Người sử dụng lao động có thể yêu cầu lao động chưa thành niên làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc không?Bài viết dưới đây Luật PVL Group sẽ hướng dẫn chi tiết quy định, cách thực hiện, ví dụ minh họa thực tiễn, lưu ý cần thiết và đưa ra các căn cứ pháp luật chính xác.
1. Người sử dụng lao động có thể yêu cầu lao động chưa thành niên làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc không?
Theo quy định tại Điều 145 và Điều 147 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được phép yêu cầu lao động chưa thành niên làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc, nguy hiểm, hoặc có yếu tố độc hại. Đây là một trong những biện pháp pháp lý quan trọng để bảo vệ người lao động chưa thành niên – nhóm lao động còn ở độ tuổi dưới 18, cần được bảo vệ đặc biệt vì thể chất và tinh thần chưa phát triển hoàn chỉnh.
Điều 145 Bộ luật Lao động 2019 xác định rằng các ngành nghề nặng nhọc, nguy hiểm bao gồm các công việc liên quan đến khai thác, xây dựng, làm việc trong môi trường có hóa chất độc hại, làm việc với máy móc nguy hiểm, hoặc bất kỳ công việc nào có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của lao động chưa thành niên. Luật quy định rằng người sử dụng lao động có trách nhiệm đảm bảo an toàn và tạo điều kiện làm việc phù hợp với lứa tuổi của người lao động chưa thành niên.
2. Phân tích điều luật về lao động chưa thành niên và công việc nặng nhọc
Điều 147 Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ rằng lao động chưa thành niên không được phép làm các công việc:
- Có tính chất nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các yếu tố độc hại như bụi, tiếng ồn, nhiệt độ cao, hóa chất độc hại.
- Các công việc yêu cầu phải làm việc trong môi trường nguy hiểm như làm việc trên cao, dưới lòng đất, hay tiếp xúc với nguồn năng lượng mạnh.
Ngoài ra, theo Nghị định số 28/2020/NĐ-CP, Chính phủ cũng ban hành danh mục các ngành nghề và công việc mà lao động chưa thành niên không được tham gia. Các ngành nghề này bao gồm việc khai thác khoáng sản, làm việc tại các nhà máy sản xuất hóa chất, và các công việc liên quan đến vận hành máy móc nặng.
3. Cách thực hiện quy định về sử dụng lao động chưa thành niên
3.1 Đăng ký và thông báo về việc sử dụng lao động chưa thành niên
Người sử dụng lao động có nhu cầu sử dụng lao động chưa thành niên cần thông báo và đăng ký với các cơ quan chức năng địa phương để được cấp phép. Điều này nhằm đảm bảo rằng các công việc mà lao động chưa thành niên thực hiện phù hợp với quy định pháp luật và không vi phạm các điều cấm về việc giao các công việc nặng nhọc, độc hại.
3.2 Đánh giá điều kiện làm việc
Trước khi sử dụng lao động chưa thành niên, doanh nghiệp phải đánh giá điều kiện làm việc và đảm bảo rằng môi trường làm việc phù hợp với độ tuổi và sức khỏe của người lao động. Các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, tiếng ồn, và mức độ tiếp xúc với hóa chất cần được kiểm tra kỹ lưỡng.
3.3 Tuân thủ giờ làm việc giới hạn
Giới hạn thời gian làm việc đối với lao động chưa thành niên cũng là một yêu cầu quan trọng. Lao động chưa thành niên không được phép làm việc quá 8 giờ mỗi ngày và không được yêu cầu làm việc vào ban đêm hoặc làm thêm giờ.
3.4 Đào tạo về an toàn lao động
Người sử dụng lao động cần đào tạo và hướng dẫn lao động chưa thành niên về các biện pháp an toàn lao động, đặc biệt là trong các công việc có yêu cầu kỹ thuật. Mặc dù không được phép làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc, việc đào tạo và giám sát an toàn là cực kỳ cần thiết để bảo vệ người lao động.
4. Vấn đề thực tiễn trong việc sử dụng lao động chưa thành niên trong ngành nghề nặng nhọc
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy định pháp luật về việc sử dụng lao động chưa thành niên:
- Thiếu nhận thức pháp luật: Một số doanh nghiệp không nắm rõ các quy định về việc không sử dụng lao động chưa thành niên trong các ngành nghề nặng nhọc, dẫn đến vi phạm và rủi ro pháp lý.
- Khó khăn trong việc giám sát: Việc giám sát quá trình thực hiện quy định pháp luật về an toàn lao động đối với lao động chưa thành niên còn hạn chế, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ và khu vực không chính thức.
- Áp lực về lao động giá rẻ: Nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động chưa thành niên để giảm chi phí nhân công, bất chấp các quy định pháp luật. Điều này dẫn đến tình trạng người lao động chưa thành niên bị ép buộc làm việc trong môi trường không phù hợp với sức khỏe.
5. Ví dụ minh họa về việc sử dụng lao động chưa thành niên trong ngành nghề nặng nhọc
Em Q, 16 tuổi, được tuyển dụng vào làm việc tại một xưởng sản xuất gạch men với vai trò hỗ trợ sản xuất. Công việc của em yêu cầu phải vận hành máy móc và làm việc liên tục trong môi trường có nhiều bụi bẩn, nhiệt độ cao. Mặc dù gia đình em phản đối, nhưng em vẫn bị ép buộc phải tiếp tục công việc do không hiểu rõ các quy định pháp luật.
Sau khi phát hiện vi phạm, cơ quan chức năng đã kiểm tra và xử phạt xưởng sản xuất vì sử dụng lao động chưa thành niên trong công việc nặng nhọc, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp phải bố trí lại công việc phù hợp cho em Q hoặc ngừng sử dụng lao động chưa thành niên.
6. Những lưu ý cần thiết khi sử dụng lao động chưa thành niên
- Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật: Người sử dụng lao động cần hiểu rõ các quy định về việc không sử dụng lao động chưa thành niên trong các công việc nặng nhọc, nguy hiểm, và phải đăng ký sử dụng lao động với các cơ quan chức năng khi có nhu cầu.
- Đảm bảo an toàn lao động: Mặc dù không được phép làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc, người lao động chưa thành niên vẫn cần được đảm bảo an toàn khi làm việc và được đào tạo về các biện pháp bảo vệ sức khỏe.
- Giám sát chặt chẽ: Cơ quan chức năng cần giám sát chặt chẽ quá trình sử dụng lao động chưa thành niên tại các doanh nghiệp, đặc biệt là trong các ngành nghề có nguy cơ sử dụng lao động chưa thành niên không đúng quy định.
7. Kết luận
Người sử dụng lao động không thể yêu cầu lao động chưa thành niên làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc theo quy định của Bộ luật Lao động 2019. Quy định này nhằm bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của lao động chưa thành niên, đảm bảo rằng họ được làm việc trong môi trường an toàn và phù hợp với lứa tuổi.
Doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật và đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đồng thời cần đăng ký và thông báo khi có nhu cầu sử dụng lao động chưa thành niên để đảm bảo hợp pháp và an toàn trong quá trình làm việc.
Liên kết nội bộ: Luật lao động tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Bạn đọc – Báo Pháp luật
Tham khảo thêm thông tin chi tiết tại Luật PVL Group.
Luật PVL Group.
