Quyền Và Nghĩa Vụ Của Người Lao Động Khi Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Không Xác Định Thời Hạn Là Gì?Bài viết cung cấp chi tiết về quyền lợi, nghĩa vụ, ví dụ minh họa và căn cứ pháp lý liên quan.
I. Quyền Và Nghĩa Vụ Của Người Lao Động Khi Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Không Xác Định Thời Hạn Là Gì?
1. Quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn
Quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn là gì? Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là loại hợp đồng lao động mà hai bên không xác định trước thời hạn kết thúc, tạo sự ổn định trong công việc cho người lao động. Khi ký kết hợp đồng này, người lao động có những quyền và nghĩa vụ cụ thể như sau:
- Quyền của người lao động:
- Quyền làm việc ổn định và lâu dài: Hợp đồng không xác định thời hạn đảm bảo cho người lao động được làm việc ổn định mà không lo bị chấm dứt hợp đồng vì lý do hết hạn như các hợp đồng có thời hạn.
- Quyền hưởng lương và các chế độ phúc lợi: Người lao động được hưởng lương theo thỏa thuận và các chế độ phúc lợi như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, và các khoản phụ cấp, thưởng theo quy định của pháp luật và thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
- Quyền nghỉ việc với lý do chính đáng: Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với lý do chính đáng như bị ngược đãi, bị quấy rối tình dục, không được thanh toán lương đầy đủ, hoặc vì lý do gia đình, sức khỏe mà không cần báo trước.
- Quyền tham gia công đoàn và bảo vệ quyền lợi: Người lao động có quyền tham gia công đoàn và được hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi trong các vấn đề liên quan đến lao động, chế độ, chính sách từ tổ chức này.
- Nghĩa vụ của người lao động:
- Thực hiện công việc theo hợp đồng: Người lao động phải thực hiện đúng công việc, nghĩa vụ và tuân thủ quy định của doanh nghiệp đã nêu trong hợp đồng.
- Tuân thủ nội quy lao động: Người lao động phải tuân thủ đầy đủ các quy định về nội quy lao động, an toàn lao động, bảo mật thông tin, và các quy định khác của công ty.
- Bảo vệ tài sản và bí mật kinh doanh của doanh nghiệp: Người lao động có nghĩa vụ bảo vệ tài sản, giữ bí mật kinh doanh, công nghệ của doanh nghiệp trong quá trình làm việc và sau khi nghỉ việc.
- Thông báo trước khi nghỉ việc: Nếu người lao động muốn đơn phương chấm dứt hợp đồng không vì lý do chính đáng, họ phải thông báo trước ít nhất 45 ngày để doanh nghiệp có thời gian bố trí nhân sự thay thế.
2. Ví dụ minh họa về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng lao động không xác định thời hạn
Ví dụ thực tế: Anh Hải là một nhân viên kỹ thuật làm việc tại một công ty công nghệ với hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Trong quá trình làm việc, anh Hải được đảm bảo quyền lợi về lương, bảo hiểm, và các phúc lợi khác như nghỉ phép năm, thưởng lễ, tết.
Ngoài ra, anh có quyền nghỉ việc nếu gặp vấn đề sức khỏe hoặc gia đình không thể tiếp tục công việc, với điều kiện phải thông báo trước cho công ty. Đồng thời, anh Hải cũng có nghĩa vụ bảo vệ tài sản và không được tiết lộ thông tin khách hàng của công ty ra bên ngoài trong quá trình làm việc và kể cả sau khi nghỉ việc.
3. Những vướng mắc thực tế trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ
Mặc dù quy định pháp luật đã rõ ràng, nhưng quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng lao động không xác định thời hạn vẫn gặp nhiều vướng mắc:
- Người lao động không nắm rõ quyền lợi của mình: Một số người lao động không hiểu rõ quyền lợi được hưởng khi ký kết hợp đồng không xác định thời hạn, dẫn đến việc bị doanh nghiệp lạm dụng, không trả đủ lương, không đóng bảo hiểm đầy đủ hoặc không được hưởng các chế độ phúc lợi khác.
- Việc đơn phương chấm dứt hợp đồng không đúng quy định: Nhiều người lao động nghỉ việc đột ngột mà không thông báo trước theo quy định, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc sắp xếp nhân sự thay thế, dẫn đến mâu thuẫn và tranh chấp lao động.
- Doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ trả lương và chế độ: Một số doanh nghiệp vi phạm cam kết về mức lương, chế độ phúc lợi, hoặc trì hoãn việc ký kết hợp đồng lao động chính thức sau khi người lao động đã thử việc xong, khiến người lao động rơi vào tình trạng không ổn định.
- Thiếu sự hỗ trợ từ công đoàn: Nhiều người lao động không tham gia công đoàn hoặc công đoàn không hoạt động hiệu quả, khiến việc bảo vệ quyền lợi của người lao động khi có tranh chấp với doanh nghiệp trở nên khó khăn.
4. Những lưu ý cần thiết khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn
Để đảm bảo quyền lợi và tuân thủ đúng pháp luật khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, người lao động cần lưu ý các điểm sau:
- Nắm rõ các điều khoản hợp đồng: Trước khi ký kết, người lao động cần đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng lao động, đặc biệt là về lương, thời gian làm việc, chế độ phúc lợi, và các quy định về nghỉ việc để đảm bảo quyền lợi của mình.
- Thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết: Người lao động cần tuân thủ đúng các quy định trong hợp đồng và nội quy của doanh nghiệp để tránh bị xử lý kỷ luật hoặc bị sa thải không đúng quy định.
- Tham gia công đoàn để được bảo vệ quyền lợi: Người lao động nên tham gia công đoàn tại doanh nghiệp để được hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi trong các trường hợp cần thiết như khiếu nại, tranh chấp lao động.
- Thông báo đúng quy định khi muốn chấm dứt hợp đồng: Khi muốn nghỉ việc, người lao động cần thông báo đúng thời gian quy định để tránh vi phạm nghĩa vụ và phải bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp.
- Lưu trữ hợp đồng và các tài liệu liên quan: Người lao động cần giữ lại bản sao hợp đồng lao động và các giấy tờ liên quan để làm căn cứ đối chiếu, bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.
5. Căn cứ pháp lý về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng lao động không xác định thời hạn
Các quy định pháp lý về quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn được thể hiện trong:
- Bộ luật Lao động 2019: Quy định chi tiết về các quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, các điều kiện chấm dứt hợp đồng và chế độ phúc lợi đi kèm.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn cụ thể việc thực hiện các quy định trong Bộ luật Lao động về hợp đồng lao động không xác định thời hạn, quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động.
- Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH: Quy định chi tiết về việc ký kết, thực hiện và chấm dứt hợp đồng lao động, trong đó có hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động và duy trì mối quan hệ lao động bền vững với doanh nghiệp.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các quy định liên quan đến lao động, bạn có thể truy cập đây.
Liên kết ngoại: Thông tin chi tiết về các vấn đề pháp lý liên quan, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật.
