Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia thế nào? Hướng dẫn quy trình phân chia tài sản thừa kế theo quy định pháp luật khi di chúc không hợp pháp.
1. Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia thế nào?
Câu hỏi “Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia thế nào?” phản ánh một vấn đề thường gặp trong quá trình phân chia tài sản thừa kế. Di chúc không hợp pháp có thể xảy ra khi nó không tuân thủ các quy định pháp luật về hình thức, nội dung, hoặc do người lập di chúc không đủ năng lực hành vi dân sự. Khi di chúc bị coi là không hợp pháp, tài sản thừa kế sẽ không được phân chia theo di chúc mà sẽ được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế, cụ thể là theo Điều 650 và Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
2. Căn cứ pháp luật về phân chia tài sản khi di chúc không hợp pháp
Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ ràng về các điều kiện để một di chúc được coi là hợp pháp. Nếu di chúc không thỏa mãn các điều kiện về hình thức, nội dung, hoặc do người lập di chúc không đủ năng lực hành vi dân sự, di chúc sẽ không được công nhận và không có giá trị pháp lý.
Trong trường hợp di chúc không hợp pháp, việc phân chia tài sản sẽ được thực hiện theo pháp luật, được quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015. Quy định này xác định rằng tài sản của người để lại di sản sẽ được chia cho những người thừa kế hợp pháp thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật. Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ/chồng, con cái, và cha mẹ của người để lại di sản. Nếu không có người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ hai và tiếp tục cho hàng thừa kế thứ ba nếu cần thiết.
3. Cách thực hiện phân chia tài sản khi di chúc không hợp pháp
Để phân chia tài sản thừa kế trong trường hợp di chúc không hợp pháp, các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Xác định di chúc không hợp pháp
Đầu tiên, các đồng thừa kế cần phải xác nhận rằng di chúc không hợp pháp. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc nộp đơn yêu cầu tòa án xem xét tính hợp pháp của di chúc. Nếu tòa án xác định rằng di chúc vi phạm các quy định pháp luật, tài sản sẽ không được chia theo di chúc.
Bước 2: Xác định các đồng thừa kế hợp pháp
Sau khi di chúc bị tuyên bố là không hợp pháp, các đồng thừa kế thuộc hàng thừa kế theo pháp luật sẽ được xác định. Các bên này bao gồm những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (vợ/chồng, con cái, cha mẹ của người để lại di sản). Nếu không có người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất, việc thừa kế sẽ chuyển sang hàng thừa kế thứ hai (anh chị em ruột, ông bà nội ngoại).
Bước 3: Khai nhận di sản thừa kế
Các đồng thừa kế cần thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế tại cơ quan công chứng. Hồ sơ cần có giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, giấy chứng tử của người để lại di sản, và các giấy tờ về tài sản thừa kế.
Bước 4: Phân chia tài sản thừa kế
Sau khi khai nhận di sản, tài sản sẽ được chia đều cho các đồng thừa kế thuộc cùng hàng thừa kế. Nếu các bên có thỏa thuận khác về cách chia tài sản, việc phân chia sẽ được thực hiện theo thỏa thuận đó. Trường hợp không thể thỏa thuận, tòa án có thể can thiệp để phân chia tài sản theo quy định của pháp luật.
4. Những vấn đề thực tiễn khi di chúc không hợp pháp
Trong thực tế, khi di chúc bị tuyên bố là không hợp pháp, quá trình phân chia tài sản có thể gặp phải một số vấn đề khó khăn như:
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Việc không có di chúc hợp pháp có thể dẫn đến tranh chấp giữa các đồng thừa kế về cách chia tài sản. Một số thành viên gia đình có thể không đồng ý với việc chia đều tài sản theo pháp luật và muốn nhận phần lớn hơn do đóng góp của họ trong quá trình chăm sóc người để lại di sản.
Khó khăn trong việc xác định người thừa kế
Trong một số trường hợp, việc xác định tất cả các đồng thừa kế có thể gặp khó khăn, đặc biệt nếu người để lại di sản có nhiều con cái từ các cuộc hôn nhân khác nhau hoặc có quan hệ phức tạp với các thành viên trong gia đình.
Quy trình pháp lý kéo dài
Khi có tranh chấp về việc di chúc không hợp pháp, việc phân chia tài sản có thể bị trì hoãn do cần giải quyết các thủ tục pháp lý và các vụ kiện tụng liên quan. Điều này có thể khiến tài sản thừa kế bị “đóng băng” trong thời gian dài, gây thiệt hại cho các đồng thừa kế.
5. Ví dụ minh họa
Ông X qua đời và để lại một di chúc trong đó chỉ định người con trai út của ông là Y sẽ thừa kế toàn bộ tài sản. Tuy nhiên, sau khi ông X qua đời, các con khác của ông đã yêu cầu tòa án xem xét tính hợp pháp của di chúc do họ cho rằng ông X không đủ năng lực hành vi dân sự khi lập di chúc. Sau khi điều tra, tòa án xác định rằng di chúc không hợp pháp do ông X bị bệnh tâm thần khi lập di chúc.
Kết quả là tòa án tuyên bố di chúc vô hiệu và tài sản của ông X được chia theo pháp luật cho tất cả các con của ông, bao gồm cả Y, theo quy định của Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
6. Những lưu ý khi xử lý tài sản khi di chúc không hợp pháp
Kiểm tra tính hợp pháp của di chúc
Các đồng thừa kế cần kiểm tra kỹ lưỡng tính hợp pháp của di chúc trước khi thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến thừa kế. Nếu có nghi ngờ về tính hợp pháp, cần yêu cầu tòa án xem xét trước khi tiến hành phân chia tài sản.
Thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Trong trường hợp không có di chúc hợp pháp, các đồng thừa kế nên cố gắng thỏa thuận với nhau về cách phân chia tài sản để tránh tranh chấp pháp lý. Một văn bản thỏa thuận phân chia tài sản được công chứng sẽ giúp đảm bảo tính pháp lý và tránh xung đột trong tương lai.
Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý
Khi có tranh chấp hoặc các vấn đề pháp lý phức tạp liên quan đến thừa kế, các đồng thừa kế nên tìm đến sự hỗ trợ từ luật sư để đảm bảo rằng quyền lợi của họ được bảo vệ và quá trình phân chia tài sản được thực hiện đúng pháp luật.
7. Kết luận
Câu hỏi “Nếu di chúc không hợp pháp thì tài sản sẽ được chia thế nào?” đã được giải đáp theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Khi di chúc không hợp pháp, tài sản thừa kế sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật, cụ thể là cho các đồng thừa kế hợp pháp thuộc hàng thừa kế thứ nhất, thứ hai, hoặc thứ ba tùy từng trường hợp. Nếu bạn gặp khó khăn trong quá trình phân chia tài sản thừa kế khi di chúc không hợp pháp, Luật PVL Group luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên sâu.
Liên kết nội bộ: Thừa kế tài sản
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
