Tìm hiểu có thể sửa đổi di chúc sau khi đã lập không, cách thực hiện, ví dụ minh họa và những lưu ý cần thiết. Bài viết chi tiết cung cấp kiến thức pháp lý hữu ích.
Di chúc là một công cụ pháp lý quan trọng, giúp người lập di chúc quyết định việc phân chia tài sản của mình sau khi qua đời. Tuy nhiên, cuộc sống luôn thay đổi và đôi khi người lập di chúc có nhu cầu sửa đổi những quyết định trước đó. Vậy có thể sửa đổi di chúc sau khi đã lập không? Câu trả lời là có. Pháp luật Việt Nam cho phép người lập di chúc sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc của mình bất cứ lúc nào trước khi qua đời. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách thực hiện việc sửa đổi di chúc, kèm theo ví dụ minh họa và những lưu ý quan trọng.
1. Quy định pháp luật về sửa đổi di chúc
Theo Điều 640 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc có quyền sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc bất kỳ lúc nào trước khi qua đời. Quyền này được pháp luật bảo vệ và không bị ràng buộc bởi bất kỳ điều kiện nào, miễn là người lập di chúc vẫn còn đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm sửa đổi.
1.1. Các hình thức sửa đổi di chúc
Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung di chúc bằng cách:
- Lập di chúc mới: Nếu muốn thay đổi toàn bộ nội dung di chúc cũ, người lập di chúc có thể lập một di chúc mới. Di chúc mới sẽ hủy bỏ di chúc cũ.
- Bổ sung di chúc: Nếu chỉ muốn thay đổi một phần nội dung di chúc cũ, người lập di chúc có thể lập một văn bản bổ sung di chúc. Văn bản bổ sung phải được lập theo các quy định về di chúc và sẽ được coi là một phần của di chúc chính.
1.2. Điều kiện để sửa đổi di chúc hợp pháp
Để sửa đổi di chúc hợp pháp, cần tuân thủ các điều kiện sau:
- Người lập di chúc có đủ năng lực hành vi dân sự: Tại thời điểm sửa đổi, bổ sung, người lập di chúc phải hoàn toàn minh mẫn, có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình.
- Hình thức sửa đổi hợp pháp: Việc sửa đổi, bổ sung di chúc phải tuân thủ các quy định về hình thức của di chúc, như di chúc bằng văn bản hoặc di chúc miệng (trong trường hợp khẩn cấp).
- Công chứng hoặc chứng thực di chúc (nếu cần): Để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp sau này, việc sửa đổi, bổ sung di chúc nên được công chứng hoặc chứng thực.
2. Cách thực hiện sửa đổi di chúc
2.1. Lập văn bản sửa đổi, bổ sung di chúc
Người lập di chúc cần chuẩn bị một văn bản sửa đổi hoặc bổ sung di chúc. Văn bản này cần bao gồm các nội dung sau:
- Thông tin của người lập di chúc: Họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ thường trú.
- Thông tin về di chúc cũ: Ngày lập, nội dung chính của di chúc cũ.
- Nội dung sửa đổi hoặc bổ sung: Những thay đổi về việc phân chia tài sản, chỉ định người thừa kế mới, hoặc các điều kiện mới.
- Lý do sửa đổi hoặc bổ sung (nếu cần).
2.2. Công chứng hoặc chứng thực văn bản sửa đổi, bổ sung
Sau khi soạn thảo văn bản sửa đổi hoặc bổ sung di chúc, người lập di chúc nên mang văn bản này đến phòng công chứng hoặc UBND xã/phường nơi cư trú để công chứng hoặc chứng thực. Việc này giúp tăng tính pháp lý của văn bản sửa đổi, bổ sung và tránh các tranh chấp sau này.
2.3. Hủy bỏ di chúc cũ
Nếu người lập di chúc quyết định lập một di chúc mới hoàn toàn để thay thế di chúc cũ, họ cần hủy bỏ di chúc cũ. Điều này có thể được thực hiện bằng cách ghi rõ trong di chúc mới rằng di chúc cũ không còn hiệu lực.
3. Ví dụ về sửa đổi di chúc
Ông M lập di chúc vào năm 2010, trong đó chỉ định toàn bộ tài sản gồm một căn nhà và một số tiền gửi ngân hàng sẽ được chia đều cho ba người con. Tuy nhiên, đến năm 2023, ông M quyết định sửa đổi di chúc, để lại căn nhà cho con cả và chia số tiền còn lại cho hai người con còn lại.
Ông M đã lập một văn bản bổ sung di chúc, nêu rõ những thay đổi này và mang văn bản đến phòng công chứng để công chứng. Văn bản bổ sung này sau đó trở thành một phần không thể tách rời của di chúc gốc và được bảo quản cùng với di chúc cũ.
4. Những lưu ý cần thiết khi sửa đổi di chúc
- Kiểm tra lại di chúc cũ: Trước khi sửa đổi, người lập di chúc nên kiểm tra lại nội dung của di chúc cũ để đảm bảo các thay đổi cần thiết được thực hiện đầy đủ.
- Công chứng văn bản sửa đổi: Công chứng văn bản sửa đổi hoặc bổ sung giúp tăng tính pháp lý và tránh được các tranh chấp pháp lý sau này.
- Thông báo cho người thừa kế: Nếu cần thiết, người lập di chúc nên thông báo cho các người thừa kế về việc sửa đổi, bổ sung di chúc để tránh những hiểu lầm hoặc tranh chấp không cần thiết.
- Bảo quản di chúc cẩn thận: Di chúc và các văn bản bổ sung cần được bảo quản ở nơi an toàn, có thể gửi tại phòng công chứng hoặc để lại cho người mà người lập di chúc tin tưởng.
Kết luận
Việc sửa đổi di chúc là quyền của người lập di chúc và được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu lực của các thay đổi, người lập di chúc cần tuân thủ đúng quy trình pháp lý. Công chứng văn bản sửa đổi và bảo quản di chúc cẩn thận sẽ giúp tránh được các tranh chấp pháp lý sau này, đồng thời đảm bảo rằng ý nguyện của người lập di chúc sẽ được thực hiện đúng cách.
Căn cứ pháp luật:
- Bộ luật Dân sự 2015.
- Luật Công chứng 2014.
- Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Công chứng.
