Khi nào người dân có quyền yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi? Người dân có thể yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi trong một số trường hợp nhất định, dựa trên pháp luật về đất đai và các quy định liên quan. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi này.
1) Khi nào người dân có quyền yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi?
Người dân có thể yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi trong một số trường hợp cụ thể dựa trên pháp luật về đất đai và các quy định liên quan. Căn cứ theo Luật Đất đai 2013, khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế – xã hội, hay các dự án công ích, người dân có quyền được bồi thường bằng tiền hoặc đất tương đương. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, mức bồi thường ban đầu có thể không đáp ứng đủ giá trị đất và tài sản gắn liền trên đất của người dân, dẫn đến việc người dân có quyền yêu cầu tăng mức bồi thường.
Một số điều kiện để yêu cầu tăng mức bồi thường bao gồm:
- Giá đất bồi thường không sát với giá thị trường: Theo Điều 114 Luật Đất đai, giá đất để tính bồi thường phải đảm bảo phù hợp với giá thị trường trong điều kiện bình thường. Nếu giá đất mà Nhà nước tính để bồi thường thấp hơn giá trị thực tế, người dân có quyền yêu cầu xem xét lại.
- Tài sản trên đất bị bỏ sót hoặc đánh giá chưa đúng giá trị: Trong trường hợp tài sản như nhà cửa, cây trồng, công trình phụ trợ trên đất bị bỏ sót hoặc đánh giá thấp giá trị, người dân có quyền đề nghị xem xét tăng mức bồi thường.
- Kết cấu hạ tầng bị thiệt hại nhưng không được bồi thường hoặc bồi thường thấp: Khi việc thu hồi đất làm ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng của người dân (hệ thống điện, nước, cống thoát nước, đường giao thông trong khu vực đất bị thu hồi), nhưng không được tính toán hoặc bồi thường đầy đủ, người dân có thể yêu cầu bồi thường bổ sung.
- Tính không minh bạch trong quá trình đền bù: Nếu người dân cảm thấy quá trình định giá, thẩm định giá trị tài sản không minh bạch hoặc không công khai, họ có thể yêu cầu được xem xét lại mức bồi thường.
2) Ví dụ minh họa về yêu cầu tăng mức bồi thường
Trường hợp ông B yêu cầu tăng mức bồi thường vì giá đất không sát giá thị trường
Ông B sở hữu một mảnh đất ở khu vực đô thị đang phát triển. Khi Nhà nước quyết định thu hồi đất của ông B để xây dựng một dự án công cộng, ông B nhận được thông báo bồi thường theo mức giá 10 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, theo khảo sát của ông B, giá đất thị trường tại khu vực này đã tăng lên đến 15 triệu đồng/m2 do sự phát triển của hạ tầng giao thông và dịch vụ. Ông B đã gửi đơn yêu cầu điều chỉnh lại mức bồi thường dựa trên giá trị thực tế của thị trường.
Sau khi thẩm định lại và đánh giá thực tế, cơ quan chức năng đã công nhận rằng mức giá bồi thường ban đầu chưa chính xác và quyết định điều chỉnh mức bồi thường cho ông B lên 15 triệu đồng/m2.
3) Những vướng mắc thực tế trong yêu cầu tăng mức bồi thường
Mặc dù luật pháp đã quy định rõ ràng về quyền lợi của người dân trong việc yêu cầu tăng mức bồi thường, nhưng thực tế quá trình đền bù thường gặp nhiều vướng mắc:
- Sự chênh lệch giữa giá đất Nhà nước và giá thị trường: Một trong những vướng mắc lớn nhất là sự khác biệt giữa giá đất do Nhà nước ban hành và giá đất thị trường. Điều này khiến nhiều trường hợp người dân cảm thấy bị thiệt thòi khi nhận bồi thường theo khung giá Nhà nước.
- Quá trình thẩm định tài sản kéo dài: Quá trình thẩm định tài sản gắn liền với đất như nhà ở, công trình xây dựng, cây trồng thường phức tạp và kéo dài, gây khó khăn cho người dân trong việc yêu cầu điều chỉnh bồi thường.
- Thiếu tính minh bạch và công bằng: Ở một số địa phương, quá trình định giá và bồi thường còn thiếu minh bạch, không công khai thông tin cho người dân biết đầy đủ, dẫn đến sự không tin tưởng vào quyết định của các cơ quan chức năng.
- Quy định pháp luật chưa rõ ràng: Một số quy định pháp luật về việc định giá đất và tài sản gắn liền trên đất còn chưa rõ ràng, dẫn đến những tranh cãi giữa người dân và cơ quan Nhà nước về mức bồi thường hợp lý.
4) Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu tăng mức bồi thường
Khi người dân muốn yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi, cần lưu ý những điều sau:
- Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ: Để yêu cầu tăng mức bồi thường, người dân cần thu thập đầy đủ hồ sơ liên quan đến quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận tài sản trên đất, biên bản kiểm kê tài sản do cơ quan chức năng lập, và các tài liệu chứng minh giá trị thị trường của đất và tài sản.
- Theo dõi quy trình thẩm định giá: Người dân cần theo dõi sát sao quá trình thẩm định giá đất và tài sản gắn liền với đất, yêu cầu được tham gia hoặc nhận thông tin chi tiết về kết quả thẩm định.
- Sử dụng chuyên gia định giá độc lập: Trong trường hợp cần thiết, người dân có thể thuê chuyên gia định giá đất và tài sản độc lập để đảm bảo mức giá bồi thường phù hợp với giá trị thực tế của thị trường.
- Tư vấn pháp lý: Người dân có thể tham khảo ý kiến của các luật sư hoặc chuyên gia pháp lý về đất đai để nắm rõ quyền lợi của mình và quy trình khiếu nại mức bồi thường.
- Liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền: Nếu có tranh chấp về mức bồi thường, người dân có thể liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền như UBND cấp tỉnh, sở Tài nguyên và Môi trường, hoặc khởi kiện tại tòa án.
5) Căn cứ pháp lý
Một số văn bản pháp luật liên quan đến yêu cầu tăng mức bồi thường khi đất bị thu hồi:
- Luật Đất đai 2013, Điều 114 về quy định giá đất và mức bồi thường.
- Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Thông tư 37/2014/TT-BTNMT ngày 30/06/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn về phương pháp xác định giá đất.
Để tìm hiểu thêm về các quy định về nhà ở và đất đai, bạn có thể tham khảo tại Luật Nhà ở. Ngoài ra, thông tin về pháp luật liên quan đến đất đai cũng có sẵn tại Pháp luật Online.
