Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền không? Tìm hiểu quy định pháp luật về việc chia tài sản thừa kế bằng tiền và các thủ tục thực hiện.
1. Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền không?
Câu hỏi “Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền không?” thường xuất hiện khi người thừa kế muốn nhận phần tài sản của mình dưới dạng tiền mặt thay vì bằng hiện vật như bất động sản, động sản hoặc các tài sản có giá trị khác. Theo Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có thể thỏa thuận để yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền, nhưng việc này phụ thuộc vào sự đồng thuận của tất cả các đồng thừa kế. Nếu không đạt được thỏa thuận, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án can thiệp để giải quyết.
2. Căn cứ pháp luật về việc chia tài sản thừa kế bằng tiền
Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 quy định tài sản thừa kế bao gồm tài sản thuộc quyền sở hữu của người để lại di sản. Tài sản này có thể là bất động sản (đất đai, nhà cửa) hoặc động sản (vàng bạc, tiền mặt, xe cộ). Trong trường hợp tài sản thừa kế không phải là tiền mặt mà là tài sản khác, người thừa kế có thể yêu cầu chuyển đổi thành tiền thông qua bán đấu giá hoặc thỏa thuận bán tài sản giữa các đồng thừa kế.
Nếu có sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế, tài sản có thể được bán và chia tiền cho các bên liên quan. Trường hợp không đạt được thỏa thuận, người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết theo quy định của Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015, trong đó tòa án sẽ phân chia tài sản theo phần tương ứng với quyền lợi của mỗi người thừa kế và có thể ra quyết định chia tiền nếu tài sản không thể chia đều hoặc không tiện lợi khi chia hiện vật.
3. Cách thực hiện yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền
Việc yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền cần tuân thủ các bước pháp lý cụ thể. Dưới đây là quy trình:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khai nhận thừa kế
Người thừa kế cần chuẩn bị các giấy tờ liên quan để thực hiện việc khai nhận thừa kế, bao gồm:
- Giấy chứng tử của người để lại di sản.
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (nếu tài sản là bất động sản).
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn).
- Di chúc (nếu có).
Bước 2: Khai nhận di sản thừa kế tại cơ quan công chứng
Người thừa kế cần đến cơ quan công chứng để thực hiện khai nhận di sản. Nếu các bên đồng thừa kế có thể thỏa thuận với nhau về việc bán tài sản để chia tiền, việc này sẽ được ghi nhận trong văn bản thỏa thuận phân chia tài sản và công chứng tại cơ quan công chứng.
Bước 3: Thỏa thuận phân chia tài sản thừa kế
Nếu các bên đồng ý bán tài sản để chia tiền, cần tiến hành lập văn bản thỏa thuận phân chia tài sản và công chứng. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, một hoặc nhiều người thừa kế có thể yêu cầu tòa án can thiệp để chia tài sản theo quy định pháp luật.
Bước 4: Công chứng văn bản phân chia tài sản
Sau khi thỏa thuận hoặc quyết định của tòa án, việc phân chia tài sản được thực hiện theo nội dung trong văn bản. Tài sản sẽ được bán để chia tiền theo tỷ lệ quyền thừa kế của mỗi người.
Bước 5: Thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan
Sau khi bán tài sản và chia tiền, các bên thừa kế phải nộp thuế và các khoản phí liên quan (nếu có), bao gồm thuế thu nhập cá nhân từ phần tài sản thừa kế và các lệ phí công chứng, thẩm định giá tài sản.
4. Những vấn đề thực tiễn khi yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền
Khi yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền, có một số vấn đề thực tiễn có thể phát sinh, bao gồm:
Tranh chấp về giá trị tài sản
Một trong những khó khăn thường gặp là việc định giá tài sản thừa kế, đặc biệt là đối với các loại tài sản như bất động sản hay động sản có giá trị cao. Các bên thừa kế có thể không đồng ý về giá trị của tài sản, dẫn đến tranh chấp về việc bán tài sản để chia tiền.
Không đạt được thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
Nếu một trong các đồng thừa kế không đồng ý với việc bán tài sản để chia tiền, quá trình thừa kế có thể bị kéo dài. Trong trường hợp này, các bên có thể phải yêu cầu tòa án giải quyết, dẫn đến việc tăng chi phí và thời gian thực hiện thừa kế.
Thời gian bán tài sản
Quá trình bán tài sản, đặc biệt là bất động sản, có thể mất nhiều thời gian, làm trì hoãn việc chia tiền. Thị trường bất động sản có thể biến động, gây khó khăn trong việc tìm người mua hoặc định giá tài sản hợp lý.
5. Ví dụ minh họa
Ông A qua đời và để lại một mảnh đất có giá trị 2 tỷ đồng. Ông có ba người con là B, C và D. Do không có di chúc, tài sản của ông sẽ được chia theo quy định của Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, mỗi người con sẽ được hưởng một phần bằng nhau.
B và C muốn giữ lại mảnh đất, trong khi D yêu cầu chia tài sản bằng tiền. Sau khi thỏa thuận không thành, D quyết định yêu cầu tòa án giải quyết. Tòa án ra quyết định bán mảnh đất để chia tiền theo tỷ lệ mỗi người được hưởng, tức mỗi người sẽ nhận khoảng 666 triệu đồng sau khi trừ các chi phí liên quan.
6. Những lưu ý khi yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền
Thỏa thuận với các đồng thừa kế
Việc thỏa thuận về việc bán tài sản và chia tiền giữa các đồng thừa kế là điều quan trọng để đảm bảo quá trình thừa kế diễn ra suôn sẻ và nhanh chóng. Các bên nên cố gắng đạt được thỏa thuận trước khi yêu cầu tòa án can thiệp để tránh phát sinh thêm chi phí và kéo dài thời gian.
Định giá tài sản chính xác
Để tránh tranh chấp về giá trị tài sản, người thừa kế nên thuê một đơn vị thẩm định giá độc lập để đưa ra giá trị hợp lý của tài sản. Việc định giá chính xác giúp các bên dễ dàng thống nhất về việc bán tài sản để chia tiền.
Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý
Nếu gặp khó khăn trong việc thỏa thuận hoặc có tranh chấp về quyền thừa kế, người thừa kế nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc cơ quan tư vấn pháp lý để đảm bảo quyền lợi của mình và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
7. Kết luận
Câu hỏi “Có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền không?” đã được giải đáp dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Người thừa kế hoàn toàn có thể yêu cầu chia tài sản thừa kế bằng tiền nếu đạt được thỏa thuận với các đồng thừa kế. Trong trường hợp không thể thỏa thuận, tòa án sẽ là nơi giải quyết và đưa ra quyết định về việc chia tài sản. Nếu bạn gặp khó khăn trong quá trình thừa kế, Luật PVL Group sẵn sàng cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu để bảo vệ quyền lợi của bạn.
Liên kết nội bộ: Thừa kế tài sản
Liên kết ngoại: Báo Pháp luật
