Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu bồi thường khi bị suy giảm sức khỏe do công việc không?Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu bồi thường khi sức khỏe bị suy giảm do công việc. Bài viết giải đáp chi tiết quyền lợi này, ví dụ minh họa, những vướng mắc thực tế, và căn cứ pháp lý.
1. Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu bồi thường khi bị suy giảm sức khỏe do công việc không?
Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản pháp luật có liên quan, người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu bồi thường khi sức khỏe của họ bị suy giảm do công việc. Điều này áp dụng cho các trường hợp người lao động bị bệnh nghề nghiệp hoặc suy giảm sức khỏe nghiêm trọng do điều kiện làm việc không an toàn hoặc không đảm bảo.
Các trường hợp suy giảm sức khỏe do công việc
Người lao động giúp việc gia đình có thể gặp nhiều rủi ro về sức khỏe do tính chất công việc. Một số tác nhân có thể gây ra suy giảm sức khỏe bao gồm:
- Làm việc với hóa chất tẩy rửa: Các chất hóa học mạnh trong các loại nước lau sàn, chất tẩy rửa có thể gây hại cho da, đường hô hấp hoặc hệ tiêu hóa của người lao động nếu tiếp xúc thường xuyên mà không có biện pháp bảo vệ an toàn.
- Làm việc trong môi trường căng thẳng, quá sức: Người lao động làm việc nhiều giờ mỗi ngày, không được nghỉ ngơi đầy đủ có thể dẫn đến suy giảm sức khỏe nghiêm trọng, gây ra các vấn đề như đau lưng, căng thẳng thần kinh, hoặc mệt mỏi kéo dài.
- Chấn thương trong quá trình làm việc: Các công việc liên quan đến dọn dẹp, leo trèo, sử dụng các thiết bị điện có thể gây ra các chấn thương như té ngã, đứt tay, bỏng hoặc bị điện giật.
Quyền yêu cầu bồi thường
Trong trường hợp sức khỏe của người lao động bị suy giảm do công việc, người lao động có quyền yêu cầu người sử dụng lao động (NSDLĐ) bồi thường. Quyền yêu cầu bồi thường này được áp dụng nếu suy giảm sức khỏe do công việc gây ra những tổn thất cho người lao động, ảnh hưởng đến khả năng làm việc và cuộc sống của họ.
Mức bồi thường sẽ phụ thuộc vào mức độ suy giảm sức khỏe, chi phí điều trị, và khả năng phục hồi của người lao động. NSDLĐ cần tuân thủ theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động và quy định của pháp luật về bồi thường thiệt hại liên quan đến sức khỏe người lao động.
2) Ví dụ minh họa
Chị Hương là một người giúp việc gia đình làm việc cho gia đình ông Thành tại TP.HCM. Trong quá trình làm việc, chị Hương thường xuyên sử dụng các loại hóa chất tẩy rửa mạnh để làm sạch nhà cửa. Mặc dù chị đã nhiều lần yêu cầu được cung cấp găng tay và khẩu trang, nhưng ông Thành không thực hiện. Sau một thời gian, chị Hương bắt đầu gặp các vấn đề về da tay như viêm da và dị ứng nặng.
Chị Hương đã đi khám tại bệnh viện và được chẩn đoán mắc bệnh do tiếp xúc với hóa chất. Chị quyết định yêu cầu ông Thành bồi thường chi phí điều trị và bồi thường thêm do suy giảm sức khỏe ảnh hưởng đến khả năng làm việc của chị.
Với trường hợp của chị Hương, chị có quyền yêu cầu bồi thường theo quy định của Bộ luật Lao động 2019. Ông Thành, với tư cách là NSDLĐ, phải chịu trách nhiệm bồi thường chi phí khám chữa bệnh và các thiệt hại do suy giảm sức khỏe của chị Hương gây ra.
3) Những vướng mắc thực tế
Mặc dù pháp luật quy định rõ ràng về quyền bồi thường cho người lao động giúp việc gia đình khi bị suy giảm sức khỏe do công việc, nhưng trong thực tế, việc thực hiện quyền lợi này vẫn còn nhiều vướng mắc.
- Thiếu hợp đồng lao động bằng văn bản
Một trong những vướng mắc lớn nhất là nhiều gia đình không ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người lao động giúp việc gia đình. Điều này khiến người lao động gặp khó khăn trong việc yêu cầu bồi thường khi xảy ra tai nạn lao động hoặc sức khỏe bị suy giảm. Khi không có hợp đồng lao động, việc xác định trách nhiệm của NSDLĐ trở nên phức tạp và dễ dẫn đến tranh chấp.
- Thiếu kiến thức về quyền lợi
Nhiều người lao động giúp việc gia đình không biết rõ về quyền lợi của mình liên quan đến việc bồi thường khi sức khỏe bị suy giảm. Họ có thể không nắm rõ các quy định pháp luật về bảo vệ sức khỏe và quyền được bồi thường khi gặp phải vấn đề sức khỏe do công việc. Điều này khiến người lao động không thể yêu cầu bồi thường một cách hợp pháp hoặc bị từ chối quyền lợi của mình.
- Khó khăn trong việc xác định nguyên nhân suy giảm sức khỏe
Trong một số trường hợp, người lao động gặp khó khăn trong việc chứng minh rằng tình trạng sức khỏe suy giảm là do công việc gây ra. Điều này có thể xảy ra khi NSDLĐ không cung cấp đủ các phương tiện bảo vệ lao động như găng tay, khẩu trang, hoặc không ghi nhận rõ ràng các tình huống làm việc có nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Khi đó, việc yêu cầu bồi thường có thể gặp phải trở ngại lớn.
4) Những lưu ý quan trọng
Ký kết hợp đồng lao động rõ ràng: Người lao động giúp việc gia đình nên yêu cầu NSDLĐ ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản, trong đó có ghi rõ quyền và nghĩa vụ của cả hai bên liên quan đến việc bảo vệ sức khỏe và quyền được bồi thường khi sức khỏe bị suy giảm.
Tuân thủ các biện pháp an toàn lao động: NSDLĐ cần tuân thủ các biện pháp bảo hộ lao động để bảo vệ sức khỏe của người lao động giúp việc gia đình. Điều này bao gồm việc cung cấp các trang thiết bị bảo hộ như găng tay, khẩu trang, và đảm bảo môi trường làm việc an toàn.
Giám sát và chăm sóc sức khỏe thường xuyên: Cả NSDLĐ và người lao động nên theo dõi sức khỏe thường xuyên, đặc biệt là khi làm việc với các hóa chất hoặc trong môi trường có nguy cơ cao gây hại cho sức khỏe. Việc khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ suy giảm sức khỏe nghiêm trọng.
Chứng minh nguyên nhân suy giảm sức khỏe: Khi sức khỏe của người lao động bị suy giảm do công việc, người lao động cần thu thập các bằng chứng để chứng minh nguyên nhân gây suy giảm sức khỏe, bao gồm kết quả khám sức khỏe, chứng từ điều trị, và các tài liệu liên quan đến điều kiện làm việc. Điều này sẽ giúp người lao động dễ dàng yêu cầu bồi thường khi có tranh chấp.
5) Căn cứ pháp lý
Các quy định pháp lý về quyền yêu cầu bồi thường khi sức khỏe bị suy giảm do công việc của người lao động giúp việc gia đình được nêu rõ trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Lao động 2019, Điều 138: Quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc bảo đảm an toàn lao động và sức khỏe của người lao động.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động và người lao động giúp việc gia đình, bao gồm quyền bồi thường thiệt hại liên quan đến suy giảm sức khỏe do công việc.
- Thông tư 04/2014/TT-BLĐTBXH: Quy định về bảo hộ lao động, an toàn lao động và các quyền lợi của người lao động giúp việc gia đình khi bị suy giảm sức khỏe do điều kiện làm việc.
Liên kết nội bộ: Để biết thêm thông tin về quyền lợi lao động, bạn có thể tham khảo tại Lao động – Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Đọc thêm các bài viết liên quan tại Báo Pháp Luật.
