm toán đột xuất khi cần thiết Ngoài việc thực hiện kiểm toán định kỳ, doanh nghiệp còn phải thực hiện kiểm toán đột xuất và lập báo cáo khi phát hiện các sai phạm, rủi ro nghiêm trọng ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Báo cáo này giúp các bên liên quan kịp thời đưa ra các biện pháp khắc phục và giảm thiểu thiệt hại.
Ví dụ minh họa
Để hiểu rõ hơn về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các báo cáo kiểm toán nội bộ, chúng ta có thể xem xét một ví dụ cụ thể.
Ví dụ: Công ty ABC là một doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực sản xuất, có bộ phận kiểm toán nội bộ riêng biệt. Mỗi năm, công ty phải lập báo cáo kiểm toán nội bộ để đánh giá tình hình tài chính và hoạt động của mình. Trong năm 2023, kiểm toán nội bộ của công ty phát hiện một loạt sai phạm liên quan đến quản lý tài chính tại một số chi nhánh. Ngay lập tức, bộ phận kiểm toán nội bộ đã tiến hành kiểm toán đột xuất và lập báo cáo chi tiết về các sai phạm này, sau đó trình báo cáo cho Hội đồng quản trị.
Trên cơ sở báo cáo này, Hội đồng quản trị của công ty đã yêu cầu khắc phục các vấn đề liên quan, đồng thời đưa ra biện pháp phòng ngừa nhằm tránh tình trạng sai phạm tương tự trong tương lai. Việc thực hiện kiểm toán nội bộ kịp thời không chỉ giúp công ty giải quyết được các rủi ro tiềm ẩn mà còn cải thiện hiệu quả hoạt động quản lý tài chính.
Những vướng mắc thực tế
Mặc dù việc thực hiện báo cáo kiểm toán nội bộ là một yêu cầu pháp lý quan trọng, nhưng trong thực tế, doanh nghiệp vẫn gặp phải nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện.
. Thiếu nhân lực có năng lực và chuyên môn Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân viên kiểm toán nội bộ có đủ năng lực và kinh nghiệm. Điều này dẫn đến tình trạng báo cáo kiểm toán không đạt chất lượng, thiếu thông tin chính xác và đầy đủ.
. Khó khăn trong việc duy trì tính độc lập Để đảm bảo tính minh bạch và trung thực của báo cáo kiểm toán nội bộ, bộ phận kiểm toán phải hoạt động độc lập. Tuy nhiên, trong nhiều doanh nghiệp, bộ phận kiểm toán nội bộ vẫn chịu sự can thiệp từ các bộ phận khác, dẫn đến việc báo cáo bị ảnh hưởng và không thể đưa ra các đánh giá khách quan.
. Sự phản kháng từ phía quản lý Trong một số trường hợp, các nhà quản lý hoặc lãnh đạo doanh nghiệp không hoàn toàn ủng hộ việc thực hiện kiểm toán nội bộ, vì họ lo ngại rằng các sai phạm hoặc vấn đề trong quản lý sẽ bị phơi bày. Điều này tạo ra rào cản lớn cho bộ phận kiểm toán nội bộ trong việc thực hiện các nhiệm vụ của mình và lập báo cáo trung thực.
. Hạn chế về nguồn lực tài chính Để thực hiện kiểm toán nội bộ hiệu quả, doanh nghiệp cần đầu tư vào nhân lực, công nghệ và quy trình kiểm toán. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ nguồn lực tài chính để duy trì một hệ thống kiểm toán nội bộ chất lượng cao, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Những lưu ý quan trọng
Khi thực hiện kiểm toán nội bộ, doanh nghiệp cần lưu ý một số vấn đề quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch của quá trình kiểm toán.
. Đảm bảo tính độc lập của bộ phận kiểm toán nội bộ Để đảm bảo rằng báo cáo kiểm toán nội bộ không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, doanh nghiệp cần thiết lập một bộ phận kiểm toán độc lập với các bộ phận quản lý khác. Bộ phận này nên chịu trách nhiệm báo cáo trực tiếp cho Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát mà không thông qua các cấp quản lý trung gian.
. Đầu tư vào đào tạo và nâng cao năng lực cho kiểm toán viên nội bộ Để đảm bảo rằng quá trình kiểm toán diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp cần đầu tư vào việc đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho các kiểm toán viên nội bộ. Việc cập nhật các kiến thức mới về kiểm toán, quản lý rủi ro và các tiêu chuẩn quốc tế sẽ giúp nâng cao chất lượng báo cáo và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp.
. Sử dụng công nghệ trong kiểm toán nội bộ Việc áp dụng công nghệ, như phần mềm quản lý kiểm toán, sẽ giúp doanh nghiệp theo dõi, kiểm tra và phân tích dữ liệu một cách chính xác và nhanh chóng hơn. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tăng cường tính minh bạch và chính xác của báo cáo kiểm toán nội bộ.
. Đảm bảo báo cáo kiểm toán phản ánh đúng thực trạng doanh nghiệp Báo cáo kiểm toán nội bộ phải đảm bảo tính trung thực và chính xác, không được che giấu hoặc bóp méo thông tin. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá đúng thực trạng của mình và đưa ra các biện pháp quản lý rủi ro phù hợp.
Căn cứ pháp lý
Việc thực hiện kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp tại Việt Nam được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền và trách nhiệm của các doanh nghiệp trong việc thiết lập bộ phận kiểm toán nội bộ và thực hiện báo cáo kiểm toán.
- Nghị định 05/2019/NĐ-CP: Nghị định này quy định về tổ chức và hoạt động của kiểm toán nội bộ trong các doanh nghiệp, bao gồm các yêu cầu về báo cáo kiểm toán.
- Thông tư 08/2021/TT-BTC: Hướng dẫn chi tiết việc thực hiện các quy định của Nghị định 05/2019/NĐ-CP, bao gồm yêu cầu về quy trình và nội dung báo cáo kiểm toán nội bộ.
- Bộ luật Dân sự 2015: Cung cấp các quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong việc thực hiện kiểm toán nội bộ và bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp.
Luật PVL Group hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các báo cáo kiểm toán nội bộ. Để tìm hiểu thêm thông tin, bạn có thể tham khảo luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/ và baophapluat.vn.
