Chủ tịch phường có quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường không? Bài viết phân tích chi tiết quyền hạn, ví dụ thực tế, lưu ý, và căn cứ pháp lý.
1. Chủ tịch phường có quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường không?
Việc quản lý và sử dụng quỹ phường là một nội dung quan trọng nhằm đảm bảo phường thực hiện được các nhiệm vụ và mục tiêu trong việc phục vụ cộng đồng dân cư. Một trong những câu hỏi thường gặp trong công tác hành chính cấp cơ sở là “Chủ tịch phường có quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường không?” Để trả lời câu hỏi này một cách cụ thể và rõ ràng, cần hiểu rõ về quyền hạn của chủ tịch phường, vai trò của Hội đồng Nhân dân (HĐND) phường và Ủy ban Nhân dân (UBND) phường trong việc quản lý ngân sách.
Chủ tịch phường có quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường nhưng trong phạm vi nhất định và cần tuân theo các quy định pháp luật hiện hành. Theo Luật Ngân sách Nhà nước, các hoạt động quản lý và chi tiêu ngân sách phải đảm bảo minh bạch, tiết kiệm và đúng mục đích. Điều này có nghĩa là Chủ tịch phường không thể tùy tiện sử dụng quỹ mà phải theo quy trình được phê duyệt và giám sát từ các cơ quan liên quan, chẳng hạn như HĐND phường.
Chủ tịch phường chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc tổ chức triển khai các hoạt động phục vụ cộng đồng, song quyền quyết định độc lập của Chủ tịch phường về quỹ phường là có giới hạn. Các quy định hiện hành yêu cầu Chủ tịch phường chỉ được phép phê duyệt chi tiêu cho các hoạt động trong ngân sách đã được phê duyệt bởi HĐND phường. Điều này nhằm đảm bảo rằng ngân sách không bị sử dụng sai mục đích và tất cả các chi tiêu đều minh bạch, phù hợp với các hoạt động đã đề ra. Các khoản chi vượt mức hoặc chưa được phê duyệt phải được thông qua HĐND hoặc cấp trên có thẩm quyền.
Việc sử dụng quỹ phường cũng phải tuân thủ các quy định về công khai tài chính, báo cáo chi tiết định kỳ nhằm đảm bảo không có lạm chi hay thất thoát ngân sách. Nếu Chủ tịch phường muốn chi tiêu cho các hạng mục ngoài kế hoạch, hoặc vượt mức quy định, cần có sự đồng ý của HĐND phường hoặc phải tuân theo các quy định điều chỉnh ngân sách của cấp trên. Trường hợp lạm dụng quyền hạn trong việc sử dụng ngân sách có thể dẫn đến vi phạm pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
2. Ví dụ minh họa
Một ví dụ cụ thể về việc Chủ tịch phường quyết định sử dụng quỹ phường như sau:
Trong một năm, phường A có kế hoạch sử dụng quỹ để xây dựng thêm các công trình vệ sinh công cộng và cải tạo đường nội bộ. Dự án này được HĐND phường phê duyệt và giao cho UBND phường thực hiện với một ngân sách cụ thể. Chủ tịch phường A chịu trách nhiệm tổ chức các thủ tục đấu thầu, giám sát thi công và phê duyệt các khoản chi trong khuôn khổ ngân sách đã được duyệt.
Trong quá trình triển khai, do phát sinh thêm một số chi phí không nằm trong dự toán ban đầu, Chủ tịch phường A không thể tự quyết định bổ sung kinh phí cho các hạng mục mới này. Thay vào đó, ông cần trình bày trước HĐND phường và xin phê duyệt điều chỉnh ngân sách. Nếu được chấp thuận, khoản chi phí phát sinh mới sẽ được hợp thức hóa và đưa vào kế hoạch chi tiêu của phường.
Qua ví dụ này, có thể thấy Chủ tịch phường có quyền thực hiện các khoản chi trong giới hạn đã được phê duyệt, nhưng không có quyền tự ý chi tiêu ngoài kế hoạch.
3. Những vướng mắc thực tế
Việc thực hiện quyền quyết định sử dụng quỹ phường của Chủ tịch phường trong thực tế thường gặp một số vướng mắc như sau:
- Sự mâu thuẫn giữa các bên liên quan: Trong nhiều trường hợp, Chủ tịch phường và các thành viên HĐND có thể không thống nhất về cách thức sử dụng quỹ. Điều này thường xảy ra khi ngân sách phường bị hạn chế nhưng nhu cầu thực tế của cộng đồng lại lớn hơn, tạo ra áp lực chi tiêu vượt kế hoạch.
- Thiếu minh bạch trong quá trình chi tiêu: Một số địa phương còn hạn chế về khả năng công khai, minh bạch hóa các hoạt động chi tiêu quỹ, dẫn đến khó khăn trong việc giám sát và quản lý ngân sách. Điều này có thể làm giảm lòng tin của người dân vào hệ thống chính quyền địa phương.
- Quy trình phê duyệt phức tạp: Để thay đổi ngân sách, Chủ tịch phường phải thực hiện nhiều bước phê duyệt với các cơ quan khác nhau. Điều này có thể làm chậm tiến độ triển khai các dự án cần chi tiêu gấp.
- Nguy cơ lạm dụng quyền lực: Trường hợp một số chủ tịch phường lợi dụng vị trí để sử dụng quỹ vào mục đích cá nhân hoặc không đúng mục đích, dẫn đến vi phạm pháp luật và làm mất uy tín của cơ quan nhà nước.
4. Những lưu ý cần thiết
Khi tìm hiểu và triển khai các quy định liên quan đến quyền quyết định sử dụng quỹ phường của Chủ tịch phường, cần lưu ý những điểm sau:
- Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật: Tất cả các hoạt động chi tiêu cần tuân thủ Luật Ngân sách Nhà nước, các quy định của Bộ Tài chính và các văn bản pháp luật liên quan để đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp.
- Minh bạch hóa quá trình chi tiêu: Để tăng cường sự tin tưởng từ cộng đồng và tránh các vướng mắc trong quản lý, phường cần công khai các khoản chi tiêu và quá trình sử dụng quỹ, đảm bảo rằng người dân có thể theo dõi và giám sát.
- Phối hợp chặt chẽ với HĐND phường: Chủ tịch phường cần làm việc chặt chẽ với HĐND phường để thống nhất trong các quyết định chi tiêu. Điều này không chỉ giúp đảm bảo tính hợp pháp mà còn tránh được các mâu thuẫn nội bộ.
- Xác định rõ trách nhiệm cá nhân và tập thể: Cần quy định rõ ràng về trách nhiệm của Chủ tịch phường và các bộ phận liên quan khi thực hiện việc chi tiêu quỹ để tránh những tranh cãi không cần thiết và đảm bảo tính hiệu quả trong quản lý ngân sách.
5. Căn cứ pháp lý
Các quy định pháp lý liên quan đến việc Chủ tịch phường có quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường bao gồm:
- Luật Ngân sách Nhà nước 2015: Quy định về trách nhiệm, quyền hạn trong quản lý và sử dụng ngân sách địa phương.
- Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2015, sửa đổi bổ sung 2019: Quy định về cơ cấu tổ chức, quyền hạn của chính quyền cấp phường.
- Nghị định số 163/2016/NĐ-CP và Nghị định số 120/2018/NĐ-CP về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Ngân sách Nhà nước, trong đó có các điều khoản liên quan đến việc phê duyệt, điều chỉnh và giám sát chi tiêu ngân sách cấp phường.
- Thông tư 61/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về quản lý, sử dụng và công khai tài chính ngân sách nhà nước.
Như vậy, quyền quyết định việc sử dụng quỹ phường của Chủ tịch phường là có nhưng bị giới hạn bởi quy định pháp luật và sự giám sát từ các cơ quan liên quan. Điều này giúp đảm bảo rằng ngân sách phường được sử dụng đúng mục đích, phục vụ lợi ích của cộng đồng và tuân thủ các quy định hiện hành.
Xem thêm về các quy định hành chính tại đây.
