Có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế không? Tìm hiểu quy định pháp luật và các bước thực hiện để yêu cầu tòa án can thiệp phân chia tài sản thừa kế.
1. Có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế không?
Câu hỏi “Có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế không?” thường xuất hiện trong trường hợp các bên thừa kế không thể tự thỏa thuận với nhau về việc phân chia di sản. Theo quy định của pháp luật, người thừa kế có quyền yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế khi có tranh chấp hoặc không đạt được thỏa thuận phân chia tài sản. Pháp luật Việt Nam quy định rõ về quyền yêu cầu tòa án can thiệp trong những trường hợp phân chia tài sản thừa kế không đạt được sự đồng thuận giữa các bên liên quan.
2. Căn cứ pháp luật về việc yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế
Theo quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu để yêu cầu phân chia di sản thừa kế là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế (ngày người để lại di sản qua đời). Trong thời gian này, nếu các đồng thừa kế không tự thỏa thuận được về việc phân chia di sản, một hoặc nhiều người thừa kế có quyền yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế.
Bên cạnh đó, Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật, trong đó tài sản sẽ được chia cho các đồng thừa kế theo hàng thừa kế, bao gồm hàng thừa kế thứ nhất là vợ/chồng, con cái, cha mẹ của người để lại di sản.
Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định về nguyên tắc phân chia di sản, theo đó nếu không có thỏa thuận giữa các đồng thừa kế, tòa án sẽ chia tài sản thừa kế theo phần tương ứng với quyền lợi của mỗi người thừa kế.
3. Cách thực hiện yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế
Để yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế, người thừa kế cần tuân thủ các bước thủ tục pháp lý sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu phân chia tài sản thừa kế
Hồ sơ yêu cầu phân chia tài sản thừa kế cần bao gồm:
- Đơn khởi kiện yêu cầu phân chia tài sản thừa kế.
- Giấy chứng tử của người để lại di sản.
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản (nếu tài sản là bất động sản cần có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế giữa người khởi kiện và người để lại di sản (giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn).
- Các tài liệu, chứng cứ khác liên quan đến tài sản thừa kế và quan hệ giữa các đồng thừa kế.
Bước 2: Nộp đơn khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền
Người yêu cầu phân chia tài sản thừa kế nộp đơn khởi kiện tại tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản (nếu tài sản là đất đai) hoặc nơi cư trú của người để lại di sản (nếu không có bất động sản).
Bước 3: Tòa án thụ lý vụ án và giải quyết
Sau khi nhận đơn khởi kiện và hồ sơ đầy đủ, tòa án sẽ thụ lý vụ án và thông báo cho các đồng thừa kế. Tòa án sẽ tiến hành các bước hòa giải để các bên có thể tự thỏa thuận về việc phân chia tài sản. Nếu không đạt được thỏa thuận, tòa án sẽ tiến hành xét xử và đưa ra phán quyết về việc phân chia tài sản thừa kế.
Bước 4: Thi hành án và đăng ký quyền sở hữu tài sản
Sau khi tòa án đưa ra phán quyết, các đồng thừa kế cần thực hiện thi hành án theo phán quyết của tòa. Đối với tài sản là bất động sản, người thừa kế cần thực hiện thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất tại Văn phòng Đăng ký đất đai để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho phần tài sản được chia.
4. Những vấn đề thực tiễn khi yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế
Trong quá trình yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế, người thừa kế có thể gặp một số vấn đề thực tiễn sau:
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Một trong những lý do chính khiến người thừa kế phải yêu cầu tòa án phân chia tài sản là do tranh chấp giữa các đồng thừa kế về việc phân chia tài sản. Tranh chấp có thể xảy ra khi các bên không đồng ý với phần tài sản mình được hưởng hoặc không chấp nhận thỏa thuận của các bên khác.
Thời gian giải quyết kéo dài
Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế tại tòa án có thể kéo dài nếu vụ việc phức tạp hoặc có nhiều tranh chấp. Điều này có thể gây ra khó khăn về mặt tài chính và làm mất thời gian của các bên liên quan.
Khó khăn trong việc xác định giá trị tài sản
Trong một số trường hợp, tài sản thừa kế không được quản lý rõ ràng hoặc không có giấy tờ pháp lý đầy đủ, việc xác định giá trị và phân chia tài sản có thể gặp nhiều khó khăn. Tòa án có thể phải thuê các đơn vị thẩm định giá tài sản để xác định giá trị thực tế của tài sản trước khi đưa ra phán quyết.
5. Ví dụ minh họa
Ông A qua đời và để lại một mảnh đất diện tích 500m². Ông có ba người con là B, C và D. Vì không có di chúc, tài sản của ông sẽ được chia theo pháp luật. Tuy nhiên, B và D không thể thỏa thuận được với C về việc chia mảnh đất này. B và D quyết định khởi kiện tại tòa án nhân dân huyện nơi có mảnh đất để yêu cầu phân chia tài sản.
Sau khi nhận đơn khởi kiện, tòa án thụ lý vụ án và tiến hành hòa giải. Tuy nhiên, các bên không đạt được thỏa thuận, tòa án tiếp tục giải quyết vụ án theo quy trình tố tụng và đưa ra phán quyết. Theo đó, mỗi người thừa kế sẽ nhận được 1/3 mảnh đất, tức mỗi người sẽ sở hữu khoảng 166,6m² đất.
6. Những lưu ý khi yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế
Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và chứng cứ
Người thừa kế cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và chứng cứ liên quan để chứng minh quyền thừa kế của mình, bao gồm giấy tờ về quan hệ huyết thống và giấy tờ về quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản.
Thỏa thuận trước khi khởi kiện
Nếu có thể, các bên thừa kế nên cố gắng thỏa thuận trước khi khởi kiện để tránh kéo dài quá trình tố tụng và phát sinh chi phí không cần thiết. Tòa án cũng khuyến khích các bên tự hòa giải và thỏa thuận với nhau về việc phân chia tài sản.
Hỗ trợ pháp lý khi cần thiết
Nếu gặp khó khăn trong quá trình yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
7. Kết luận
Câu hỏi “Có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản thừa kế không?” đã được giải đáp dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Khi các bên thừa kế không thể thỏa thuận với nhau về việc phân chia tài sản thừa kế, họ hoàn toàn có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản. Việc phân chia tài sản thông qua tòa án giúp đảm bảo quyền lợi của các bên thừa kế được bảo vệ một cách công bằng theo pháp luật. Nếu bạn gặp khó khăn trong quá trình thực hiện thủ tục thừa kế, Luật PVL Group sẽ cung cấp các giải pháp pháp lý chuyên sâu để hỗ trợ bạn.
Liên kết nội bộ: Thừa kế tài sản
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
