Thủ tục yêu cầu chia tài sản thừa kế là gì? Phân tích quy định pháp luật về thủ tục chia tài sản thừa kế và cách thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015.
Khi một người qua đời và để lại tài sản nhưng không có di chúc hoặc di chúc không rõ ràng, người thừa kế có thể tiến hành thủ tục yêu cầu chia tài sản thừa kế theo pháp luật. Thủ tục này được quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 và yêu cầu các bước thực hiện chi tiết để đảm bảo quyền lợi của những người thừa kế hợp pháp.
Căn cứ pháp luật về thủ tục chia tài sản thừa kế
Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế trong vòng 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản kể từ khi người để lại di sản qua đời. Nếu hết thời hạn này, người thừa kế sẽ mất quyền yêu cầu chia tài sản.
Quy định này giúp bảo vệ quyền lợi của các thành viên gia đình và tránh tình trạng tranh chấp tài sản kéo dài không cần thiết.
Ngoài ra, Điều 656 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc phân chia di sản theo thỏa thuận giữa những người thừa kế. Nếu không có thỏa thuận, tài sản sẽ được chia theo quy định pháp luật, dựa trên thứ tự hàng thừa kế đã được quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
Cách thực hiện thủ tục chia tài sản thừa kế
Thủ tục yêu cầu chia tài sản thừa kế có thể được thực hiện thông qua các bước sau:
- Chuẩn bị hồ sơ pháp lý: Người yêu cầu cần chuẩn bị các tài liệu liên quan để chứng minh quyền thừa kế. Hồ sơ bao gồm:
- Giấy chứng tử của người để lại di sản,
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy chứng nhận con nuôi, giấy đăng ký kết hôn),
- Giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản (nếu tài sản là bất động sản),
- Di chúc (nếu có).
- Nộp đơn yêu cầu chia tài sản: Người thừa kế có thể nộp đơn yêu cầu chia tài sản thừa kế tại tòa án nhân dân nơi có tài sản hoặc nơi người để lại di sản cư trú trước khi qua đời. Trong đơn, người thừa kế cần nêu rõ yêu cầu chia tài sản và các tranh chấp nếu có.
- Thực hiện hòa giải: Trước khi xét xử, tòa án thường tổ chức buổi hòa giải để các bên thừa kế thỏa thuận về việc chia tài sản. Nếu các bên đạt được thỏa thuận, việc chia tài sản sẽ được thực hiện theo biên bản thỏa thuận đó và không cần phải tiếp tục xét xử.
- Thực hiện phân chia tài sản: Sau khi có phán quyết hoặc thỏa thuận giữa các bên, người thừa kế có thể tiến hành thủ tục phân chia tài sản. Nếu tài sản là bất động sản, người thừa kế cần làm thủ tục chuyển tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại văn phòng đăng ký đất đai địa phương.
- Hoàn tất nghĩa vụ tài chính: Người thừa kế cần hoàn thành các nghĩa vụ tài chính như nộp thuế thu nhập cá nhân (nếu có) và các chi phí liên quan đến việc phân chia tài sản.
Vấn đề thực tiễn khi thực hiện thủ tục chia tài sản thừa kế
Trong thực tế, việc yêu cầu chia tài sản thừa kế thường gặp phải nhiều khó khăn, bao gồm:
- Tranh chấp giữa các thành viên gia đình: Trong nhiều trường hợp, các thành viên trong gia đình không đồng thuận về cách phân chia tài sản, đặc biệt là đối với tài sản có giá trị lớn như đất đai. Tranh chấp này có thể kéo dài và phải nhờ đến sự can thiệp của tòa án.
- Thiếu giấy tờ pháp lý: Một số người thừa kế có thể gặp khó khăn trong việc chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ pháp lý cần thiết để chứng minh quyền thừa kế, chẳng hạn như giấy khai sinh, giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, hoặc di chúc.
- Thủ tục pháp lý kéo dài: Quá trình giải quyết thừa kế có thể kéo dài do các thủ tục pháp lý phức tạp, đặc biệt là khi có tranh chấp hoặc khi tài sản thừa kế là bất động sản lớn.
Ví dụ minh họa về thủ tục chia tài sản thừa kế
Một ví dụ cụ thể về thủ tục yêu cầu chia tài sản thừa kế:
Ông T qua đời và để lại một căn nhà tại Hà Nội mà không có di chúc. Ông có 3 người con, nhưng hai trong số họ không đồng ý về việc ai sẽ nhận căn nhà và phần tiền trong tài khoản ngân hàng của ông. Người con cả đã nộp đơn yêu cầu tòa án chia tài sản thừa kế theo quy định của pháp luật.
Sau khi nộp hồ sơ, tòa án tổ chức buổi hòa giải, nhưng các bên không thể đạt được thỏa thuận. Cuối cùng, tòa án ra phán quyết rằng tài sản sẽ được chia đều cho 3 người con của ông T, mỗi người nhận một phần ba giá trị căn nhà và số tiền trong ngân hàng.
Những lưu ý quan trọng khi yêu cầu chia tài sản thừa kế
- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ: Người thừa kế cần chuẩn bị kỹ lưỡng các giấy tờ liên quan để đảm bảo quá trình yêu cầu chia tài sản diễn ra suôn sẻ.
- Giải quyết tranh chấp một cách hòa giải: Trước khi đưa vụ việc ra tòa, các bên thừa kế nên cố gắng hòa giải với nhau để tránh kéo dài quá trình phân chia tài sản và giảm bớt chi phí pháp lý.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý: Trong những trường hợp phức tạp hoặc có tranh chấp lớn, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý, như Luật PVL Group, để đảm bảo quyền lợi của mình.
Kết luận
Từ các quy định pháp luật nêu trên, có thể khẳng định rằng thủ tục yêu cầu chia tài sản thừa kế cần tuân thủ các bước pháp lý từ việc chuẩn bị giấy tờ, nộp đơn yêu cầu, đến việc tham gia hòa giải và thực hiện phân chia tài sản theo quyết định của tòa án. Việc giải quyết tranh chấp thừa kế đòi hỏi sự hiểu biết về pháp luật và khả năng thương lượng giữa các bên thừa kế. Trong những trường hợp cần thiết, việc nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia pháp lý là điều quan trọng để đảm bảo quá trình thừa kế diễn ra thuận lợi.
Liên kết nội bộ: Thủ tục thừa kế tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật – Ban đọc
