UBND phường có vai trò gì trong việc quản lý đất đai? Bài viết giải đáp chi tiết vai trò của UBND phường cùng ví dụ, vướng mắc thực tế, lưu ý và căn cứ pháp lý.

1. UBND phường có vai trò gì trong việc quản lý đất đai?

UBND phường có vai trò gì trong việc quản lý đất đai? Đây là một câu hỏi quan trọng nhằm hiểu rõ vai trò của UBND phường trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai tại địa bàn cơ sở. Là đơn vị hành chính cấp cơ sở gần gũi nhất với người dân, UBND phường thực hiện các nhiệm vụ cụ thể nhằm giám sát, quản lý và thực hiện các chính sách pháp luật về đất đai trong phạm vi phường.

Vai trò chính của UBND phường trong quản lý đất đai bao gồm kiểm soát, giám sát tình hình sử dụng đất đai của người dân, tổ chức cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, kiểm tra các hoạt động sử dụng đất nhằm đảm bảo đúng mục đích, tránh lãng phí và vi phạm. Đặc biệt, UBND phường thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai như xác nhận nguồn gốc đất, lập hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cũng như xử lý tranh chấp đất đai tại địa phương.

Các công việc cụ thể của UBND phường trong quản lý đất đai bao gồm:

• Giám sát việc sử dụng đất của các tổ chức và cá nhân: UBND phường có trách nhiệm theo dõi tình hình sử dụng đất trong địa bàn để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về đất đai, phát hiện sớm các vi phạm như lấn chiếm đất công, xây dựng trái phép, hay sử dụng đất không đúng mục đích.
• Thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai: UBND phường đóng vai trò quan trọng trong xác minh, chứng thực các giấy tờ về đất đai. Đặc biệt, UBND phường có thẩm quyền xác nhận nguồn gốc đất khi người dân yêu cầu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
• Tổ chức cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: UBND phường là cơ quan tiếp nhận hồ sơ, lập biên bản xác minh, và chuyển hồ sơ lên cấp trên để thẩm định và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân.
• Tham gia giải quyết tranh chấp đất đai: Khi có tranh chấp đất đai giữa các hộ dân, UBND phường có trách nhiệm xác minh, lập biên bản hòa giải, góp phần giải quyết ổn thỏa các tranh chấp ở cấp cơ sở.
• Phối hợp với các cơ quan chức năng: UBND phường có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan chuyên ngành về đất đai ở quận, huyện để quản lý và kiểm soát chặt chẽ tình hình đất đai tại địa phương.

Như vậy, UBND phường có vai trò quan trọng trong quản lý đất đai, là cầu nối giữa người dân và chính quyền cấp trên, giúp đảm bảo việc quản lý đất đai ở cơ sở được chặt chẽ, minh bạch, tuân thủ đúng pháp luật.

2. Ví dụ minh họa

Ví dụ về vai trò của UBND phường trong quản lý đất đai: Ông T sống tại phường Y muốn làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho mảnh đất mà ông đã canh tác nhiều năm. Tuy nhiên, hồ sơ của ông T thiếu một số giấy tờ chứng minh nguồn gốc đất đai do các giấy tờ trước đó đã mất. Trong trường hợp này, ông T đã đến UBND phường để yêu cầu xác nhận nguồn gốc đất.

UBND phường tiếp nhận yêu cầu, xác minh thực tế tại địa bàn và tìm hiểu lịch sử sử dụng mảnh đất của ông T. Sau đó, cán bộ phường lập biên bản xác nhận nguồn gốc đất và bổ sung vào hồ sơ của ông T để chuyển lên cấp trên làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đây là một ví dụ điển hình thể hiện vai trò của UBND phường trong việc xác nhận và tạo điều kiện cho người dân thực hiện các quyền hợp pháp liên quan đến đất đai.

3. Những vướng mắc thực tế

Trong quá trình thực hiện quản lý đất đai, UBND phường gặp phải một số vướng mắc và khó khăn, bao gồm:

• Khó khăn trong việc xác minh nguồn gốc đất đai: Trong các trường hợp đất đai chưa được đăng ký hoặc hồ sơ về đất đai của người dân không đầy đủ, UBND phường gặp khó khăn trong việc xác minh, dẫn đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị chậm trễ.
• Giải quyết tranh chấp đất đai phức tạp: Các tranh chấp đất đai thường có tính chất phức tạp, nhất là các trường hợp có liên quan đến thừa kế, chuyển nhượng không rõ ràng. Việc UBND phường tham gia hòa giải nhiều khi không đạt được thỏa thuận, phải chuyển lên cấp trên, gây mất thời gian và công sức.
• Sự thiếu hụt về nguồn lực và chuyên môn: UBND phường là đơn vị cấp cơ sở, không phải lúc nào cũng có đủ nhân lực và chuyên môn để xử lý các vấn đề phức tạp về đất đai. Điều này khiến cho việc xử lý các thủ tục và tranh chấp đất đai tại phường gặp khó khăn, không đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của người dân.
• Hệ thống thông tin đất đai chưa hoàn thiện: Tại nhiều phường, thông tin về đất đai còn thiếu và chưa được cập nhật đầy đủ trên hệ thống, dẫn đến khó khăn trong việc tra cứu, kiểm tra và xác minh nguồn gốc đất.

4. Những lưu ý cần thiết

Để đảm bảo việc quản lý đất đai tại phường được thực hiện hiệu quả, người dân và cán bộ phường cần lưu ý các điểm quan trọng sau đây:

• Hiểu rõ quy trình và thẩm quyền của UBND phường: Người dân nên tìm hiểu kỹ về các quy định và thủ tục đất đai để tránh mất thời gian khi làm hồ sơ, nhất là các giấy tờ cần thiết khi xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
• Giữ gìn các giấy tờ liên quan đến đất đai: Để tránh khó khăn khi cần làm thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, người dân cần lưu giữ cẩn thận các giấy tờ gốc chứng minh nguồn gốc đất, lịch sử sử dụng đất. Việc mất giấy tờ gốc có thể gây nhiều trở ngại trong quá trình xác minh.
• Cẩn trọng trong giao dịch đất đai: Để tránh tranh chấp và vi phạm pháp luật về đất đai, người dân cần thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng đất đai theo đúng quy định, có hợp đồng công chứng để đảm bảo tính hợp pháp.
• Chủ động yêu cầu hỗ trợ khi có tranh chấp: Khi có tranh chấp, người dân nên chủ động liên hệ với UBND phường để yêu cầu hòa giải trước khi chuyển vụ việc lên cấp trên. Hòa giải tại địa phương có thể giúp giải quyết tranh chấp nhanh chóng, giảm thiểu thời gian và chi phí.

5. Căn cứ pháp lý

Quyền và nghĩa vụ của UBND phường trong việc quản lý đất đai được quy định cụ thể trong các văn bản pháp lý sau:

• Luật Đất đai 2013: Quy định về quyền và nghĩa vụ của chính quyền địa phương trong quản lý đất đai, trong đó có UBND phường.
• Nghị định số 43/2014/NĐ-CP: Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đất đai, quy định chi tiết về thủ tục hành chính và quyền hạn của UBND phường trong các thủ tục liên quan đến đất đai.
• Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT: Quy định về hồ sơ địa chính, hướng dẫn các thủ tục về đất đai mà UBND phường có thẩm quyền thực hiện.
• Nghị định số 148/2020/NĐ-CP: Sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai.

Các văn bản này là cơ sở pháp lý quan trọng, giúp UBND phường thực hiện quyền hạn và nghĩa vụ trong việc quản lý đất đai tại địa phương, đồng thời giúp người dân hiểu rõ quy định pháp luật để tuân thủ và thực hiện quyền lợi hợp pháp.

Để tìm hiểu thêm về các quy định pháp luật liên quan đến hành chính, bạn có thể tham khảo tại đây.