Người sử dụng lao động có phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho lao động thử việc không? Cùng tìm hiểu chi tiết quy định, ví dụ minh họa và căn cứ pháp lý.
1. Người sử dụng lao động có phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho lao động thử việc không?
Người sử dụng lao động có phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho lao động thử việc không? Đây là một câu hỏi phổ biến và cần thiết cho cả người lao động lẫn người sử dụng lao động. Việc xác định nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho lao động thử việc giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động, đồng thời đảm bảo sự tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.
Quy định về bảo hiểm xã hội đối với lao động thử việc
Theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động thử việc là người tham gia vào quá trình làm việc tại doanh nghiệp để chứng minh năng lực, đáp ứng yêu cầu công việc trước khi ký hợp đồng lao động chính thức. Thông thường, thời gian thử việc không kéo dài quá 60 ngày đối với công việc yêu cầu trình độ chuyên môn kỹ thuật từ trung cấp trở lên và 30 ngày đối với các công việc khác.
Theo quy định hiện hành của Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2014, người lao động thử việc chưa thuộc đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội. Cụ thể, BHXH bắt buộc chỉ áp dụng đối với những người lao động có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên. Do đó, trong thời gian thử việc, người lao động và người sử dụng lao động không có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, nếu sau khi kết thúc thời gian thử việc, hai bên ký kết hợp đồng lao động chính thức với thời hạn từ 1 tháng trở lên, lúc này người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia đóng BHXH cho người lao động.
Đối với những trường hợp người lao động và người sử dụng lao động đã thỏa thuận và ký hợp đồng lao động chính thức ngay từ đầu, thì cho dù thời gian đầu là thử việc, họ vẫn phải tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật.
Mức đóng bảo hiểm xã hội khi ký hợp đồng lao động chính thức
Sau khi lao động thử việc ký hợp đồng chính thức, mức đóng BHXH bắt buộc sẽ dựa trên mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Người lao động và người sử dụng lao động phải đóng bảo hiểm xã hội theo tỷ lệ:
- Người sử dụng lao động: Đóng 17,5% trên tiền lương tháng của người lao động.
- Người lao động: Đóng 8% trên tiền lương tháng của mình.
Như vậy, trong thời gian thử việc, việc đóng bảo hiểm xã hội không phải là bắt buộc, nhưng người lao động và người sử dụng lao động cần nắm rõ để đảm bảo tuân thủ các quy định sau khi kết thúc thử việc và ký kết hợp đồng chính thức.
2. Ví dụ minh họa
Để làm rõ quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội cho lao động thử việc, hãy cùng xem qua một ví dụ cụ thể:
Chị Hồng được tuyển dụng vào làm tại công ty X với thời gian thử việc là 2 tháng. Trong thời gian này, chị Hồng và công ty chỉ ký kết hợp đồng thử việc, và không có điều khoản về bảo hiểm xã hội bắt buộc. Sau khi hoàn thành thử việc, chị Hồng và công ty thỏa thuận ký hợp đồng lao động chính thức với thời hạn 2 năm.
Theo quy định hiện hành, trong 2 tháng thử việc, công ty X không cần phải đóng bảo hiểm xã hội cho chị Hồng. Tuy nhiên, kể từ tháng thứ ba khi chị Hồng ký hợp đồng lao động chính thức, công ty phải thực hiện đóng BHXH bắt buộc cho chị Hồng theo mức lương thỏa thuận.
Điều này giúp chị Hồng hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong thời gian thử việc và sau khi ký hợp đồng lao động chính thức.
3. Những vướng mắc thực tế
Người sử dụng lao động và người lao động trong quá trình thực hiện các quy định về bảo hiểm xã hội đối với lao động thử việc thường gặp phải một số vướng mắc thực tế như sau:
- Hiểu lầm về nghĩa vụ đóng BHXH trong thời gian thử việc: Nhiều người lao động không nắm rõ quy định và cho rằng trong thời gian thử việc, họ cũng được hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội bắt buộc như khi ký hợp đồng lao động chính thức. Điều này dẫn đến tình trạng tranh chấp và không thống nhất trong quan hệ lao động.
- Thỏa thuận chưa rõ ràng giữa hai bên: Trong một số trường hợp, người sử dụng lao động và người lao động không có thỏa thuận rõ ràng về hợp đồng thử việc, dẫn đến việc người lao động có thể không được đảm bảo quyền lợi sau khi kết thúc thời gian thử việc.
- Không thực hiện đúng quy định khi kết thúc thử việc: Một số doanh nghiệp sau khi kết thúc thời gian thử việc không ký hợp đồng lao động chính thức hoặc cố tình trì hoãn việc ký kết để tránh phải đóng BHXH cho người lao động, gây thiệt thòi cho họ.
4. Những lưu ý cần thiết
Để đảm bảo quyền lợi của người lao động và nghĩa vụ của người sử dụng lao động, các bên cần lưu ý:
- Thỏa thuận rõ ràng về hợp đồng thử việc: Người sử dụng lao động và người lao động cần có thỏa thuận rõ ràng về thời gian thử việc, quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên trong hợp đồng thử việc để tránh hiểu lầm và tranh chấp.
- Ký hợp đồng lao động chính thức đúng hạn: Khi kết thúc thời gian thử việc và đạt yêu cầu công việc, người sử dụng lao động cần tiến hành ký hợp đồng lao động chính thức để đảm bảo quyền lợi bảo hiểm xã hội cho người lao động.
- Giải thích quyền lợi BHXH cho người lao động: Người sử dụng lao động nên giải thích rõ về quy định đóng bảo hiểm xã hội, quyền lợi trong thời gian thử việc và sau khi ký hợp đồng chính thức để người lao động hiểu và yên tâm làm việc.
- Tuân thủ quy định pháp luật: Người sử dụng lao động cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, không nên lợi dụng quy định để trì hoãn việc đóng BHXH, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.
5. Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội cho lao động thử việc bao gồm:
- Bộ luật Lao động năm 2019: Quy định về hợp đồng lao động và các quy định liên quan đến thử việc.
- Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2014: Quy định về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Nghị định 115/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm Xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Người lao động có thể tham khảo thêm thông tin tại Luật PVL Group để nắm rõ hơn về các quy định liên quan đến bảo hiểm xã hội và quyền lợi của mình. Để cập nhật thêm thông tin pháp lý mới nhất, vui lòng truy cập PLO – Pháp luật.
