Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối không? Phân tích quy định pháp luật và các biện pháp xử lý khi một bên từ chối thừa kế.
1. Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối không?
Câu hỏi “Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối không?” đặt ra khi một hoặc nhiều người thừa kế từ chối quyền nhận di sản. Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản thừa kế, nhưng việc từ chối này phải được thực hiện theo đúng thủ tục pháp lý và không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của người để lại di sản.
Việc từ chối thừa kế có thể diễn ra vì nhiều lý do, như người thừa kế không muốn nhận tài sản, hoặc có tranh chấp giữa các bên thừa kế. Dù một bên từ chối nhận di sản, những người còn lại vẫn có quyền yêu cầu chia tài sản thừa kế theo quy định pháp luật hoặc theo di chúc nếu có.
2. Căn cứ pháp luật về việc yêu cầu chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng từ chối phải được thực hiện trước thời điểm phân chia di sản. Người từ chối phải thực hiện việc từ chối bằng văn bản và không được quyền từ chối nếu đã nhận một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Nếu một hoặc nhiều người từ chối nhận thừa kế, phần di sản của họ sẽ được chia cho những người thừa kế còn lại theo di chúc hoặc theo quy định pháp luật. Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định rõ việc phân chia di sản theo pháp luật, trong đó những người thừa kế còn lại sẽ tiếp nhận phần di sản của người từ chối.
3. Cách thực hiện khi một bên từ chối thừa kế và yêu cầu chia tài sản
Bước 1: Lập văn bản từ chối nhận di sản
Người từ chối thừa kế cần lập văn bản từ chối và nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc gửi đến những người thừa kế còn lại. Văn bản từ chối phải được công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
Bước 2: Yêu cầu chia tài sản thừa kế
Sau khi một hoặc nhiều người từ chối thừa kế, những người thừa kế còn lại có quyền yêu cầu phân chia tài sản. Nếu không có tranh chấp, họ có thể thực hiện việc chia tài sản thông qua cơ quan công chứng hoặc thỏa thuận giữa các bên.
Bước 3: Giải quyết tranh chấp tại tòa án
Nếu có tranh chấp về việc phân chia tài sản, những người thừa kế có thể yêu cầu tòa án can thiệp để giải quyết. Tòa án sẽ xem xét các yếu tố pháp lý, bao gồm di chúc (nếu có) và quyền thừa kế theo pháp luật để đưa ra quyết định.
4. Những vấn đề thực tiễn khi một bên từ chối nhận di sản
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Khi một bên từ chối nhận di sản, có thể xảy ra mâu thuẫn về việc chia phần tài sản còn lại. Những người thừa kế khác có thể không đồng ý với quyết định từ chối của một bên hoặc không đạt được sự thỏa thuận về cách thức phân chia phần tài sản đó.
Quyền lợi của người từ chối thừa kế
Người từ chối thừa kế không có quyền yêu cầu chia phần di sản đã từ chối. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người từ chối thừa kế có thể bị tranh chấp quyền lợi từ những người khác nếu việc từ chối được cho là nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính hoặc pháp lý.
Thủ tục pháp lý khi một bên từ chối
Quy trình từ chối thừa kế đòi hỏi việc tuân thủ đúng các quy định pháp luật, đặc biệt là việc lập văn bản từ chối có công chứng. Nếu thủ tục này không được thực hiện đúng quy định, việc từ chối có thể bị coi là không hợp pháp, dẫn đến tranh chấp.
5. Ví dụ minh họa
Ông A qua đời để lại tài sản gồm một căn nhà và một số tiền gửi ngân hàng. Con trai ông A là anh B không muốn nhận di sản và quyết định từ chối thừa kế. Anh B lập văn bản từ chối nhận di sản và công chứng tại văn phòng công chứng.
Sau đó, các đồng thừa kế còn lại gồm con gái của ông A, chị C, và vợ của ông A, bà D, yêu cầu tòa án giải quyết việc phân chia tài sản. Tòa án xét thấy việc từ chối của anh B hợp pháp, và tài sản được chia đều cho chị C và bà D theo quy định của Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
6. Những lưu ý khi thực hiện chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối
Đảm bảo tính hợp pháp của văn bản từ chối
Việc từ chối nhận di sản phải được thực hiện bằng văn bản và có công chứng. Điều này giúp đảm bảo tính hợp pháp của việc từ chối và tránh các tranh chấp sau này về quyền thừa kế.
Thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Trong trường hợp một bên từ chối thừa kế, các đồng thừa kế còn lại nên thỏa thuận một cách hòa bình về việc phân chia tài sản để tránh tranh chấp không đáng có. Nếu không thể thỏa thuận, có thể yêu cầu tòa án giải quyết.
Xác định rõ quyền và nghĩa vụ của người từ chối thừa kế
Người từ chối thừa kế không có quyền yêu cầu chia phần di sản đã từ chối, nhưng vẫn có nghĩa vụ về tài sản, nếu người thừa kế có liên quan đến nghĩa vụ tài chính của người để lại di sản.
7. Kết luận
Câu hỏi “Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế khi một bên từ chối không?” đã được giải đáp theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Việc từ chối thừa kế không ảnh hưởng đến quyền của những người thừa kế còn lại. Những người còn lại có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế theo quy định pháp luật hoặc theo di chúc nếu có. Luật PVL Group luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong việc thực hiện quyền thừa kế và bảo vệ quyền lợi pháp lý của mình.
Liên kết nội bộ: Thừa kế tài sản
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
