Người lao động có thể yêu cầu tiếp tục làm việc khi doanh nghiệp giảm biên chế không? Bài viết phân tích chi tiết quyền lợi của người lao động, ví dụ minh họa, các vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý cần biết.
1. Người lao động có thể yêu cầu tiếp tục làm việc khi doanh nghiệp giảm biên chế không?
Giảm biên chế là một trong những biện pháp mà doanh nghiệp thường áp dụng khi cần tái cơ cấu, cải thiện hiệu quả hoạt động hoặc đối mặt với các khó khăn tài chính. Tuy nhiên, đối với người lao động, việc giảm biên chế có thể ảnh hưởng trực tiếp đến công việc và thu nhập của họ. Vậy, người lao động có thể yêu cầu tiếp tục làm việc khi doanh nghiệp thực hiện giảm biên chế không?
Theo Bộ luật Lao động 2019, việc giảm biên chế là quyền của doanh nghiệp trong trường hợp phải thay đổi tổ chức, tái cơ cấu hoặc gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rõ ràng về việc bảo vệ quyền lợi của người lao động trong quá trình này. Người lao động không thể trực tiếp yêu cầu tiếp tục làm việc khi doanh nghiệp đã có quyết định giảm biên chế hợp pháp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người lao động có quyền yêu cầu được sắp xếp vào vị trí công việc khác hoặc được ưu tiên tái tuyển dụng khi doanh nghiệp có nhu cầu tuyển thêm lao động.
Các điều kiện pháp lý về việc tiếp tục làm việc khi giảm biên chế bao gồm:
- Thương lượng với doanh nghiệp: Người lao động có thể thương lượng với doanh nghiệp để được bố trí vào các vị trí công việc khác trong công ty, nếu phù hợp với khả năng của họ và tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
- Đào tạo lại và sắp xếp vị trí mới: Trong một số trường hợp, nếu doanh nghiệp giảm biên chế nhưng có nhu cầu tuyển dụng ở các vị trí khác, doanh nghiệp phải tạo điều kiện cho người lao động được đào tạo lại và sắp xếp vào công việc phù hợp.
- Ưu tiên tuyển dụng lại: Trong trường hợp doanh nghiệp tuyển dụng lại lao động trong vòng 6 tháng sau khi thực hiện giảm biên chế, người lao động đã bị chấm dứt hợp đồng lao động có thể yêu cầu được ưu tiên tái tuyển dụng theo quy định của Điều 42 Bộ luật Lao động 2019.
Vì vậy, người lao động có thể yêu cầu tiếp tục làm việc, nhưng cần tuân thủ các điều kiện cụ thể về tái tuyển dụng và thương lượng với doanh nghiệp.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Anh Nam là nhân viên kỹ thuật tại một nhà máy sản xuất ô tô. Do khó khăn tài chính, công ty đã quyết định giảm biên chế vào tháng 6/2023. Anh Nam nằm trong danh sách bị chấm dứt hợp đồng lao động. Tuy nhiên, do anh đã có nhiều năm kinh nghiệm và có năng lực phù hợp với các vị trí khác trong công ty, anh Nam đã thương lượng với ban lãnh đạo và được đào tạo lại để đảm nhận công việc tại phòng kiểm tra chất lượng sản phẩm.
Ví dụ 2: Chị Hương làm việc tại một công ty dệt may và bị chấm dứt hợp đồng do giảm biên chế vào tháng 5/2023. Ba tháng sau, công ty bắt đầu tuyển dụng lại lao động để mở rộng sản xuất. Chị Hương đã yêu cầu được ưu tiên tuyển dụng lại và đã được công ty đồng ý. Nhờ đó, chị đã được quay trở lại làm việc mà không cần phải trải qua quy trình tuyển dụng từ đầu.
Những trường hợp này cho thấy rằng, mặc dù không thể trực tiếp yêu cầu tiếp tục làm việc, người lao động vẫn có cơ hội thương lượng hoặc yêu cầu tái tuyển dụng khi doanh nghiệp có nhu cầu.
3. Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình giảm biên chế, người lao động có thể gặp phải một số vướng mắc như:
- Không được doanh nghiệp sắp xếp công việc mới
Mặc dù pháp luật quy định người lao động có thể được đào tạo lại và sắp xếp vào các vị trí khác, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng thực hiện việc này. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các vị trí phù hợp hoặc không muốn tốn chi phí đào tạo lại cho người lao động. - Quy trình thương lượng không hiệu quả
Một số người lao động muốn thương lượng để tiếp tục làm việc hoặc được sắp xếp vị trí mới, nhưng do thiếu sự hỗ trợ từ công đoàn hoặc không nắm rõ quyền lợi của mình, họ không thể thực hiện thành công các thỏa thuận với doanh nghiệp. - Doanh nghiệp không tuân thủ quy định ưu tiên tái tuyển dụng
Dù quy định pháp luật yêu cầu doanh nghiệp phải ưu tiên tuyển dụng lại người lao động đã bị chấm dứt hợp đồng trong vòng 6 tháng, nhưng nhiều doanh nghiệp không thực hiện điều này. Điều này dẫn đến việc người lao động mất cơ hội quay trở lại làm việc. - Thiếu thông tin về quyền lợi
Nhiều người lao động không biết rõ về quyền lợi của mình khi bị giảm biên chế, đặc biệt là quyền được ưu tiên tái tuyển dụng hoặc yêu cầu đào tạo lại. Điều này làm họ dễ bị thiệt thòi trong quá trình thương lượng với doanh nghiệp.
4. Những lưu ý quan trọng
- Hiểu rõ quyền lợi của mình
Người lao động cần hiểu rõ các quyền lợi của mình khi bị giảm biên chế, bao gồm quyền được ưu tiên tái tuyển dụng và quyền yêu cầu được đào tạo lại. Việc nắm rõ quy định pháp luật giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình một cách hiệu quả hơn. - Thương lượng với doanh nghiệp
Trong quá trình bị giảm biên chế, người lao động nên chủ động thương lượng với doanh nghiệp để được sắp xếp vào các vị trí khác hoặc được đào tạo lại. Điều này có thể giúp họ tiếp tục làm việc và giữ được công việc tại doanh nghiệp. - Nhờ sự hỗ trợ của công đoàn
Công đoàn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Người lao động nên nhờ sự hỗ trợ từ tổ chức công đoàn tại doanh nghiệp để thương lượng về các quyền lợi của mình khi bị giảm biên chế. - Cập nhật thông tin tuyển dụng
Sau khi bị chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động nên theo dõi các thông tin tuyển dụng của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lại trong vòng 6 tháng, người lao động nên nhanh chóng yêu cầu được tái tuyển dụng.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Lao động 2019: Điều 42 quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động và người lao động trong trường hợp doanh nghiệp giảm biên chế, bao gồm quy định về ưu tiên tái tuyển dụng và đào tạo lại.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết về việc tái tuyển dụng và sắp xếp công việc cho người lao động khi doanh nghiệp giảm biên chế.
- Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH: Hướng dẫn thực hiện các quy định về đào tạo lại cho người lao động khi doanh nghiệp tái cơ cấu hoặc giảm biên chế.
Liên kết nội bộ: Luật Lao động
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Việc người lao động có thể yêu cầu tiếp tục làm việc khi doanh nghiệp giảm biên chế phụ thuộc vào quy định pháp luật và khả năng thương lượng với doanh nghiệp. Người lao động cần hiểu rõ quyền lợi và có sự hỗ trợ từ tổ chức công đoàn để bảo vệ quyền lợi của mình.
Luật PVL Group.
