Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia như thế nào? Tìm hiểu quy định pháp luật về phân chia tài sản thừa kế khi di chúc không hợp lệ.
1. Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia như thế nào?
Câu hỏi “Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia như thế nào?” là một vấn đề thường gặp trong các tranh chấp thừa kế. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, nếu di chúc bị xác định là không hợp pháp, tài sản thừa kế sẽ không được phân chia theo nội dung di chúc mà sẽ được chia theo pháp luật. Điều này có nghĩa rằng việc phân chia tài sản sẽ dựa trên các quy định về hàng thừa kế theo pháp luật.
2. Căn cứ pháp luật về phân chia tài sản khi di chúc không hợp pháp
Theo Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, một di chúc sẽ bị coi là không hợp pháp nếu không đáp ứng được các điều kiện sau:
- Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt tại thời điểm lập di chúc và không bị ép buộc, lừa dối.
- Di chúc phải được lập thành văn bản, có đầy đủ chữ ký của người lập di chúc và phải tuân theo các quy định về công chứng hoặc chứng thực trong một số trường hợp.
- Nội dung di chúc không được vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội.
Nếu di chúc không đáp ứng được các điều kiện trên, nó sẽ bị coi là không hợp lệ, và việc phân chia tài sản sẽ thực hiện theo quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 về thừa kế theo pháp luật. Theo đó, khi di chúc không hợp pháp, tài sản sẽ được chia cho các đồng thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất, gồm: vợ/chồng, cha mẹ, con cái của người để lại di sản.
3. Cách thực hiện phân chia tài sản khi di chúc không hợp pháp
Trong trường hợp di chúc không hợp pháp, việc phân chia tài sản thừa kế sẽ tuân theo quy trình sau:
Bước 1: Xác định tính hợp pháp của di chúc
Trước tiên, cần xác định xem di chúc có hợp pháp hay không. Nếu có tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Tòa án sẽ kiểm tra tính hợp pháp của di chúc dựa trên các quy định của Bộ luật Dân sự.
Bước 2: Khai nhận di sản thừa kế theo pháp luật
Nếu di chúc không hợp pháp, tài sản sẽ được phân chia theo pháp luật. Các đồng thừa kế cần chuẩn bị hồ sơ để khai nhận di sản, bao gồm:
- Giấy chứng tử của người để lại di sản.
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn).
- Giấy tờ liên quan đến tài sản thừa kế (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, v.v.).
Bước 3: Thỏa thuận phân chia tài sản giữa các đồng thừa kế
Nếu các đồng thừa kế có thể thỏa thuận với nhau về cách chia tài sản, việc phân chia sẽ diễn ra thuận lợi. Thỏa thuận phân chia tài sản cần lập thành văn bản và công chứng tại cơ quan công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
Bước 4: Công chứng văn bản phân chia di sản
Sau khi thỏa thuận được lập, văn bản phân chia di sản sẽ được công chứng để bảo đảm tính hợp pháp và tránh tranh chấp sau này.
Bước 5: Đăng ký quyền sở hữu tài sản
Nếu tài sản thừa kế bao gồm bất động sản hoặc tài sản có giá trị, người thừa kế cần tiến hành thủ tục đăng ký quyền sở hữu tài sản tại cơ quan có thẩm quyền để được công nhận là chủ sở hữu hợp pháp.
4. Những vấn đề thực tiễn khi di chúc không hợp pháp
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Khi di chúc bị coi là không hợp pháp, việc phân chia tài sản sẽ thực hiện theo pháp luật. Điều này có thể dẫn đến tranh chấp giữa các đồng thừa kế, đặc biệt là trong các gia đình có nhiều thành viên. Các tranh chấp thường liên quan đến việc ai được quyền thừa kế và phần tài sản của mỗi người thừa kế.
Thiếu thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Nếu các đồng thừa kế không thể thỏa thuận được về việc phân chia tài sản, họ có thể yêu cầu tòa án can thiệp. Việc này không chỉ kéo dài thời gian mà còn tốn kém chi phí pháp lý. Tòa án sẽ phân chia tài sản dựa trên quy định của pháp luật và đưa ra phán quyết cuối cùng.
Xác định quyền sở hữu tài sản
Trong một số trường hợp, việc xác định quyền sở hữu tài sản có thể gặp khó khăn nếu người để lại di sản không có giấy tờ pháp lý rõ ràng. Điều này đặc biệt phức tạp đối với bất động sản hoặc các tài sản giá trị cao.
5. Ví dụ minh họa
Ông A qua đời và để lại một bản di chúc chỉ định ông B (con trai) là người thừa kế duy nhất của toàn bộ tài sản. Tuy nhiên, trong quá trình xem xét di chúc, bà C (vợ của ông A) và ông D (con trai khác của ông A) phát hiện di chúc được lập trong tình trạng ông A không minh mẫn và bị ép buộc bởi ông B. Bà C và ông D đã yêu cầu tòa án xác định tính hợp pháp của di chúc.
Sau khi xem xét, tòa án kết luận di chúc không hợp pháp vì ông A không đủ điều kiện sức khỏe tại thời điểm lập di chúc. Do đó, tài sản của ông A sẽ được chia theo quy định pháp luật, theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Tài sản sẽ được chia đều cho bà C và các con, gồm ông B và ông D, mỗi người một phần bằng nhau.
6. Những lưu ý khi di chúc không hợp pháp
Xác minh tính hợp pháp của di chúc sớm
Người thừa kế cần xác minh tính hợp pháp của di chúc ngay khi có nghi ngờ về tính hợp lệ của nó. Nếu có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết để tránh việc di chúc không hợp pháp gây ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.
Thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Nếu di chúc không hợp pháp, các đồng thừa kế nên cố gắng thỏa thuận với nhau về cách phân chia tài sản trước khi đưa vụ việc ra tòa. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí pháp lý. Trong trường hợp không thể thỏa thuận, tòa án sẽ là nơi đưa ra phán quyết cuối cùng.
Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý
Nếu có bất kỳ nghi ngờ hoặc khó khăn nào liên quan đến tính hợp pháp của di chúc, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ.
7. Kết luận
Câu hỏi “Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia như thế nào?” đã được giải đáp dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Khi di chúc không hợp pháp, tài sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật, dựa trên hàng thừa kế và quy định cụ thể về quyền thừa kế. Người thừa kế nên kiểm tra tính hợp pháp của di chúc trước khi tiến hành phân chia tài sản và có thể yêu cầu tòa án giải quyết nếu có tranh chấp. Luật PVL Group sẵn sàng hỗ trợ bạn trong quá trình giải quyết thừa kế, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bạn.
Liên kết nội bộ: Thừa kế tài sản
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
