Khi nào doanh nghiệp cần thực hiện việc đưa tranh chấp giữa cổ đông ra tòa án? Bài viết cung cấp câu trả lời chi tiết, ví dụ, vướng mắc và căn cứ pháp lý liên quan.
1. Khi nào doanh nghiệp cần thực hiện việc đưa tranh chấp giữa cổ đông ra tòa án?
Tranh chấp giữa cổ đông là gì?
Trong quá trình vận hành doanh nghiệp, các cổ đông thường xuyên gặp phải các xung đột về lợi ích, quyền và trách nhiệm. Những xung đột này, nếu không được giải quyết kịp thời, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của công ty, thậm chí dẫn đến phá sản. Vì vậy, việc xác định khi nào cần đưa tranh chấp giữa cổ đông ra tòa án là một quyết định quan trọng.
Khi nào cần đưa tranh chấp ra tòa án?
Tranh chấp giữa các cổ đông có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng không phải lúc nào cũng phải đưa ra tòa án để giải quyết. Tuy nhiên, khi các phương thức hòa giải nội bộ hoặc thông qua trung gian không đem lại kết quả, các trường hợp sau đây là lý do cần phải đưa tranh chấp ra tòa án:
- Tranh chấp về quyền sở hữu cổ phần: Khi các cổ đông không đồng thuận về quyền sở hữu cổ phần của từng người, hoặc nghi ngờ có gian lận trong việc phân chia lợi nhuận, cổ tức.
- Tranh chấp về quyền quản lý: Một số cổ đông có thể không đồng ý với quyết định quản lý, điều hành của công ty hoặc của cổ đông chi phối. Các tranh chấp này thường liên quan đến việc bầu cử, bổ nhiệm, hoặc cách thức quản lý công ty.
- Tranh chấp về quyền lợi tài chính: Cổ đông có thể tranh chấp về lợi nhuận, cổ tức, và các quyền lợi tài chính khác. Nếu những quyền lợi này không được bảo đảm đúng theo cam kết ban đầu, cổ đông có thể yêu cầu giải quyết thông qua tòa án.
- Vi phạm điều lệ công ty: Khi một hoặc một nhóm cổ đông vi phạm điều lệ của công ty mà không thể giải quyết nội bộ, thì việc khởi kiện ra tòa án là biện pháp cuối cùng.
Quyết định đưa tranh chấp ra tòa án phải được cân nhắc cẩn thận, vì quá trình tố tụng thường kéo dài, tốn kém, và có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong những trường hợp mà quyền lợi của các cổ đông bị xâm phạm nghiêm trọng, việc đưa tranh chấp ra tòa là cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
2. Ví dụ minh họa
Công ty A và tranh chấp cổ đông liên quan đến quyền quản lý
Công ty A là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Ban đầu, công ty được thành lập bởi ba cổ đông chính, mỗi người sở hữu 30% cổ phần, và 10% cổ phần còn lại thuộc về các nhà đầu tư khác. Trong quá trình hoạt động, cổ đông B (chiếm 30% cổ phần) cảm thấy không đồng tình với các quyết định của cổ đông A (chiếm 40% cổ phần sau khi mua lại từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ).
Cổ đông B cho rằng cổ đông A đang lạm dụng quyền lực của mình để ra quyết định bất lợi cho các cổ đông khác. Các cuộc thảo luận và họp hội đồng quản trị liên tục không mang lại kết quả, dẫn đến việc cổ đông B quyết định đưa tranh chấp ra tòa án để yêu cầu xét xử việc vi phạm quyền quản lý.
Tại phiên tòa, cổ đông B đã đưa ra bằng chứng về việc cổ đông A đã thực hiện nhiều hành vi vượt thẩm quyền, bao gồm việc tự ý ký hợp đồng có giá trị lớn mà không có sự đồng ý của hội đồng quản trị. Tòa án sau đó đã ra phán quyết có lợi cho cổ đông B, yêu cầu công ty thay đổi cơ cấu quản lý và tổ chức lại quyền quyết định.
3. Những vướng mắc thực tế
Thời gian xử lý lâu dài: Một trong những vướng mắc chính khi đưa tranh chấp giữa cổ đông ra tòa án là quá trình xử lý có thể kéo dài. Điều này không chỉ tiêu tốn nhiều thời gian mà còn ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải đối mặt với tình trạng trì trệ trong việc ra quyết định hoặc hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Chi phí tố tụng: Chi phí pháp lý và tố tụng là một yếu tố quan trọng cần xem xét. Doanh nghiệp sẽ phải trả phí luật sư, chi phí cho quá trình tố tụng và các chi phí liên quan khác. Điều này có thể là một gánh nặng tài chính lớn, đặc biệt đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp: Tranh chấp nội bộ nếu bị công khai ra tòa án có thể ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp. Các đối tác và khách hàng có thể mất niềm tin vào doanh nghiệp, ảnh hưởng đến khả năng kinh doanh trong tương lai.
4. Những lưu ý quan trọng khi đưa tranh chấp cổ đông ra tòa án
- Đánh giá tính pháp lý của vụ việc: Trước khi quyết định đưa vụ việc ra tòa, doanh nghiệp và cổ đông cần đảm bảo rằng tranh chấp của họ có căn cứ pháp lý. Điều này giúp tránh việc tòa án từ chối thụ lý vụ việc hoặc không mang lại kết quả như mong muốn.
- Tham khảo ý kiến pháp lý trước khi khởi kiện: Luôn tham vấn ý kiến của luật sư chuyên môn về các vấn đề pháp lý liên quan. Luật sư có thể giúp doanh nghiệp hiểu rõ quy trình tố tụng, đánh giá khả năng thắng kiện và đưa ra các giải pháp khả thi trước khi bước vào tố tụng.
- Cân nhắc tác động đến doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ lưỡng những tác động ngắn và dài hạn khi quyết định đưa tranh chấp ra tòa án. Có thể việc giải quyết nội bộ hoặc thông qua trọng tài thương mại sẽ ít ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh hơn là việc công khai tranh chấp trước tòa.
- Chuẩn bị tài liệu và bằng chứng đầy đủ: Để tòa án có thể thụ lý và đưa ra quyết định chính xác, các bên liên quan cần chuẩn bị đầy đủ tài liệu, chứng cứ về tranh chấp. Các tài liệu cần bao gồm hợp đồng, biên bản họp cổ đông, chứng từ tài chính và bất kỳ thông tin nào liên quan.
5. Căn cứ pháp lý
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, các cổ đông có quyền yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ trong trường hợp:
- Điều 115 – Quyền của cổ đông phổ thông.
- Điều 132 – Trình tự và thủ tục tiến hành giải quyết tranh chấp nội bộ doanh nghiệp.
- Điều 159 – Quy định về cổ đông yêu cầu bảo vệ quyền lợi trước tòa án.
Ngoài ra, các quy định về tố tụng dân sự tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 cũng cung cấp các quy trình liên quan đến việc khởi kiện và xét xử các tranh chấp nội bộ doanh nghiệp.
Kết luận: Đưa tranh chấp giữa cổ đông ra tòa án là bước đi cuối cùng khi mọi giải pháp khác đã thất bại. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố về pháp lý, chi phí, và thời gian trước khi quyết định đưa vụ việc ra trước tòa án. Luật PVL Group luôn sẵn sàng hỗ trợ pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các cổ đông trong doanh nghiệp.
Liên kết nội bộ: Doanh nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
