Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp an toàn lao động đối với các thiết bị máy móc nguy hiểm? Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa thực tiễn, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
Giới thiệu
Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp an toàn lao động đối với các thiết bị máy móc nguy hiểm là một câu hỏi quan trọng, đặc biệt đối với các ngành công nghiệp và xây dựng, nơi có sự hiện diện của các thiết bị, máy móc công nghiệp nặng. Việc thực hiện biện pháp an toàn không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là biện pháp cần thiết để bảo vệ tính mạng, sức khỏe người lao động và tránh các tai nạn nghiêm trọng xảy ra tại nơi làm việc. Vậy, căn cứ vào quy định pháp luật, khi nào doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện các biện pháp an toàn lao động đối với các thiết bị máy móc nguy hiểm?
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích điều luật liên quan, cách thức doanh nghiệp thực hiện các biện pháp an toàn, các vấn đề thực tiễn gặp phải và những lưu ý cần thiết.
Phân tích Điều luật
Theo Điều 138 Bộ luật Lao động 2019 và Nghị định 44/2016/NĐ-CP, doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện các biện pháp an toàn lao động đối với thiết bị máy móc nguy hiểm trong các trường hợp sau:
- Khi doanh nghiệp sử dụng các thiết bị, máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động: Điều này bao gồm các máy móc có khả năng gây nguy hiểm cao cho người sử dụng nếu không được vận hành đúng cách. Các loại thiết bị này có thể bao gồm:
- Các máy móc trong ngành xây dựng (ví dụ: cần cẩu, máy trộn bê tông).
- Máy móc công nghiệp nặng (ví dụ: máy dập, máy nghiền, thiết bị cắt công nghiệp).
- Các thiết bị sản xuất hóa chất độc hại, máy móc liên quan đến điện áp cao.
- Khi có sửa chữa, bảo dưỡng máy móc nguy hiểm: Doanh nghiệp cần thực hiện biện pháp an toàn lao động mỗi khi tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa các thiết bị máy móc nguy hiểm. Việc bảo dưỡng và sửa chữa các máy móc này phải tuân theo quy trình an toàn được quy định bởi các cơ quan chức năng nhằm đảm bảo không xảy ra tai nạn lao động trong quá trình bảo dưỡng.
- Khi máy móc được đưa vào vận hành lần đầu hoặc thay đổi công năng: Khi máy móc thiết bị nguy hiểm được sử dụng lần đầu tiên hoặc được thay đổi công năng (ví dụ, nâng cấp hoặc sử dụng với mục đích khác), doanh nghiệp phải kiểm tra và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn mới, đồng thời huấn luyện người lao động về cách sử dụng an toàn các thiết bị này.
- Khi kiểm tra định kỳ an toàn thiết bị: Các thiết bị máy móc nguy hiểm phải được kiểm tra định kỳ để đảm bảo chúng vẫn hoạt động an toàn và không gây nguy hiểm cho người lao động. Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm bảo trì định kỳ và thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa khi phát hiện ra các sự cố hoặc hư hỏng tiềm ẩn.
Cách thực hiện biện pháp an toàn lao động đối với thiết bị máy móc nguy hiểm
1. Đánh giá rủi ro và lập kế hoạch an toàn: Doanh nghiệp phải tiến hành đánh giá rủi ro liên quan đến việc sử dụng các thiết bị máy móc nguy hiểm và lập kế hoạch an toàn chi tiết. Kế hoạch này cần bao gồm các biện pháp phòng ngừa tai nạn, phương pháp vận hành an toàn, và kế hoạch ứng phó khi có sự cố.
Ví dụ, nếu doanh nghiệp sử dụng các máy dập công nghiệp, kế hoạch an toàn cần bao gồm các biện pháp để giảm nguy cơ tai nạn như trang bị hệ thống bảo vệ tự động, kiểm tra các yếu tố vận hành trước khi khởi động máy, và bố trí lối thoát hiểm rõ ràng.
2. Huấn luyện an toàn lao động cho nhân viên: Doanh nghiệp có trách nhiệm tổ chức các khóa huấn luyện an toàn lao động cho tất cả nhân viên vận hành máy móc nguy hiểm. Các khóa huấn luyện này phải bao gồm:
- Cách thức sử dụng máy móc một cách an toàn.
- Cách kiểm tra thiết bị trước khi sử dụng.
- Biện pháp xử lý sự cố khi có tai nạn hoặc hư hỏng xảy ra.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) như mũ bảo hộ, găng tay, kính bảo hộ, và quần áo bảo hộ.
3. Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ: Người sử dụng lao động cần cung cấp cho nhân viên vận hành các thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) và đảm bảo các thiết bị này luôn trong tình trạng hoạt động tốt. Điều này bao gồm các thiết bị như kính bảo hộ, mũ bảo hộ, găng tay chống cắt, giày bảo hộ, và quần áo bảo hộ. Mọi thiết bị này cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn được quy định.
4. Kiểm tra và bảo trì định kỳ: Tất cả các máy móc nguy hiểm phải được kiểm tra định kỳ để đảm bảo an toàn. Việc kiểm tra này phải được thực hiện bởi các chuyên gia hoặc kỹ sư có chứng chỉ, theo tiêu chuẩn an toàn của ngành. Bất kỳ hư hỏng nào được phát hiện trong quá trình kiểm tra phải được sửa chữa ngay lập tức trước khi thiết bị được đưa vào vận hành trở lại.
5. Đăng ký và kiểm định máy móc nguy hiểm: Theo quy định của pháp luật, một số loại máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động phải được kiểm định trước khi sử dụng. Doanh nghiệp phải đăng ký kiểm định các thiết bị này với cơ quan chức năng, và đảm bảo rằng tất cả các giấy tờ kiểm định đều còn hiệu lực.
Những vấn đề thực tiễn
Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc bảo đảm an toàn lao động đối với các thiết bị máy móc nguy hiểm. Một số doanh nghiệp vì tiết kiệm chi phí đã bỏ qua việc bảo dưỡng định kỳ hoặc mua sắm các thiết bị bảo hộ lao động không đạt tiêu chuẩn. Điều này dẫn đến nhiều tai nạn lao động nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người lao động.
Ví dụ, vào năm 2022, tại một công ty sản xuất ở TP. Hồ Chí Minh, một công nhân đã bị chấn thương nghiêm trọng khi vận hành một máy dập công nghiệp không có hệ thống bảo vệ tự động. Điều tra sau tai nạn cho thấy doanh nghiệp không thực hiện kiểm tra định kỳ và không huấn luyện nhân viên đầy đủ về an toàn khi sử dụng máy móc.
Ngoài ra, một vấn đề phổ biến khác là thiếu sự giám sát trong quá trình vận hành các thiết bị nguy hiểm. Điều này khiến nhiều người lao động không tuân thủ các quy tắc an toàn, dẫn đến nguy cơ xảy ra tai nạn cao hơn.
Ví dụ minh họa
Công ty XYZ chuyên sản xuất các linh kiện điện tử, sử dụng nhiều máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động như máy dập công nghiệp và máy cắt tự động. Công ty đã thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn lao động bằng cách tổ chức các khóa huấn luyện cho nhân viên về cách sử dụng máy móc an toàn, đồng thời trang bị các thiết bị bảo hộ cần thiết. Mỗi tháng, công ty đều tiến hành kiểm tra định kỳ tình trạng của máy móc để đảm bảo rằng không có sự cố hư hỏng tiềm ẩn nào.
Trong một lần kiểm tra định kỳ, kỹ sư bảo trì đã phát hiện một lỗi nhỏ trong hệ thống bảo vệ tự động của một máy dập công nghiệp. Ngay sau khi phát hiện, công ty đã dừng hoạt động của máy và tiến hành sửa chữa. Nhờ vào việc thực hiện đúng các biện pháp an toàn, công ty đã ngăn ngừa một tai nạn nghiêm trọng có thể xảy ra.
Những lưu ý cần thiết
- Đăng ký kiểm định máy móc nguy hiểm: Doanh nghiệp cần đảm bảo tất cả các thiết bị nguy hiểm đều được đăng ký và kiểm định trước khi sử dụng, và tuân thủ các quy định về kiểm tra định kỳ.
- Huấn luyện và trang bị thiết bị bảo hộ cho nhân viên: Doanh nghiệp phải tổ chức huấn luyện an toàn cho nhân viên thường xuyên và trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ lao động.
- Giám sát chặt chẽ quá trình vận hành: Việc giám sát định kỳ và đảm bảo nhân viên tuân thủ các quy định an toàn trong quá trình vận hành máy móc là điều rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ tai nạn.
Kết luận
Doanh nghiệp phải thực hiện biện pháp an toàn lao động đối với các thiết bị máy móc nguy hiểm bất cứ khi nào sử dụng các thiết bị có khả năng gây nguy hiểm, thực hiện bảo dưỡng, hoặc thay đổi công năng của máy móc. Việc tuân thủ quy định pháp luật về an toàn lao động không chỉ giúp bảo vệ người lao động mà còn giúp doanh nghiệp tránh được các hậu quả pháp lý nặng nề.
Luật PVL Group luôn sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện các biện pháp an toàn lao động đối với thiết bị máy móc nguy hiểm.
