Quyền nhân thân của người biểu diễn bao gồm những gì? Cách thực hiện, vấn đề thực tiễn, và các lưu ý quan trọng.
Quyền nhân thân của người biểu diễn bao gồm những gì?
Người biểu diễn có quyền được bảo hộ đối với phần trình diễn của mình, bao gồm các quyền nhân thân quan trọng. Vậy, quyền nhân thân của người biểu diễn bao gồm những gì? Bài viết này sẽ phân tích căn cứ pháp luật, cách thực hiện, các vấn đề thực tiễn, ví dụ minh họa, và những lưu ý cần thiết để bảo vệ quyền lợi cho người biểu diễn.
1. Căn cứ pháp lý về quyền nhân thân của người biểu diễn
Quyền nhân thân của người biểu diễn được bảo vệ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, cụ thể:
Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022
Điều 29, Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022 quy định quyền nhân thân của người biểu diễn bao gồm:
- Quyền được ghi nhận là người biểu diễn: Người biểu diễn có quyền được công nhận là chủ thể của phần trình diễn. Điều này bao gồm việc tên của họ phải được ghi nhận khi phần trình diễn được ghi âm, ghi hình, phát sóng, hoặc sao chép.
- Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của phần trình diễn: Người biểu diễn có quyền yêu cầu phần trình diễn của mình không bị cắt xén, sửa đổi, xuyên tạc gây ảnh hưởng đến danh dự và uy tín cá nhân. Đây là quyền bất khả xâm phạm nhằm bảo vệ giá trị sáng tạo và hình ảnh của người biểu diễn.
Nghị định 22/2018/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả và quyền liên quan
Nghị định 22/2018/NĐ-CP chi tiết hóa các quyền nhân thân của người biểu diễn, khẳng định rằng quyền nhân thân là quyền gắn liền với cá nhân, không thể chuyển nhượng cho người khác và không thể bị từ bỏ bởi các thỏa thuận hợp đồng.
2. Cách thực hiện bảo vệ quyền nhân thân của người biểu diễn
Để bảo vệ quyền nhân thân, người biểu diễn cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đăng ký quyền liên quan
Mặc dù quyền nhân thân được bảo hộ tự động khi người biểu diễn thực hiện phần trình diễn, việc đăng ký quyền liên quan tại Cục Bản quyền tác giả vẫn giúp khẳng định quyền lợi của họ. Hồ sơ đăng ký bao gồm:
- Đơn đăng ký quyền liên quan.
- Bản sao phần trình diễn hoặc bằng chứng về việc biểu diễn.
- Các giấy tờ chứng minh quyền nhân thân của người biểu diễn.
Bước 2: Lập hợp đồng biểu diễn chi tiết
Người biểu diễn cần lập hợp đồng rõ ràng với các đơn vị tổ chức sự kiện, ghi âm, ghi hình. Hợp đồng cần quy định rõ quyền nhân thân, phạm vi sử dụng phần trình diễn, và điều kiện bảo vệ quyền lợi của người biểu diễn.
Bước 3: Theo dõi và bảo vệ phần trình diễn
Người biểu diễn cần theo dõi việc sử dụng phần trình diễn của mình trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội, và kịp thời yêu cầu xử lý khi có vi phạm quyền nhân thân, chẳng hạn như yêu cầu gỡ bỏ nội dung, chỉnh sửa hoặc bồi thường thiệt hại.
3. Vấn đề thực tiễn trong bảo vệ quyền nhân thân của người biểu diễn
Trong thực tế, người biểu diễn gặp phải nhiều thách thức trong việc bảo vệ quyền nhân thân của mình, bao gồm:
- Vi phạm quyền ghi nhận người biểu diễn: Nhiều trường hợp phần trình diễn của người biểu diễn bị phát lại mà không ghi nhận tên hoặc sai tên, gây ảnh hưởng đến danh dự và uy tín cá nhân.
- Xâm phạm sự toàn vẹn của phần trình diễn: Phần trình diễn bị cắt xén, chỉnh sửa hoặc xuyên tạc khi phát sóng, gây thiệt hại về danh tiếng cho người biểu diễn. Điều này thường xảy ra khi các đoạn video hoặc audio bị chỉnh sửa trái phép.
- Thiếu hợp đồng rõ ràng: Nhiều người biểu diễn không có hợp đồng hoặc hợp đồng không chi tiết về quyền nhân thân, dẫn đến việc bị sử dụng phần trình diễn mà không có sự đồng ý.
- Khó khăn trong việc yêu cầu bồi thường: Khi bị xâm phạm quyền nhân thân, người biểu diễn thường gặp khó khăn trong việc yêu cầu bồi thường do thiếu bằng chứng hoặc hợp đồng bảo vệ quyền lợi.
4. Ví dụ minh họa
Một ví dụ điển hình là trường hợp của diễn viên B, người đã tham gia biểu diễn trong một bộ phim và phần diễn xuất của cô bị chỉnh sửa và phát sóng trên mạng xã hội mà không có sự đồng ý. Sự chỉnh sửa đã làm sai lệch ý nghĩa của phần trình diễn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và danh dự của cô.
Diễn viên B đã tiến hành đăng ký quyền liên quan và khởi kiện đơn vị vi phạm vì xâm phạm quyền nhân thân của mình. Cô đã thành công trong việc yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm và nhận bồi thường cho những thiệt hại gây ra. Trường hợp này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đăng ký quyền liên quan và bảo vệ quyền nhân thân của người biểu diễn.
5. Những lưu ý cần thiết khi bảo vệ quyền nhân thân của người biểu diễn
Để bảo vệ quyền nhân thân, người biểu diễn cần chú ý đến các điểm sau:
- Hợp đồng rõ ràng và chi tiết: Đảm bảo rằng hợp đồng biểu diễn quy định rõ về quyền nhân thân, phạm vi sử dụng phần trình diễn, và điều kiện bảo vệ quyền lợi của người biểu diễn.
- Đăng ký quyền liên quan: Việc đăng ký quyền liên quan không chỉ khẳng định quyền lợi mà còn tạo cơ sở pháp lý vững chắc khi có tranh chấp.
- Theo dõi các phương tiện truyền thông: Theo dõi và kiểm soát việc sử dụng phần trình diễn trên các phương tiện truyền thông, yêu cầu xử lý vi phạm kịp thời.
- Sử dụng dịch vụ pháp lý: Khi quyền nhân thân bị xâm phạm, người biểu diễn nên sử dụng dịch vụ pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình một cách hiệu quả và nhanh chóng.
6. Kết luận
Quyền nhân thân của người biểu diễn bao gồm những gì? Đó là quyền được ghi nhận là người biểu diễn và quyền bảo vệ sự toàn vẹn của phần trình diễn. Việc bảo vệ quyền nhân thân giúp người biểu diễn giữ gìn danh dự, uy tín và bảo vệ giá trị sáng tạo của mình. Để bảo vệ quyền lợi, người biểu diễn cần đăng ký quyền liên quan, lập hợp đồng chi tiết, và theo dõi chặt chẽ việc sử dụng phần trình diễn của mình.
Để tìm hiểu thêm về bảo vệ quyền nhân thân của người biểu diễn, bạn có thể tham khảo tại sở hữu trí tuệ. Các thông tin pháp lý chi tiết hơn cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật.
Bài viết được thực hiện với sự tư vấn từ Luật PVL Group.
