Khi nào hệ thống báo cháy tự động cần được kiểm tra định kỳ?

1. Khi nào hệ thống báo cháy tự động cần được kiểm tra định kỳ?

Hệ thống báo cháy tự động đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát hiện và cảnh báo sớm các sự cố cháy nổ tại các công trình dân dụng và thương mại. Việc kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy không chỉ giúp đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả mà còn là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy.

Hệ thống báo cháy tự động cần được kiểm tra định kỳ dựa trên một số yếu tố sau:

• Thời gian định kỳ theo quy định pháp luật: Hệ thống báo cháy tự động cần được kiểm tra ít nhất 1 lần mỗi năm. Tuy nhiên, đối với các công trình có nguy cơ cháy nổ cao như nhà máy, kho chứa hóa chất, hoặc các khu chung cư cao tầng, việc kiểm tra có thể phải thực hiện nhiều hơn, chẳng hạn 3 tháng một lần.
• Theo hướng dẫn của nhà sản xuất: Các nhà sản xuất hệ thống báo cháy thường có các khuyến cáo về thời gian và tần suất kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống dựa trên thiết kế và tuổi thọ của sản phẩm. Thông thường, các cảm biến nhiệt, cảm biến khói cần được kiểm tra và bảo dưỡng thường xuyên hơn để đảm bảo độ nhạy và hoạt động chính xác.
• Sau các sự cố hoặc báo động giả: Khi hệ thống báo cháy kích hoạt do sự cố hoặc báo động giả, hệ thống cần được kiểm tra ngay sau đó để đảm bảo không xảy ra lỗi kỹ thuật hoặc hỏng hóc thiết bị.
• Khi có dấu hiệu hỏng hóc: Bất kỳ khi nào phát hiện sự cố như cảm biến hoạt động không chính xác, còi báo cháy không phát ra tín hiệu, hoặc hệ thống điều khiển gặp lỗi, chủ đầu tư cần ngay lập tức thực hiện kiểm tra để khắc phục sự cố.

Việc kiểm tra định kỳ không chỉ giúp hệ thống hoạt động ổn định mà còn đáp ứng yêu cầu của cơ quan phòng cháy chữa cháy. Nếu không thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, hệ thống có thể bị hư hỏng, hoạt động không hiệu quả khi có cháy nổ xảy ra. Điều này không chỉ đe dọa đến an toàn tính mạng và tài sản mà còn có thể khiến chủ đầu tư bị xử phạt nặng.

2. Ví dụ minh họa: Chung cư A bị phạt vì không kiểm tra hệ thống báo cháy định kỳ

Để minh họa cho việc kiểm tra hệ thống báo cháy định kỳ, chúng ta sẽ tìm hiểu một ví dụ cụ thể:

Một tòa chung cư cao tầng ở Quận 7, TP. Hồ Chí Minh đã gặp sự cố cháy nổ nhỏ tại khu vực tầng hầm để xe vào đầu năm 2024. Dù hệ thống báo cháy tự động của chung cư đã được lắp đặt đầy đủ, nhưng hệ thống không phát tín hiệu cảnh báo sớm, dẫn đến hậu quả là cư dân phát hiện đám cháy quá muộn và thiệt hại về tài sản lên đến hàng tỷ đồng.

Sau khi cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, kết quả cho thấy hệ thống báo cháy của tòa nhà không được kiểm tra định kỳ theo quy định. Hệ thống cảm biến khói và nhiệt tại tầng hầm đã không hoạt động do không được bảo dưỡng và kiểm tra từ hơn 2 năm trước. Hậu quả là hệ thống không thể kích hoạt báo động khi đám cháy xảy ra.

Chủ đầu tư của chung cư này đã bị cơ quan phòng cháy chữa cháy xử phạt 50 triệu đồng vì vi phạm các quy định về kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống báo cháy. Ngoài ra, họ còn bị buộc phải thực hiện ngay các biện pháp khắc phục và cam kết kiểm tra hệ thống định kỳ đúng quy định.

3. Những vướng mắc thực tế khi thực hiện kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy

Việc kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy là yêu cầu bắt buộc, nhưng trong thực tế, nhiều chủ đầu tư và quản lý công trình gặp phải các vướng mắc trong quá trình thực hiện, bao gồm:

• Chi phí bảo trì và kiểm tra định kỳ: Đối với các công trình lớn như chung cư, trung tâm thương mại, việc kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy đòi hỏi chi phí lớn, đặc biệt là với các hệ thống hiện đại có nhiều cảm biến và thiết bị điều khiển phức tạp. Điều này đôi khi khiến chủ đầu tư xem nhẹ việc kiểm tra hoặc trì hoãn bảo trì để tiết kiệm chi phí.
• Thiếu sự đồng bộ trong việc quản lý: Một số dự án lớn có sự quản lý phức tạp, bao gồm nhiều bên liên quan như nhà thầu, đơn vị vận hành và cư dân. Việc thiếu sự phối hợp giữa các bên có thể dẫn đến việc bỏ lỡ các đợt kiểm tra định kỳ, hoặc không thực hiện kiểm tra đầy đủ trên toàn hệ thống.
• Khó khăn về thời gian và điều kiện thi công: Việc kiểm tra hệ thống báo cháy cần được thực hiện trong điều kiện an toàn và không làm gián đoạn hoạt động của công trình. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, điều kiện thi công không thuận lợi hoặc không có thời gian phù hợp để thực hiện kiểm tra, đặc biệt là tại các tòa nhà chung cư hoặc văn phòng hoạt động 24/7.
• Sự phụ thuộc vào nhà thầu bảo trì: Nhiều chủ đầu tư không có đội ngũ kỹ thuật riêng mà thuê các nhà thầu bên ngoài thực hiện việc kiểm tra và bảo trì hệ thống báo cháy. Điều này đôi khi gây ra sự chậm trễ hoặc không đảm bảo chất lượng kiểm tra, dẫn đến nguy cơ hư hỏng hệ thống trong quá trình hoạt động.

4. Những lưu ý cần thiết để thực hiện kiểm tra hệ thống báo cháy định kỳ hiệu quả

Để đảm bảo hệ thống báo cháy tự động hoạt động ổn định và tránh các vấn đề phát sinh, chủ đầu tư cần chú ý một số điểm quan trọng sau:

• Thực hiện kiểm tra định kỳ theo quy định: Đảm bảo thực hiện kiểm tra ít nhất 1 lần/năm cho tất cả các thành phần của hệ thống báo cháy, bao gồm cảm biến khói, cảm biến nhiệt, còi báo cháy và hệ thống điều khiển. Đối với các công trình có nguy cơ cháy nổ cao, nên thực hiện kiểm tra mỗi 3 tháng.
• Lựa chọn đơn vị bảo trì uy tín: Đảm bảo lựa chọn đơn vị bảo trì có chứng nhận và kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống báo cháy. Điều này giúp đảm bảo quá trình kiểm tra diễn ra đúng quy trình và đạt chất lượng cao.
• Lập kế hoạch bảo dưỡng chi tiết: Chủ đầu tư nên lập kế hoạch kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống báo cháy định kỳ, trong đó xác định rõ thời gian, khu vực kiểm tra, và các bước thực hiện. Điều này giúp đảm bảo việc kiểm tra diễn ra đúng tiến độ và không bỏ sót bất kỳ thiết bị nào.
• Đào tạo và nâng cao nhận thức về phòng cháy chữa cháy: Ngoài việc kiểm tra hệ thống, chủ đầu tư cũng cần tổ chức các buổi đào tạo về phòng cháy chữa cháy cho cư dân hoặc nhân viên làm việc tại công trình. Việc nâng cao nhận thức sẽ giúp người dân và nhân viên sử dụng hệ thống báo cháy hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp.

5. Căn cứ pháp lý về việc kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy tự động

Việc kiểm tra định kỳ hệ thống báo cháy tự động là yêu cầu bắt buộc được quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật về phòng cháy chữa cháy. Cụ thể:

• Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 (sửa đổi, bổ sung năm 2013): Đây là văn bản pháp lý quan trọng quy định về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc phòng cháy chữa cháy. Luật yêu cầu các tổ chức phải kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống phòng cháy chữa cháy định kỳ và chịu trách nhiệm nếu hệ thống không hoạt động khi có cháy xảy ra.
• Nghị định 136/2020/NĐ-CP: Nghị định này quy định chi tiết về các yêu cầu đối với hệ thống báo cháy tự động tại các công trình, bao gồm việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ. Mức phạt đối với vi phạm về kiểm tra hệ thống báo cháy có thể lên đến 50 triệu đồng tùy theo mức độ nghiêm trọng.
• Thông tư 149/2020/TT-BCA: Thông tư này hướng dẫn cụ thể về việc kiểm tra, bảo dưỡng và quản lý hệ thống báo cháy tự động, yêu cầu các chủ đầu tư phải lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và báo cáo kết quả kiểm tra cho cơ quan chức năng.

Việc tuân thủ đầy đủ các quy định trên không chỉ giúp chủ đầu tư tránh bị xử phạt mà còn đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân trong các tình huống cháy nổ.

Liên kết nội bộ: Quy định về kiểm tra hệ thống báo cháy trong công trình nhà ở

Liên kết ngoại: Tìm hiểu quy định về kiểm tra phòng cháy chữa cháy tại Báo Pháp Luật