Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động?Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa thực tiễn, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
1. Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động?
Doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động khi hoạt động sản xuất, kinh doanh có những yếu tố nguy hiểm, độc hại có khả năng gây tổn thương cho người lao động. Theo Bộ luật Lao động 2019, trách nhiệm của doanh nghiệp không chỉ là tạo điều kiện làm việc an toàn mà còn phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động.
Cụ thể, các trường hợp doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động gồm:
- Khi trong quá trình sản xuất, sử dụng các loại máy móc, thiết bị, hoặc chất liệu có khả năng gây hại hoặc nguy hiểm cho sức khỏe của người lao động.
- Khi phát hiện có nguy cơ mất an toàn hoặc xảy ra tai nạn tại nơi làm việc.
- Khi có sự yêu cầu từ cơ quan quản lý nhà nước hoặc từ các thanh tra lao động sau khi kiểm tra điều kiện làm việc.
- Khi doanh nghiệp áp dụng các công nghệ hoặc phương pháp mới có nguy cơ gây hại nếu không thực hiện đúng các biện pháp an toàn.
- Khi người lao động làm việc trong điều kiện môi trường có nguy cơ cao như công trình xây dựng, khai thác mỏ, hoặc các ngành công nghiệp nặng.
2. Phân tích Điều 138 Bộ luật Lao động 2019 về biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động
Theo Điều 138 Bộ luật Lao động 2019, trách nhiệm chính của doanh nghiệp là phải đảm bảo an toàn và vệ sinh lao động cho người lao động, bao gồm:
- Tổ chức nơi làm việc phù hợp với điều kiện an toàn vệ sinh lao động.
- Đánh giá, phân tích rủi ro về an toàn, vệ sinh lao động trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Thực hiện các biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.
- Đào tạo, hướng dẫn người lao động về các biện pháp an toàn vệ sinh lao động phù hợp với công việc cụ thể.
Điều này đặt ra những nghĩa vụ quan trọng đối với doanh nghiệp:
- Phải đánh giá và quản lý rủi ro thường xuyên để đảm bảo an toàn cho người lao động.
- Tổ chức kiểm tra, bảo trì các thiết bị, máy móc định kỳ nhằm tránh các sự cố có thể gây ra tai nạn lao động.
- Xây dựng các quy định, quy trình an toàn cụ thể, hướng dẫn người lao động tuân thủ để phòng ngừa tai nạn.
Nếu doanh nghiệp không tuân thủ các quy định này, họ có thể bị phạt hành chính hoặc phải đối mặt với các hậu quả pháp lý khác như bồi thường thiệt hại cho người lao động bị tai nạn.
3. Cách thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động
Để đảm bảo thực hiện đúng các biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động, doanh nghiệp cần tuân theo một quy trình rõ ràng và cụ thể. Dưới đây là các bước mà doanh nghiệp có thể áp dụng:
a. Đánh giá rủi ro và xác định các yếu tố nguy hiểm
Trước tiên, doanh nghiệp phải tiến hành đánh giá rủi ro lao động để xác định các yếu tố nguy hiểm trong môi trường làm việc. Việc này bao gồm:
- Kiểm tra tất cả các máy móc, thiết bị, vật liệu và quy trình làm việc.
- Xác định các yếu tố gây hại, chẳng hạn như hóa chất độc hại, nguy cơ cháy nổ, nguy cơ rơi ngã từ độ cao, hoặc các tình huống có thể gây tai nạn.
Việc đánh giá này phải được thực hiện định kỳ, đặc biệt khi doanh nghiệp thay đổi công nghệ, thiết bị hoặc quy trình làm việc mới.
b. Lập kế hoạch phòng ngừa tai nạn lao động
Sau khi xác định các yếu tố nguy hiểm, doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch phòng ngừa tai nạn lao động chi tiết. Kế hoạch này bao gồm:
- Các biện pháp kỹ thuật: Sửa chữa, thay thế hoặc cải thiện các thiết bị, quy trình làm việc để giảm thiểu nguy cơ.
- Các biện pháp quản lý: Điều chỉnh quy trình làm việc, kiểm tra bảo dưỡng định kỳ các thiết bị.
- Biện pháp bảo hộ cá nhân: Cung cấp đầy đủ trang thiết bị bảo hộ lao động cho nhân viên như mũ bảo hộ, kính, găng tay, giày chống trượt, và các thiết bị phòng cháy chữa cháy.
c. Đào tạo và hướng dẫn người lao động
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc phòng ngừa tai nạn lao động là việc đào tạo người lao động. Doanh nghiệp phải đảm bảo rằng tất cả các nhân viên đều được hướng dẫn về các biện pháp an toàn, cách sử dụng thiết bị bảo hộ và cách xử lý tình huống nguy hiểm.
Đào tạo nên được thực hiện định kỳ, không chỉ cho nhân viên mới mà cả những nhân viên lâu năm khi có thay đổi về quy trình làm việc hoặc công nghệ.
d. Bảo trì và kiểm tra định kỳ
Bảo trì và kiểm tra định kỳ các thiết bị, máy móc là một phần quan trọng trong việc ngăn ngừa tai nạn lao động. Doanh nghiệp cần thiết lập một hệ thống bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo rằng tất cả các thiết bị luôn trong tình trạng hoạt động tốt.
Bên cạnh đó, việc kiểm tra và giám sát an toàn tại nơi làm việc cần được thực hiện thường xuyên để kịp thời phát hiện và khắc phục những rủi ro có thể gây tai nạn.
e. Cung cấp thiết bị bảo hộ lao động
Doanh nghiệp phải cung cấp đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ cá nhân cho người lao động, đồng thời đảm bảo rằng người lao động sử dụng chúng đúng cách. Điều này bao gồm:
- Cung cấp và kiểm tra định kỳ các thiết bị như mũ bảo hộ, kính bảo hộ, găng tay chống hóa chất, giày bảo hộ, dây an toàn, khẩu trang, và các thiết bị khác tùy thuộc vào tính chất công việc.
- Hướng dẫn người lao động về cách sử dụng thiết bị bảo hộ đúng cách, đặc biệt trong các môi trường có yếu tố nguy hiểm.
4. Vấn đề thực tiễn trong việc thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động
Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa chú trọng đầy đủ đến việc thực hiện các biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động, dẫn đến nhiều vụ tai nạn xảy ra đáng tiếc. Một số vấn đề thường gặp bao gồm:
- Thiếu kiểm tra định kỳ: Nhiều doanh nghiệp không thực hiện kiểm tra định kỳ các thiết bị máy móc, dẫn đến hỏng hóc, nguy cơ gây tai nạn cho người lao động.
- Không cung cấp đủ thiết bị bảo hộ: Một số doanh nghiệp không cung cấp đủ thiết bị bảo hộ lao động hoặc không hướng dẫn người lao động cách sử dụng đúng cách.
- Đào tạo không đủ: Việc đào tạo về an toàn lao động không được thực hiện định kỳ hoặc chỉ mang tính chất hình thức, không có tính thực tiễn cao.
5. Ví dụ minh họa về trường hợp doanh nghiệp không thực hiện đúng biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động
Một doanh nghiệp xây dựng lớn tại Hà Nội đã phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng sau khi xảy ra một vụ tai nạn lao động. Cụ thể, trong quá trình thi công tại một công trình cao tầng, một công nhân bị rơi từ giàn giáo xuống đất do dây an toàn không được kiểm tra định kỳ và hỏng hóc.
Sau khi điều tra, cơ quan quản lý phát hiện ra rằng công ty này đã không thực hiện đầy đủ các biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động, bao gồm:
- Không cung cấp đủ thiết bị bảo hộ an toàn cho công nhân.
- Không kiểm tra định kỳ giàn giáo và dây an toàn.
- Không tổ chức đào tạo định kỳ về an toàn lao động cho công nhân.
Kết quả, công ty này đã phải đối mặt với các hình phạt hành chính nặng nề và chịu trách nhiệm bồi thường cho gia đình nạn nhân.
6. Những lưu ý cần thiết khi thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động
- Tuân thủ các quy định của pháp luật: Doanh nghiệp cần nắm rõ và tuân thủ chặt chẽ các quy định về an toàn lao động, đặc biệt là các quy định tại Bộ luật Lao động 2019.
- Đánh giá và cải thiện liên tục: Đánh giá thường xuyên các yếu tố nguy hiểm trong môi trường làm việc và cập nhật các biện pháp phòng chống tai nạn lao động mới nhất.
- Đảm bảo chất lượng thiết bị bảo hộ: Đảm bảo các thiết bị bảo hộ được cung cấp đầy đủ và đạt tiêu chuẩn, đồng thời kiểm tra định kỳ để đảm bảo chất lượng.
- Đào tạo định kỳ: Thực hiện đào tạo thường xuyên cho người lao động về các quy trình an toàn lao động mới và cập nhật thông tin về các nguy cơ tiềm ẩn.
7. Kết luận
Việc ngăn ngừa tai nạn lao động là trách nhiệm không thể thiếu của mỗi doanh nghiệp. Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động, đó chính là lúc doanh nghiệp nhận thức được những yếu tố nguy hiểm tiềm tàng trong môi trường làm việc và có trách nhiệm bảo vệ người lao động. Bằng cách tuân thủ các quy định pháp luật và thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa, doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu nguy cơ tai nạn mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững.
Liên kết nội bộ: Doanh nghiệp tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Luật PVL Group.
