Người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ không? Bài viết phân tích quyền của người sử dụng lao động trong việc yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ, kèm theo ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý.
1. Người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ không?
Theo quy định của Bộ luật Lao động Việt Nam, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ nếu có sự đồng ý của người lao động, bao gồm cả thời gian thử việc. Tuy nhiên, yêu cầu này phải tuân thủ các điều kiện cụ thể về giờ làm việc, giờ làm thêm, cũng như các quyền lợi và chế độ cho người lao động làm thêm giờ.
Trong thời gian thử việc, người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận về việc làm thêm giờ. Tuy nhiên, việc làm thêm giờ này phải dựa trên cơ sở tự nguyện và không được ép buộc. Điều này có nghĩa là người sử dụng lao động không thể yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ mà không có sự đồng ý từ phía người lao động.
Thời gian làm thêm giờ trong thời gian thử việc cũng phải tuân thủ các quy định về giới hạn giờ làm việc tối đa trong ngày và tuần. Theo quy định, thời gian làm việc tối đa trong một ngày là 8 giờ và không quá 48 giờ trong một tuần. Nếu người lao động đồng ý làm thêm giờ, tổng số giờ làm việc trong ngày không được vượt quá giới hạn theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, khi người lao động thử việc làm thêm giờ, người sử dụng lao động phải trả lương cho họ theo mức lương đã thỏa thuận. Tiền lương làm thêm giờ phải cao hơn mức lương của giờ làm việc thông thường. Cụ thể, theo Điều 98 của Bộ luật Lao động, người lao động làm thêm giờ vào ngày thường sẽ được trả ít nhất bằng 150% so với mức lương thông thường, vào ngày nghỉ ít nhất bằng 200%, và vào ngày lễ ít nhất bằng 300%.
2. Ví dụ minh họa
Để làm rõ hơn quy định này, chúng ta có thể xem xét một ví dụ cụ thể. Giả sử, Nguyễn Thị A bắt đầu thử việc tại một công ty thiết kế với thời gian thử việc là 2 tháng. Trong thời gian này, công ty yêu cầu Nguyễn Thị A làm thêm giờ vào buổi tối do dự án cần hoàn thành gấp. Công ty thỏa thuận rằng Nguyễn Thị A sẽ được trả lương làm thêm giờ theo mức 150% mức lương giờ thông thường.
Nguyễn Thị A đồng ý với yêu cầu này và làm thêm 2 giờ mỗi ngày trong 1 tuần. Theo thỏa thuận, cô được trả lương thêm giờ với mức 150% so với mức lương giờ thông thường. Sau khi kết thúc thời gian làm thêm, công ty thanh toán đầy đủ tiền lương làm thêm cho Nguyễn Thị A theo đúng quy định của pháp luật.
Trong trường hợp này, việc yêu cầu Nguyễn Thị A làm thêm giờ hoàn toàn hợp pháp vì có sự đồng ý của cô và công ty tuân thủ đầy đủ quy định về lương làm thêm giờ.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù quy định về việc yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ đã được quy định rõ ràng, trong thực tế, vẫn tồn tại nhiều vướng mắc mà người lao động và người sử dụng lao động có thể gặp phải:
Thiếu thông tin về quyền lợi: Nhiều người lao động trong thời gian thử việc không hiểu rõ quyền lợi của mình khi bị yêu cầu làm thêm giờ. Họ có thể không biết rằng mình có quyền từ chối hoặc rằng mức lương làm thêm giờ phải cao hơn mức lương thông thường.
Người sử dụng lao động không tuân thủ quy định: Một số công ty có thể yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ mà không có sự đồng ý hoặc không trả lương thêm giờ đúng quy định. Điều này gây ra sự bất mãn cho người lao động và có thể dẫn đến các tranh chấp lao động.
Người lao động ngại từ chối: Trong thời gian thử việc, người lao động có thể lo ngại rằng nếu từ chối yêu cầu làm thêm giờ, họ sẽ bị đánh giá thấp hoặc không được ký hợp đồng chính thức sau khi thử việc. Điều này dẫn đến việc họ chấp nhận làm thêm giờ mà không có sự thỏa thuận rõ ràng hoặc không được trả lương đầy đủ.
Khó khăn trong việc tính lương làm thêm giờ: Việc tính toán lương làm thêm giờ có thể phức tạp, đặc biệt khi công ty không có hệ thống quản lý thời gian làm việc rõ ràng. Người lao động có thể gặp khó khăn trong việc xác định chính xác số giờ làm thêm và số tiền lương làm thêm mà mình phải được nhận.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi người lao động thử việc được yêu cầu làm thêm giờ, có một số lưu ý quan trọng mà cả người lao động và người sử dụng lao động cần tuân thủ:
Sự đồng ý từ phía người lao động: Người sử dụng lao động không thể ép buộc người lao động thử việc làm thêm giờ mà không có sự đồng ý từ phía họ. Mọi yêu cầu làm thêm giờ phải được dựa trên cơ sở tự nguyện và có sự thỏa thuận rõ ràng giữa hai bên.
Tuân thủ quy định về giờ làm việc: Người sử dụng lao động phải tuân thủ các quy định về giới hạn giờ làm việc tối đa trong ngày và tuần. Việc làm thêm giờ không được vượt quá giới hạn theo quy định của pháp luật.
Trả lương làm thêm giờ đúng quy định: Người lao động thử việc làm thêm giờ phải được trả lương theo mức lương cao hơn mức lương thông thường. Cần đảm bảo rằng tiền lương làm thêm giờ được thanh toán đầy đủ và đúng theo quy định của pháp luật.
Ghi nhận giờ làm việc chính xác: Người sử dụng lao động cần có hệ thống quản lý thời gian làm việc rõ ràng để đảm bảo rằng mọi giờ làm việc và làm thêm giờ đều được ghi nhận chính xác và tính toán tiền lương đúng quy định.
5. Căn cứ pháp lý
Theo Bộ luật Lao động Việt Nam năm 2019, người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động làm thêm giờ, bao gồm cả thời gian thử việc, nếu có sự đồng ý của người lao động. Điều 107 quy định về việc làm thêm giờ, trong đó nêu rõ rằng người lao động phải tự nguyện làm thêm giờ và người sử dụng lao động phải trả lương làm thêm giờ theo quy định.
Điều 98 của Bộ luật Lao động quy định về việc trả lương làm thêm giờ, trong đó nêu rõ mức lương làm thêm giờ vào ngày thường, ngày nghỉ và ngày lễ. Điều này đảm bảo rằng người lao động được trả lương xứng đáng khi làm thêm giờ trong thời gian thử việc.
Ngoài ra, Nghị định số 145/2020/NĐ-CP cũng quy định chi tiết về việc tính lương làm thêm giờ và các quyền lợi liên quan của người lao động. Nghị định này nhấn mạnh rằng người sử dụng lao động phải tuân thủ quy định về giờ làm việc và lương làm thêm giờ khi yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong thời gian thử việc.
Trên đây là những thông tin về quyền yêu cầu người lao động thử việc làm thêm giờ từ phía người sử dụng lao động. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình trong môi trường làm việc.
Đừng quên tham khảo thêm các thông tin khác trên trang Luật PVL Group và Báo Pháp Luật.
