Tài sản chung của vợ chồng có thể được chia khi không có thỏa thuận trước không? Bài viết giải đáp chi tiết về việc phân chia tài sản chung trong hôn nhân khi không có thỏa thuận.
1) Tài sản chung của vợ chồng có thể được chia khi không có thỏa thuận trước không?
Câu trả lời chi tiết:
Theo quy định tại Điều 33 và Điều 59 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm tất cả tài sản mà hai bên cùng tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Điều này bao gồm thu nhập từ lao động, kinh doanh, lợi tức, hoa lợi, và các khoản tài sản mà hai vợ chồng đóng góp chung. Khi không có thỏa thuận trước về chế độ tài sản, việc phân chia tài sản chung sẽ được thực hiện dựa trên các quy định của pháp luật.
Cụ thể, tài sản chung của vợ chồng có thể được chia trong những trường hợp sau mà không cần có thỏa thuận trước:
- Chia tài sản khi ly hôn: Khi vợ chồng ly hôn mà không có thỏa thuận về phân chia tài sản, tòa án sẽ căn cứ vào các quy định tại Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 để tiến hành phân chia. Tài sản chung sẽ được chia đôi nhưng có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên, hoàn cảnh gia đình và các quyền lợi liên quan khác.
- Chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân: Một trong hai bên vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân nếu có nhu cầu chính đáng, theo Điều 38 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Trường hợp này cũng không cần có thỏa thuận trước, và tài sản được chia sẽ dựa trên những đóng góp thực tế của mỗi bên vào việc tạo lập tài sản.
- Chia tài sản khi có yêu cầu từ một trong hai bên: Trong một số trường hợp, như khi một bên có khó khăn tài chính hoặc có lý do đặc biệt, họ có thể yêu cầu tòa án chia phần tài sản chung mà không cần phải có thỏa thuận trước. Tòa án sẽ xem xét hoàn cảnh và lý do để quyết định chia tài sản sao cho hợp lý.
2) Ví dụ minh họa
Chị H và anh T kết hôn năm 2010, trong suốt quá trình chung sống, họ cùng nhau tích lũy được nhiều tài sản chung, bao gồm một căn nhà và các khoản tiền gửi ngân hàng. Tuy nhiên, họ không có thỏa thuận rõ ràng về việc quản lý và sử dụng tài sản chung. Đến năm 2023, do mâu thuẫn gia đình, họ quyết định ly hôn.
Trong quá trình ly hôn, chị H và anh T không thể thống nhất về việc chia tài sản chung. Cả hai đều không có thỏa thuận trước đó về chế độ tài sản trong hôn nhân, do vậy họ đã yêu cầu tòa án can thiệp để phân chia tài sản. Theo quy định của pháp luật, tòa án đã chia đôi căn nhà và các khoản tiền gửi ngân hàng, tuy nhiên, tòa án cũng tính đến công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập và duy trì tài sản. Chị H là người đã chăm sóc con cái và quản lý gia đình, vì vậy tòa án quyết định chị H được hưởng phần tài sản lớn hơn.
Trong trường hợp này, mặc dù không có thỏa thuận trước, tài sản chung vẫn được chia dựa trên quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên vợ chồng.
3) Những vướng mắc thực tế
Trong thực tế, việc chia tài sản chung mà không có thỏa thuận trước thường gặp phải nhiều vướng mắc, đặc biệt là khi xảy ra ly hôn hoặc tranh chấp về quyền sở hữu tài sản. Dưới đây là một số vấn đề phổ biến:
- Không có thỏa thuận rõ ràng về tài sản chung: Một trong những khó khăn lớn nhất là khi vợ chồng không có thỏa thuận rõ ràng về quyền sở hữu và quản lý tài sản chung ngay từ đầu. Điều này dẫn đến sự mơ hồ về quyền lợi của mỗi bên khi có yêu cầu chia tài sản, đặc biệt là khi xảy ra ly hôn.
- Khó khăn trong việc xác định công sức đóng góp: Trong quá trình chia tài sản, tòa án sẽ xem xét công sức đóng góp của mỗi bên. Tuy nhiên, việc xác định công sức đóng góp không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt khi một bên vợ hoặc chồng tham gia vào công việc gia đình hoặc không có thu nhập trực tiếp. Điều này có thể dẫn đến tranh cãi về việc ai xứng đáng nhận được phần tài sản lớn hơn.
- Tranh chấp về giá trị tài sản: Một vấn đề phổ biến khác là khi hai bên không thể thống nhất về giá trị của các tài sản chung. Điều này thường xảy ra với các tài sản có giá trị lớn như nhà cửa, đất đai, hoặc doanh nghiệp. Tranh chấp về giá trị tài sản có thể kéo dài quá trình chia tài sản và làm tăng thêm mâu thuẫn giữa hai bên.
- Thiếu minh bạch trong quản lý tài sản: Nhiều cặp vợ chồng không có sự minh bạch trong việc quản lý tài sản chung, dẫn đến tranh chấp về quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên. Điều này thường xảy ra khi một bên vợ hoặc chồng nắm giữ quyền quản lý tài sản và không công khai các thông tin về tài sản với bên kia.
4) Những lưu ý cần thiết
Để tránh các tranh chấp và vướng mắc liên quan đến việc chia tài sản chung khi không có thỏa thuận trước, vợ chồng nên lưu ý những điểm sau:
- Lập thỏa thuận tài sản rõ ràng: Việc lập thỏa thuận về chế độ tài sản chung và riêng ngay từ đầu sẽ giúp tránh các tranh chấp khi xảy ra tình huống chia tài sản. Thỏa thuận này có thể được lập bằng văn bản và công chứng để đảm bảo tính pháp lý. Thỏa thuận rõ ràng sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của cả hai bên và giảm thiểu các xung đột về sau.
- Minh bạch trong quản lý tài sản: Việc quản lý tài sản chung cần được thực hiện một cách minh bạch và công khai. Cả hai vợ chồng nên duy trì hồ sơ về tài sản chung và có sự trao đổi thường xuyên về tình trạng tài sản để tránh tranh chấp về quyền lợi sau này.
- Tham khảo ý kiến luật sư: Khi gặp khó khăn trong việc chia tài sản, việc tham khảo ý kiến của luật sư là điều cần thiết. Luật sư sẽ giúp vợ chồng xác định rõ quyền lợi của mỗi bên và đưa ra các giải pháp pháp lý phù hợp, đảm bảo việc chia tài sản được thực hiện đúng quy định của pháp luật.
- Cân nhắc các yếu tố liên quan khi chia tài sản: Khi chia tài sản, vợ chồng cần cân nhắc các yếu tố như công sức đóng góp, quyền lợi của con cái, và hoàn cảnh gia đình. Điều này giúp đảm bảo việc chia tài sản được thực hiện công bằng và hợp lý, tránh gây ra thêm mâu thuẫn giữa hai bên.
5) Căn cứ pháp lý
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Điều 33 quy định về tài sản chung của vợ chồng, và Điều 59 quy định về nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn. Theo các điều khoản này, tài sản chung sẽ được chia đôi nhưng có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên, hoàn cảnh gia đình và các yếu tố khác.
- Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền sở hữu tài sản và các giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung và riêng trong hôn nhân. Bộ luật này cũng điều chỉnh các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu và phân chia tài sản khi có tranh chấp.
Những căn cứ pháp lý này giúp xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của vợ chồng khi chia tài sản chung mà không có thỏa thuận trước. Để bảo đảm quyền lợi của mình và tránh các tranh chấp, việc tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tư vấn pháp lý như Luật PVL Group là điều cần thiết.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục Hôn nhân tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật – Bạn đọc
