Tìm hiểu chi tiết về quy định bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng, cách thực hiện, ví dụ minh họa và những lưu ý cần thiết. Cập nhật theo Luật Xây dựng và Luật PVL Group.
1. Giới thiệu về bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng
Môi trường không khí là một yếu tố quan trọng cần được bảo vệ, đặc biệt trong các hoạt động xây dựng – nơi có nguy cơ cao gây ra ô nhiễm không khí. Tại Việt Nam, việc bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng đã được quy định rõ ràng trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể.
Những hoạt động xây dựng không chỉ tiềm ẩn nguy cơ phát sinh bụi và khí thải mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người, hệ sinh thái và chất lượng sống của cộng đồng xung quanh. Vì vậy, các nhà thầu, chủ đầu tư và đơn vị thi công cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật để giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường không khí.
2. Quy định cụ thể về bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng
2.1. Luật Bảo vệ Môi trường 2020
Theo Luật Bảo vệ Môi trường 2020, các hoạt động xây dựng phải đảm bảo không gây ô nhiễm không khí vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Điều này bao gồm việc kiểm soát bụi, khí thải, và các chất ô nhiễm khác phát sinh trong quá trình xây dựng.
2.2. Nghị định số 40/2019/NĐ-CP
Nghị định số 40/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường. Nghị định này yêu cầu các dự án xây dựng phải có biện pháp kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm không khí, bao gồm việc kiểm soát bụi, khí thải từ thiết bị và máy móc.
2.3. Thông tư số 24/2017/TT-BTNMT
Thông tư số 24/2017/TT-BTNMT quy định về việc đánh giá tác động môi trường (ĐTM), trong đó bao gồm việc đánh giá các tác động lên môi trường không khí trong quá trình xây dựng và các biện pháp giảm thiểu.
3. Cách thực hiện bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng
3.1. Lập kế hoạch quản lý môi trường không khí
Trước khi bắt đầu bất kỳ dự án xây dựng nào, các chủ đầu tư và nhà thầu cần lập kế hoạch quản lý môi trường không khí. Kế hoạch này phải được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc gia và yêu cầu pháp luật địa phương, đồng thời cần được phê duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền.
Trong kế hoạch này, cần xác định rõ các nguồn phát sinh bụi và khí thải, từ đó đưa ra các biện pháp cụ thể để kiểm soát chúng. Các biện pháp này cần được theo dõi và điều chỉnh linh hoạt trong suốt quá trình thi công.
3.2. Triển khai các biện pháp kiểm soát bụi
Một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí trong xây dựng là bụi. Do đó, kiểm soát bụi là một phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường không khí. Các biện pháp kiểm soát bụi hiệu quả bao gồm:
- Phun nước: Đối với các công trình xây dựng ngoài trời, việc phun nước là biện pháp hiệu quả để giảm thiểu phát tán bụi vào không khí. Nên sử dụng hệ thống phun nước tự động hoặc phun tay tại các khu vực có nguy cơ phát sinh bụi cao như khu vực đào đất, bãi tập kết vật liệu, và các tuyến đường vận chuyển.
- Che chắn vật liệu: Sử dụng bạt hoặc màn che tại các khu vực chứa vật liệu xây dựng dễ phát sinh bụi như cát, xi măng. Ngoài ra, các xe chở vật liệu xây dựng cũng cần được che phủ kín để ngăn bụi bay ra ngoài trong quá trình vận chuyển.
- Tối ưu hóa giao thông trong công trường: Giảm thiểu bụi từ các phương tiện giao thông trong công trường bằng cách tổ chức hợp lý luồng di chuyển, hạn chế tốc độ, và sử dụng các phương tiện vận chuyển chuyên dụng ít phát thải bụi.
- Thiết bị lọc bụi: Sử dụng các thiết bị lọc bụi tại các khu vực phát sinh nhiều bụi như trạm trộn bê tông, các khu vực cắt, mài.
3.3. Giảm thiểu khí thải từ thiết bị và máy móc
Trong quá trình xây dựng, các thiết bị và máy móc như máy xúc, máy trộn bê tông, xe tải… phát sinh một lượng lớn khí thải, bao gồm CO2, SO2, NOx, và các hạt bụi mịn. Để giảm thiểu tác động của các khí thải này, các biện pháp sau cần được áp dụng:
- Sử dụng thiết bị đạt chuẩn: Chỉ sử dụng các thiết bị có chứng nhận đạt chuẩn về khí thải. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng khí thải mà còn đảm bảo thiết bị hoạt động hiệu quả hơn.
- Bảo dưỡng định kỳ: Đảm bảo tất cả các thiết bị và máy móc được bảo dưỡng định kỳ để giảm thiểu hỏng hóc, tăng tuổi thọ và hiệu suất hoạt động, từ đó giảm thiểu khí thải ra môi trường.
- Chuyển đổi sang năng lượng sạch: Nghiên cứu và áp dụng các nguồn năng lượng sạch như năng lượng mặt trời, điện, hoặc các loại nhiên liệu sinh học để thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. Đây là xu hướng tất yếu trong ngành xây dựng nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
3.4. Đánh giá và giám sát chất lượng không khí
Trong suốt quá trình thi công, việc giám sát chất lượng không khí là rất quan trọng. Cần lắp đặt các thiết bị đo đạc chất lượng không khí tại các khu vực xây dựng và xung quanh để theo dõi nồng độ bụi và các chất khí độc hại. Nếu nồng độ các chất này vượt quá tiêu chuẩn cho phép, cần áp dụng ngay các biện pháp xử lý khẩn cấp.
Việc giám sát này cần được thực hiện định kỳ và báo cáo tới cơ quan quản lý môi trường. Đồng thời, các nhà thầu cần có kế hoạch đối phó với các tình huống khẩn cấp như sự cố bụi bùng phát, rò rỉ khí độc…
4. Ví dụ minh họa
Dự án xây dựng khu đô thị mới tại Thành phố Y:
Trong quá trình xây dựng khu đô thị mới tại Thành phố Y, đơn vị thi công đã phải đối mặt với thách thức lớn trong việc kiểm soát bụi và khí thải do quy mô dự án lớn và mật độ xây dựng cao. Để giảm thiểu tác động tới môi trường không khí, đơn vị thi công đã triển khai hàng loạt biện pháp như:
- Thiết lập hệ thống phun nước tự động: Hệ thống phun nước đã được lắp đặt tại các tuyến đường nội bộ và khu vực đào đất để giảm thiểu bụi. Hệ thống này hoạt động liên tục trong suốt quá trình thi công, đặc biệt trong những ngày khô hạn.
- Sử dụng xe tải và máy móc đạt chuẩn khí thải Euro 4: Các phương tiện vận chuyển và máy móc nặng đều phải đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4, đồng thời được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hiệu suất và giảm thiểu phát thải.
- Giám sát chất lượng không khí: Các trạm quan trắc chất lượng không khí được lắp đặt tại các vị trí chiến lược xung quanh khu vực xây dựng. Dữ liệu từ các trạm quan trắc này được theo dõi thường xuyên và báo cáo đến cơ quan quản lý để đảm bảo mọi hoạt động xây dựng tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường.
Kết quả là chất lượng không khí tại khu vực xung quanh dự án luôn được duy trì trong giới hạn cho phép, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến cư dân xung quanh.
5. Những lưu ý cần thiết khi thực hiện bảo vệ môi trường không khí
5.1. Tuân thủ quy định pháp luật
Để đảm bảo việc bảo vệ môi trường không khí trong quá trình xây dựng, các nhà thầu cần nắm rõ và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan, đặc biệt là Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Nghị định 40/2019/NĐ-CP, và các thông tư hướng dẫn liên quan.
5.2. Sử dụng công nghệ tiên tiến
Sử dụng các công nghệ tiên tiến như hệ thống phun sương, các thiết bị lọc bụi, và năng lượng sạch để giảm thiểu tác động đến môi trường. Đầu tư vào công nghệ không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm chi phí về lâu dài.
5.3. Đào tạo và nâng cao nhận thức
Đào tạo đội ngũ nhân viên, công nhân về các biện pháp bảo vệ môi trường không khí là rất cần thiết. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong xây dựng thông qua các hoạt động tuyên truyền và giáo dục.
5.4. Phối hợp với cơ quan quản lý
Các đơn vị thi công cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý môi trường để thực hiện tốt các biện pháp bảo vệ môi trường không khí. Đặc biệt, cần báo cáo thường xuyên về tình hình thực hiện các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí và sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
6. Kết luận
Bảo vệ môi trường không khí trong xây dựng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội của các đơn vị thi công và chủ đầu tư. Thực hiện đúng các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí sẽ giúp duy trì chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo sự phát triển bền vững. Với sự hỗ trợ từ các quy định pháp luật và công nghệ tiên tiến, việc bảo vệ môi trường không khí trong xây dựng đã và đang được nâng cao, góp phần xây dựng môi trường sống xanh, sạch và an toàn.
Căn cứ pháp luật:
Các quy định về bảo vệ môi trường không khí khi xây dựng được quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Nghị định số 40/2019/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường và Thông tư số 24/2017/TT-BTNMT.
Liên kết nội bộ: Luật Xây dựng tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Pháp luật và bạn đọc
