Quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm là gì? Căn cứ pháp luật, phân tích điều luật chi tiết.
Quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm là gì?
1. Căn cứ pháp lý về quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm
Quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm được quy định tại Điều 29, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Theo quy định này, người biểu diễn có quyền đối với việc sử dụng tác phẩm mà họ đã trình diễn. Quyền tài sản bao gồm quyền được hưởng thù lao, quyền cho phép hoặc cấm người khác khai thác các bản ghi âm, ghi hình của buổi biểu diễn và các quyền liên quan khác.
Phân tích Điều 29, Luật Sở hữu trí tuệ:
- Điều 29 nêu rõ rằng người biểu diễn có quyền tài sản đối với tác phẩm biểu diễn, bao gồm các quyền: sao chép bản ghi âm, ghi hình buổi biểu diễn, phân phối bản ghi âm, ghi hình tới công chúng, phát sóng hoặc truyền tải tới công chúng các buổi biểu diễn qua các phương tiện thông tin đại chúng.
- Mục đích của Điều 29 là nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người biểu diễn, giúp họ kiểm soát việc khai thác tác phẩm của mình và đảm bảo nhận được thù lao phù hợp khi tác phẩm được sử dụng trong mục đích thương mại.
2. Cách thức thực hiện quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm
Để thực hiện quyền tài sản, người biểu diễn cần tuân theo quy trình và các biện pháp sau:
- Đăng ký quyền sở hữu tác phẩm biểu diễn: Đăng ký quyền tài sản với Cục Bản quyền tác giả hoặc cơ quan có thẩm quyền giúp bảo vệ quyền lợi của người biểu diễn. Việc đăng ký này là bằng chứng quan trọng để bảo vệ quyền sở hữu khi có tranh chấp xảy ra.
- Thỏa thuận về quyền sử dụng tác phẩm: Trước khi biểu diễn, người biểu diễn và bên tổ chức cần có thỏa thuận rõ ràng bằng văn bản về việc sử dụng tác phẩm, bao gồm các điều khoản về thù lao, quyền sử dụng hình ảnh và âm thanh, và các điều kiện khác liên quan đến việc khai thác thương mại.
- Giám sát việc sử dụng tác phẩm: Người biểu diễn có thể giám sát quá trình phân phối và sử dụng tác phẩm thông qua các tổ chức bảo vệ quyền lợi như Hiệp hội Bảo vệ Quyền của Người Biểu diễn Việt Nam. Họ có thể sử dụng các công cụ kỹ thuật số để theo dõi việc phát sóng, chia sẻ hoặc sao chép trái phép tác phẩm của mình.
- Yêu cầu thù lao và bồi thường khi có vi phạm: Khi phát hiện tác phẩm của mình bị sử dụng trái phép, người biểu diễn có quyền yêu cầu bên vi phạm trả thù lao hoặc đền bù thiệt hại. Nếu bên vi phạm không tự nguyện thực hiện, người biểu diễn có thể khởi kiện ra tòa án để bảo vệ quyền lợi.
3. Thực tiễn về quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm
Trong thực tế, quyền tài sản của người biểu diễn thường gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong thời đại kỹ thuật số hiện nay. Các bản ghi âm, ghi hình buổi biểu diễn thường xuyên bị sao chép và phát tán trên internet mà không có sự cho phép của người biểu diễn, gây ra những thiệt hại đáng kể về mặt kinh tế và uy tín.
Ví dụ: Một ca sĩ nổi tiếng đã thực hiện một buổi biểu diễn trực tiếp và hợp đồng quy định rõ ràng về quyền sử dụng bản ghi âm, ghi hình. Tuy nhiên, sau buổi biểu diễn, các đoạn video ghi lại chương trình đã bị tải lên các trang mạng xã hội và trang web chia sẻ video mà không có sự đồng ý của ca sĩ. Điều này không chỉ gây thiệt hại về mặt doanh thu do không được trả phí bản quyền mà còn làm giảm giá trị của chương trình biểu diễn.
Các vụ việc này thường xảy ra do các nền tảng phát sóng không kiểm soát chặt chẽ việc đăng tải nội dung của người dùng, và người biểu diễn thường phải nhờ đến các cơ quan pháp lý để yêu cầu gỡ bỏ nội dung và đòi bồi thường thiệt hại.
4. Ví dụ minh họa về quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm
Ví dụ minh họa: Một nhóm nhạc nổi tiếng đã thực hiện một buổi biểu diễn được phát sóng trên một kênh truyền hình lớn. Theo hợp đồng với nhà đài, nhóm nhạc sẽ nhận được một khoản thù lao cố định và một phần doanh thu từ quảng cáo trong chương trình. Tuy nhiên, các đoạn ghi hình từ buổi biểu diễn nhanh chóng bị phát tán trên các trang chia sẻ video mà không có sự cho phép, vi phạm hợp đồng và làm mất đi một nguồn thu quan trọng của nhóm.
Sau khi phát hiện vi phạm, nhóm nhạc đã làm việc với luật sư và gửi yêu cầu gỡ bỏ đến các trang web vi phạm, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại từ các bên liên quan. Việc xử lý kịp thời đã giúp nhóm nhạc bảo vệ được quyền lợi của mình và tránh những tổn thất kinh tế.
5. Những lưu ý cần thiết khi thực hiện quyền tài sản của người biểu diễn
- Đăng ký quyền tài sản: Việc đăng ký quyền tài sản là căn cứ quan trọng giúp người biểu diễn bảo vệ quyền lợi của mình khi có tranh chấp hoặc vi phạm.
- Thỏa thuận rõ ràng: Các thỏa thuận về quyền sử dụng cần được thực hiện bằng văn bản, chi tiết và cụ thể về mức thù lao, phạm vi sử dụng và các điều kiện khác.
- Theo dõi việc sử dụng tác phẩm: Người biểu diễn cần chủ động theo dõi việc sử dụng tác phẩm để kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm.
- Liên hệ với các tổ chức bảo vệ quyền lợi: Khi có vi phạm, người biểu diễn nên liên hệ với các tổ chức như Hiệp hội Bảo vệ Quyền của Người Biểu diễn Việt Nam để được hỗ trợ.
6. Kết luận
Quyền tài sản của người biểu diễn trong việc sử dụng tác phẩm là một quyền lợi thiết yếu được pháp luật bảo vệ, giúp người biểu diễn kiểm soát việc khai thác các buổi biểu diễn của mình và nhận được thù lao xứng đáng. Việc nắm rõ các quy định pháp luật, thực hiện đúng các quy trình đăng ký và giám sát, cũng như biết cách xử lý khi gặp phải các vi phạm, sẽ giúp người biểu diễn bảo vệ tốt hơn quyền lợi của mình trong môi trường biểu diễn chuyên nghiệp.
Tham khảo thêm tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
