Doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể, người lao động có thể làm gì?Tìm hiểu cách giải quyết, ví dụ thực tế và căn cứ pháp lý chi tiết.
1. Doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể, người lao động có thể làm gì?
Khi doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể, người lao động có thể làm gì? Đây là một trong những vấn đề phổ biến mà nhiều người lao động gặp phải, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế biến động, nhiều doanh nghiệp phá sản hoặc giải thể mà không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền lương, bảo hiểm xã hội, và các quyền lợi khác của người lao động. Trong những trường hợp như vậy, người lao động cần nắm rõ quyền lợi của mình và các bước cần thực hiện để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Các bước người lao động cần làm:
- Gửi yêu cầu thanh toán lương và quyền lợi khác: Khi doanh nghiệp giải thể nhưng chưa thanh toán nợ lương, người lao động nên chủ động gửi văn bản yêu cầu thanh toán lương, bảo hiểm và các quyền lợi khác trực tiếp đến ban lãnh đạo doanh nghiệp hoặc người quản lý tài sản (nếu có). Nội dung văn bản cần nêu rõ yêu cầu thanh toán, kèm theo các bằng chứng như hợp đồng lao động, bảng lương, biên bản làm việc, và thông báo giải thể doanh nghiệp.
- Nộp đơn khiếu nại tới cơ quan lao động: Trong trường hợp doanh nghiệp không phản hồi hoặc cố tình trì hoãn, người lao động có quyền nộp đơn khiếu nại lên Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội tại địa phương. Cơ quan này sẽ có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết khiếu nại và có thể yêu cầu doanh nghiệp thanh toán các khoản nợ theo quy định pháp luật.
- Khởi kiện ra tòa án: Nếu việc khiếu nại không mang lại kết quả, người lao động có quyền khởi kiện ra tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu doanh nghiệp thanh toán nợ lương và các quyền lợi khác. Quá trình khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ các chứng cứ liên quan như hợp đồng lao động, bảng lương, biên bản thỏa thuận, và giấy tờ khiếu nại đã gửi đến doanh nghiệp. Đây là bước quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động được pháp luật bảo vệ.
- Tham gia vào quá trình thanh lý tài sản của doanh nghiệp: Khi doanh nghiệp đã bước vào giai đoạn thanh lý tài sản, người lao động cần nhanh chóng đăng ký với người quản lý tài sản hoặc cơ quan thi hành án để bảo vệ quyền lợi của mình. Theo quy định, các khoản nợ lương của người lao động sẽ được ưu tiên thanh toán trước các khoản nợ khác trong quá trình thanh lý tài sản doanh nghiệp.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ công đoàn và các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động: Người lao động cũng có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ công đoàn, các tổ chức xã hội hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động. Những tổ chức này có thể giúp đỡ, tư vấn pháp lý và hỗ trợ người lao động trong quá trình khiếu nại và khởi kiện doanh nghiệp.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ minh họa về trường hợp doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể:
Anh Minh là công nhân của một công ty sản xuất may mặc tại Hà Nội. Do khó khăn tài chính, công ty quyết định giải thể vào tháng 6/2024 mà không thanh toán tiền lương tháng 5 và 6 cho anh Minh và gần 100 công nhân khác. Sau khi công ty thông báo giải thể, anh Minh và các công nhân đã gửi văn bản yêu cầu thanh toán lương đến ban lãnh đạo công ty, nhưng không nhận được phản hồi.
Không chịu bỏ cuộc, anh Minh đã cùng một số công nhân khác nộp đơn khiếu nại lên Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội quận nơi công ty đóng trụ sở. Sau khi tiếp nhận khiếu nại, cơ quan này đã làm việc với công ty nhưng không đạt được thỏa thuận.
Không còn cách nào khác, anh Minh quyết định khởi kiện công ty ra tòa án nhân dân quận để yêu cầu công ty thanh toán số tiền lương còn thiếu. Tòa án đã chấp thuận đơn kiện, mở phiên xét xử và ra quyết định buộc công ty phải thanh toán toàn bộ số tiền nợ lương cho anh Minh và các công nhân trước khi tiến hành thanh lý tài sản. Quá trình khởi kiện kéo dài nhưng nhờ có đầy đủ chứng cứ và sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng, anh Minh đã đòi lại được quyền lợi của mình.
3. Những vướng mắc thực tế
Những vướng mắc thực tế mà người lao động có thể gặp phải khi doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể:
- Thiếu chứng cứ hợp pháp: Nhiều người lao động gặp khó khăn trong việc thu thập các chứng cứ hợp pháp để chứng minh doanh nghiệp nợ lương, do các doanh nghiệp thường không cung cấp đầy đủ bảng lương, hợp đồng lao động, hoặc thậm chí cố tình phá hủy tài liệu. Điều này khiến cho quá trình khiếu nại và khởi kiện trở nên phức tạp và mất nhiều thời gian.
- Thời gian giải quyết kéo dài: Quá trình giải quyết khiếu nại tại cơ quan lao động và khởi kiện tại tòa án thường kéo dài, gây nhiều khó khăn về mặt tài chính và tâm lý cho người lao động trong thời gian chờ đợi. Một số vụ việc có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, trước khi có quyết định cuối cùng.
- Doanh nghiệp cố tình trốn tránh nghĩa vụ: Một số doanh nghiệp có thể sử dụng các biện pháp trốn tránh như chuyển tài sản, tẩu tán tài sản trước khi giải thể hoặc không hợp tác trong quá trình xử lý vi phạm. Điều này làm cho quá trình đòi lại tiền lương của người lao động trở nên khó khăn hơn.
- Thiếu sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng: Mặc dù pháp luật quy định rõ ràng về quyền lợi của người lao động, nhưng trên thực tế, không phải lúc nào cơ quan chức năng cũng giải quyết nhanh chóng và hiệu quả. Người lao động đôi khi gặp phải tình trạng thiếu sự hỗ trợ kịp thời từ các cơ quan lao động địa phương.
4. Những lưu ý cần thiết
Những lưu ý quan trọng khi người lao động đối mặt với tình huống doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể:
- Luôn lưu trữ chứng cứ: Người lao động cần lưu trữ các giấy tờ, biên bản liên quan đến công việc, bảng lương, hợp đồng lao động và các văn bản giao dịch với doanh nghiệp. Những tài liệu này là cơ sở pháp lý quan trọng khi giải quyết tranh chấp về nợ lương.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý: Trong trường hợp gặp khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp, người lao động nên tìm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động để đảm bảo rằng mọi thủ tục được thực hiện đúng quy định pháp luật.
- Chú ý thời hạn khiếu nại và khởi kiện: Người lao động cần nắm rõ thời hạn khiếu nại và khởi kiện để tránh việc mất quyền yêu cầu do quá thời hạn quy định. Theo quy định pháp luật, thời hạn khiếu nại về việc thanh toán nợ lương có thể có giới hạn và việc bỏ lỡ thời hạn này có thể khiến người lao động mất quyền khiếu nại.
- Tham gia bảo hiểm thất nghiệp: Trong thời gian chờ đợi giải quyết tranh chấp, người lao động nên tìm hiểu về chế độ bảo hiểm thất nghiệp để có thể nhận được một phần hỗ trợ tài chính tạm thời, giúp giảm bớt gánh nặng kinh tế.
- Thường xuyên liên hệ với cơ quan chức năng: Người lao động cần thường xuyên cập nhật thông tin từ các cơ quan chức năng như Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, tòa án, và các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động để đảm bảo rằng quyền lợi của mình luôn được bảo vệ.
5. Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý liên quan đến việc doanh nghiệp không thanh toán nợ lương khi giải thể:
- Bộ luật Lao động 2019: Quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc thanh toán các khoản nợ lương, bảo hiểm xã hội và các quyền lợi khác của người lao động trong trường hợp giải thể hoặc phá sản.
- Luật Phá sản 2014: Xác định thứ tự ưu tiên thanh toán các khoản nợ khi thanh lý tài sản doanh nghiệp, trong đó nợ lương và các quyền lợi liên quan của người lao động được ưu tiên thanh toán trước các khoản nợ khác.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện một số điều của Bộ luật Lao động liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động khi doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản.
- Thông tư 23/2020/TT-BLĐTBXH: Quy định về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động tại tòa án, bao gồm các vấn đề liên quan đến nợ lương khi doanh nghiệp giải thể.
Để biết thêm thông tin chi tiết về các quy định pháp lý liên quan đến quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp không thanh toán nợ lương, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật PVL Group hoặc xem thêm thông tin hữu ích từ Báo Pháp Luật.
