Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông khi sở hữu cổ phiếu là gì?Tìm hiểu chi tiết về quyền lợi, trách nhiệm và các quy định liên quan đến cổ đông trong doanh nghiệp.
1. Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông khi sở hữu cổ phiếu là gì?
Cổ đông là những người hoặc tổ chức sở hữu cổ phần trong một công ty cổ phần. Khi sở hữu cổ phiếu, cổ đông có quyền và nghĩa vụ nhất định, được quy định rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản pháp lý liên quan.
Quyền của cổ đông:
- Quyền tham gia họp cổ đông: Cổ đông có quyền tham gia họp cổ đông thường niên và bất thường, quyền biểu quyết về các vấn đề quan trọng của công ty như bầu thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng kiểm soát, phê duyệt báo cáo tài chính, quyết định các vấn đề lớn của công ty.
- Quyền nhận cổ tức: Cổ đông có quyền nhận cổ tức theo tỷ lệ cổ phần mà họ sở hữu. Cổ tức có thể được trả bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu.
- Quyền chuyển nhượng cổ phần: Cổ đông có quyền chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp cổ phần bị hạn chế chuyển nhượng theo quy định của pháp luật hoặc điều lệ công ty.
- Quyền yêu cầu cung cấp thông tin: Cổ đông có quyền yêu cầu công ty cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động của công ty, bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động, và thông tin về các quyết định của Hội đồng quản trị.
- Quyền tham gia vào việc quyết định về hoạt động của công ty: Cổ đông có quyền tham gia quyết định các vấn đề quan trọng, bao gồm việc thay đổi điều lệ công ty, quyết định về việc tăng vốn, hoặc tái cấu trúc công ty.
- Quyền đòi bồi thường thiệt hại: Cổ đông có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại trong trường hợp có sự vi phạm quyền lợi cổ đông do hành vi trái pháp luật của công ty hoặc của các thành viên quản lý.
Nghĩa vụ của cổ đông:
- Nghĩa vụ thanh toán giá trị cổ phần: Cổ đông có nghĩa vụ thanh toán đầy đủ giá trị cổ phần mà họ đã đăng ký mua. Trong trường hợp không thanh toán, cổ đông có thể bị mất quyền lợi liên quan đến cổ phần đó.
- Nghĩa vụ tuân thủ điều lệ công ty: Cổ đông có nghĩa vụ tuân thủ các quy định trong điều lệ công ty và các quyết định của Hội đồng quản trị cũng như của cuộc họp cổ đông.
- Nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi của cổ đông khác: Cổ đông cần thực hiện quyền lợi của mình một cách hợp lý, không gây ảnh hưởng xấu đến quyền lợi của các cổ đông khác.
- Nghĩa vụ thông báo về việc sở hữu cổ phần: Cổ đông phải thông báo cho công ty về việc sở hữu cổ phần của mình, đặc biệt là khi sở hữu cổ phần lớn, theo quy định của pháp luật.
Những quyền và nghĩa vụ này giúp bảo vệ quyền lợi của cổ đông cũng như đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quản lý công ty.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ: Công ty TNHH XYZ là một công ty cổ phần chuyên sản xuất đồ nội thất. Ông Nguyễn Văn A là một cổ đông sở hữu 10% cổ phần của công ty. Khi công ty tổ chức họp cổ đông thường niên, ông A có quyền tham gia họp và biểu quyết các vấn đề quan trọng như bầu Hội đồng quản trị, phê duyệt báo cáo tài chính hàng năm và quyết định về mức cổ tức.
Nếu công ty thông báo sẽ trả cổ tức 20% cho các cổ đông, ông A có quyền nhận cổ tức tương ứng với số cổ phần mà ông sở hữu, tức là 20% x 10% = 2%. Ngoài ra, nếu ông A có nhu cầu chuyển nhượng cổ phần của mình cho một người khác, ông có thể thực hiện quyền này, miễn là không có quy định hạn chế trong điều lệ công ty.
Trong trường hợp công ty vi phạm quy định, chẳng hạn như không công bố thông tin tài chính, ông A có quyền yêu cầu công ty cung cấp thông tin đầy đủ theo quy định của pháp luật.
3. Những vướng mắc thực tế
Những vướng mắc phổ biến liên quan đến quyền và nghĩa vụ của cổ đông:
- Thiếu thông tin: Nhiều cổ đông không nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, dẫn đến việc không yêu cầu hoặc bảo vệ quyền lợi khi bị vi phạm. Đặc biệt là những cổ đông nhỏ lẻ thường ít thông tin hơn và không có sự tham gia tích cực vào các quyết định của công ty.
- Khó khăn trong việc chuyển nhượng cổ phần: Trong một số công ty, việc chuyển nhượng cổ phần bị hạn chế hoặc quy định phức tạp, làm cho cổ đông gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền chuyển nhượng của mình.
- Bất đồng ý kiến trong họp cổ đông: Trong các cuộc họp cổ đông, thường xảy ra bất đồng về các quyết định quan trọng. Một số cổ đông lớn có thể áp đảo ý kiến của cổ đông nhỏ, dẫn đến việc không thể thực hiện được quyền lợi của cổ đông nhỏ.
- Rủi ro pháp lý: Cổ đông cũng có thể đối mặt với rủi ro pháp lý nếu công ty gặp vấn đề tài chính hoặc bị thanh tra. Nếu có hành vi vi phạm pháp luật từ phía lãnh đạo công ty, cổ đông có thể bị ảnh hưởng mà không có khả năng đòi hỏi quyền lợi hợp pháp.
4. Những lưu ý cần thiết
Những lưu ý quan trọng khi sở hữu cổ phiếu:
- Nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ: Cổ đông cần hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình để có thể thực hiện và bảo vệ quyền lợi khi cần thiết. Việc này bao gồm việc đọc kỹ điều lệ công ty và các quy định pháp luật liên quan.
- Tham gia vào các cuộc họp cổ đông: Cổ đông nên tích cực tham gia các cuộc họp cổ đông để nắm bắt thông tin về tình hình hoạt động của công ty và có cơ hội thể hiện ý kiến của mình.
- Theo dõi thông tin công ty: Để bảo vệ quyền lợi của mình, cổ đông cần thường xuyên theo dõi các thông tin tài chính, báo cáo hoạt động của công ty và các thông báo chính thức từ công ty.
- Tìm hiểu quy trình chuyển nhượng cổ phần: Cổ đông nên tìm hiểu quy trình chuyển nhượng cổ phần để đảm bảo rằng mình có thể dễ dàng thực hiện quyền chuyển nhượng khi cần thiết.
- Hợp tác với các cổ đông khác: Để có sức mạnh và ảnh hưởng lớn hơn trong các quyết định của công ty, cổ đông có thể hợp tác và thống nhất ý kiến với các cổ đông khác, đặc biệt là trong các vấn đề quan trọng.
5. Căn cứ pháp lý
- Luật Doanh nghiệp 2020, quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần, bao gồm các điều khoản liên quan đến việc họp cổ đông, quyền biểu quyết, quyền nhận cổ tức và quyền chuyển nhượng cổ phần.
- Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chứng khoán về cổ đông và quyền của cổ đông trong công ty cổ phần.
- Thông tư 96/2020/TT-BTC quy định chi tiết về báo cáo tài chính, công bố thông tin của doanh nghiệp và quyền của cổ đông trong việc yêu cầu thông tin.
Việc nắm vững quyền và nghĩa vụ của cổ đông là rất quan trọng, không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của chính mình mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh.
Liên kết nội bộ: Tham khảo thêm về các quy định doanh nghiệp tại đây.
Liên kết ngoại: Đọc thêm thông tin về bảo vệ quyền lợi cổ đông tại Báo Pháp Luật.