Người lao động có thể yêu cầu bồi thường gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định? Người lao động có thể yêu cầu bồi thường gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định? Tìm hiểu các quyền lợi, ví dụ thực tế và những lưu ý quan trọng về bồi thường lương làm thêm giờ.
1. Người lao động có thể yêu cầu bồi thường gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định?
Người lao động có thể yêu cầu bồi thường gì khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định? Đây là một vấn đề thường gặp trong quan hệ lao động, khi nhiều người lao động bị buộc phải làm thêm giờ nhưng lại không được nhận lương làm thêm giờ đúng theo quy định của pháp luật. Việc này không chỉ vi phạm quyền lợi của người lao động mà còn gây ra nhiều mâu thuẫn trong quan hệ lao động.
Theo Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường khi bị vi phạm về chế độ lương làm thêm giờ, cụ thể:
- Yêu cầu thanh toán đủ số tiền lương làm thêm giờ: Người lao động có quyền yêu cầu doanh nghiệp thanh toán đầy đủ số tiền lương làm thêm giờ mà họ đáng được hưởng. Theo quy định, mức lương làm thêm giờ vào ngày thường phải ít nhất bằng 150% mức lương giờ làm việc bình thường, vào ngày nghỉ hàng tuần là 200%, và vào ngày lễ, Tết là 300%.
- Yêu cầu trả lãi cho khoản tiền trả chậm: Nếu doanh nghiệp chậm thanh toán lương làm thêm giờ, người lao động có quyền yêu cầu được trả lãi đối với khoản tiền lương trả chậm. Mức lãi suất này được tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn của ngân hàng mà người sử dụng lao động và người lao động có tài khoản.
- Yêu cầu bồi thường thiệt hại về sức khỏe, tinh thần: Nếu việc không trả lương làm thêm giờ gây ra các thiệt hại về sức khỏe, tinh thần cho người lao động, họ có quyền yêu cầu doanh nghiệp bồi thường theo mức thiệt hại thực tế. Điều này bao gồm chi phí khám chữa bệnh, thiệt hại về thu nhập và các tổn thất tinh thần khác.
- Yêu cầu xử lý vi phạm từ cơ quan chức năng: Người lao động có thể kiến nghị đến các cơ quan chức năng như Thanh tra Lao động, Công đoàn hoặc khởi kiện ra tòa án để yêu cầu xử lý hành vi vi phạm của doanh nghiệp, đồng thời yêu cầu bồi thường các thiệt hại phát sinh.
2. Ví dụ minh họa về bồi thường khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định
Ví dụ minh họa:
Chị Hoa làm việc tại một công ty sản xuất giày dép với thời gian làm việc chính thức là 8 giờ/ngày. Trong tháng 6, do nhu cầu sản xuất tăng cao, công ty yêu cầu chị Hoa làm thêm giờ từ 5 giờ chiều đến 8 giờ tối hàng ngày trong suốt 15 ngày liên tiếp. Tuy nhiên, khi nhận lương, chị Hoa phát hiện mình không được trả lương làm thêm giờ đúng quy định, mà chỉ nhận mức lương tương đương với giờ làm việc bình thường.
Chị Hoa đã khiếu nại lên bộ phận nhân sự của công ty yêu cầu thanh toán đúng số tiền lương làm thêm giờ mà chị đáng được nhận. Sau nhiều lần phản hồi không thỏa đáng, chị Hoa quyết định liên hệ với Thanh tra Lao động để được giải quyết. Kết quả, công ty bị xử phạt và buộc phải trả lương làm thêm giờ cho chị Hoa với mức 150% vào ngày thường, đồng thời trả lãi suất cho khoản lương chậm trả.
3. Những vướng mắc thực tế khi yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ
Những vướng mắc thực tế khi yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ:
- Thiếu hiểu biết về quyền lợi: Nhiều người lao động không nắm rõ các quy định pháp luật về lương làm thêm giờ và quyền yêu cầu bồi thường, dẫn đến việc chấp nhận các sai phạm từ phía doanh nghiệp mà không khiếu nại hay yêu cầu bồi thường.
- Áp lực từ phía doanh nghiệp: Một số doanh nghiệp gây áp lực hoặc đe dọa người lao động khi họ yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ. Điều này làm cho người lao động lo sợ mất việc và từ bỏ quyền lợi của mình.
- Thủ tục khiếu nại phức tạp: Việc khiếu nại để đòi lại quyền lợi lương làm thêm giờ thường gặp nhiều khó khăn về thủ tục, chứng cứ. Người lao động phải chứng minh được thời gian làm thêm, mức lương làm thêm giờ thực tế và các thiệt hại phát sinh.
- Thời gian giải quyết kéo dài: Việc yêu cầu bồi thường từ phía cơ quan chức năng hoặc thông qua tòa án thường mất nhiều thời gian và chi phí, gây khó khăn cho người lao động, đặc biệt với những người có thu nhập thấp và điều kiện kinh tế khó khăn.
4. Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ
Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ:
- Hiểu rõ quyền lợi của mình: Người lao động cần nắm vững các quy định pháp luật về lương làm thêm giờ để biết mình có quyền gì và được hưởng mức lương làm thêm giờ như thế nào.
- Ghi chép đầy đủ thời gian làm thêm giờ: Để yêu cầu bồi thường, người lao động cần có chứng cứ cụ thể về thời gian làm thêm giờ, mức lương làm thêm được thỏa thuận, và các chứng từ liên quan. Ghi chép cụ thể các giờ làm thêm mỗi ngày sẽ giúp người lao động có cơ sở vững chắc khi yêu cầu bồi thường.
- Liên hệ với công đoàn hoặc cơ quan chức năng: Nếu không thể giải quyết qua thương lượng với doanh nghiệp, người lao động nên tìm đến sự hỗ trợ từ công đoàn cơ sở hoặc liên hệ với Thanh tra Lao động để được bảo vệ quyền lợi.
- Chuẩn bị tâm lý kiên trì: Quá trình yêu cầu bồi thường có thể gặp nhiều khó khăn và kéo dài. Người lao động cần chuẩn bị tâm lý và tài liệu đầy đủ để bảo vệ quyền lợi của mình.
- Liên kết tham khảo: Để hiểu rõ hơn về các quyền lợi khi làm thêm giờ, người lao động có thể tham khảo thêm tại quy định về lao động tại Luật PVL Group hoặc xem thêm các bài viết liên quan tại Báo Pháp luật Việt Nam.
5. Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý về yêu cầu bồi thường khi làm thêm giờ mà không được trả lương đúng quy định:
- Bộ luật Lao động 2019: Điều 94 quy định về chế độ trả lương và các quyền lợi khi làm thêm giờ.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về việc trả lương làm thêm giờ, mức lương tối thiểu và quyền lợi của người lao động.
- Thông tư 18/2021/TT-BLĐTBXH: Quy định về cách tính lương làm thêm giờ, các chế độ bồi thường cho người lao động khi bị vi phạm quyền lợi.
- Luật Dân sự 2015: Điều chỉnh các quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe và tinh thần của người lao động khi bị vi phạm.
Người lao động có quyền yêu cầu bồi thường lương làm thêm giờ đúng theo quy định của pháp luật, để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo công bằng trong quan hệ lao động. Việc hiểu rõ các quy định pháp lý sẽ giúp người lao động tự tin hơn khi bảo vệ quyền lợi của mình trước những vi phạm từ phía doanh nghiệp.
