Các bước nghiệm thu công trình xây dựng theo quy định pháp luật là gì?

1. Các bước nghiệm thu công trình xây dựng theo quy định pháp luật là gì?

Nghiệm thu công trình xây dựng là quá trình kiểm tra, đánh giá và phê duyệt chất lượng công trình trước khi đưa vào sử dụng. Việc nghiệm thu không chỉ đảm bảo công trình đạt tiêu chuẩn về kỹ thuật mà còn là cơ sở để chủ đầu tư, nhà thầu và các bên liên quan đối chiếu, kiểm tra chất lượng công trình theo đúng hợp đồng đã ký kết. Theo quy định của pháp luật, nghiệm thu công trình xây dựng bao gồm các bước cơ bản sau:

a. Chuẩn bị hồ sơ nghiệm thu

Bước đầu tiên trong quá trình nghiệm thu công trình là chuẩn bị đầy đủ các loại hồ sơ, tài liệu cần thiết để làm căn cứ đối chiếu và kiểm tra chất lượng công trình. Các hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm:

• Hợp đồng thi công xây dựng: Đây là tài liệu quan trọng nhất, quy định chi tiết về công việc phải thực hiện, các tiêu chuẩn kỹ thuật cần đạt được.
• Hồ sơ thiết kế và bản vẽ thi công: Bao gồm bản vẽ thiết kế kỹ thuật, bản vẽ hoàn công, các sửa đổi thiết kế được phê duyệt trong quá trình thi công.
• Biên bản nghiệm thu các công đoạn, hạng mục trước đó: Đảm bảo từng bước thi công đã được kiểm tra và nghiệm thu đúng quy trình.
• Báo cáo thí nghiệm chất lượng vật liệu và thiết bị: Bao gồm kết quả kiểm tra chất lượng của vật liệu, thiết bị được sử dụng trong công trình, đảm bảo chúng đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật.
• Các giấy phép liên quan: Giấy phép xây dựng, giấy chứng nhận an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy, và các giấy tờ pháp lý khác cần thiết.

b. Kiểm tra công trình xây dựng

Kiểm tra công trình là bước quan trọng nhất trong quá trình nghiệm thu. Đây là giai đoạn các bên liên quan trực tiếp kiểm tra hiện trường công trình để đánh giá tình trạng và chất lượng thi công. Việc kiểm tra cần tập trung vào các nội dung:

• Đối chiếu với bản vẽ thi công: Kiểm tra xem công trình đã được xây dựng đúng theo bản vẽ thiết kế và các sửa đổi thiết kế đã được phê duyệt hay chưa.
• Kiểm tra chất lượng vật liệu và thiết bị: Đảm bảo vật liệu sử dụng đúng loại, đúng chất lượng và đạt các tiêu chuẩn quy định.
• Kiểm tra độ an toàn của kết cấu: Bao gồm kiểm tra hệ thống kết cấu chính như móng, cột, dầm, sàn; các hệ thống điện, nước, thông gió, phòng cháy chữa cháy, và các hạng mục kỹ thuật khác.
• Kiểm tra hoàn thiện công trình: Đánh giá các hạng mục hoàn thiện như ốp lát, sơn bả, lắp đặt thiết bị nội thất, hệ thống cảnh quan, vỉa hè, sân bãi.

c. Lập biên bản nghiệm thu công trình

Sau khi thực hiện kiểm tra, các bên liên quan sẽ tiến hành lập biên bản nghiệm thu công trình. Biên bản nghiệm thu cần ghi rõ các nội dung sau:

• Thông tin về công trình: Địa chỉ công trình, tên chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị giám sát.
• Thời gian, địa điểm nghiệm thu: Ghi rõ ngày, giờ, và nơi diễn ra buổi nghiệm thu.
• Thành phần tham gia nghiệm thu: Bao gồm đại diện chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị tư vấn giám sát, cơ quan quản lý nhà nước (nếu có).
• Kết quả kiểm tra công trình: Đánh giá tình trạng thực tế công trình so với bản vẽ thiết kế và các quy chuẩn kỹ thuật đã đề ra. Ghi nhận các lỗi, sai sót cần khắc phục (nếu có).
• Yêu cầu sửa chữa và thời gian hoàn thành: Nếu phát hiện các lỗi, biên bản cần ghi rõ yêu cầu sửa chữa, thời gian hoàn thành và thời gian nghiệm thu lại.
• Kết luận nghiệm thu: Nêu rõ kết quả nghiệm thu là đạt yêu cầu hay chưa, nếu đạt sẽ tiến hành bước phê duyệt và bàn giao công trình.

d. Phê duyệt và bàn giao công trình

Sau khi có kết quả nghiệm thu, công trình sẽ được phê duyệt bởi chủ đầu tư hoặc các cơ quan có thẩm quyền (nếu có quy định). Quá trình phê duyệt nhằm xác nhận rằng công trình đã hoàn thành đúng yêu cầu và đủ điều kiện để đưa vào sử dụng. Các bước cụ thể bao gồm:

• Chủ đầu tư kiểm tra lại biên bản nghiệm thu và hồ sơ hoàn công: Đảm bảo tất cả các công đoạn đều đã được nghiệm thu đúng quy trình.
• Ký kết biên bản bàn giao công trình: Đây là bước cuối cùng để chủ đầu tư chính thức tiếp nhận công trình từ nhà thầu.
• Lập hồ sơ hoàn công và báo cáo nghiệm thu: Hồ sơ hoàn công được lưu trữ làm căn cứ pháp lý cho các thủ tục sau này như cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyết toán hợp đồng…

2. Ví dụ minh họa về quy trình nghiệm thu công trình xây dựng

Ví dụ về nghiệm thu công trình xây dựng nhà máy sản xuất

• Chủ đầu tư A ký hợp đồng thi công với nhà thầu B để xây dựng nhà máy sản xuất tại Khu công nghiệp C. Sau khi hoàn thành thi công, hai bên tiến hành nghiệm thu công trình.
• Nhà thầu B chuẩn bị đầy đủ các tài liệu cần thiết bao gồm hợp đồng, bản vẽ thiết kế, biên bản nghiệm thu các hạng mục trước đó, và các báo cáo thí nghiệm vật liệu.
• Các bên kiểm tra thực tế tại hiện trường, phát hiện một số chi tiết như hệ thống thông gió chưa lắp đặt đúng vị trí, vật liệu ốp tường chưa đúng loại theo thiết kế.
• Biên bản nghiệm thu được lập, trong đó ghi rõ các vấn đề cần khắc phục, thời gian sửa chữa và thời hạn nghiệm thu lại.
• Sau khi nhà thầu hoàn thành sửa chữa, công trình được nghiệm thu lại và chấp nhận bàn giao.

3. Những vướng mắc thực tế khi nghiệm thu công trình

Quá trình nghiệm thu công trình xây dựng thường gặp phải nhiều vướng mắc do nhiều yếu tố tác động, bao gồm:

• Thiếu sót trong hồ sơ nghiệm thu: Nhiều công trình gặp phải tình trạng thiếu hồ sơ hoặc hồ sơ không đồng nhất giữa các bên tham gia, gây chậm trễ trong quá trình nghiệm thu.
• Chất lượng thi công không đạt yêu cầu: Một số nhà thầu sử dụng vật liệu kém chất lượng, thi công không đúng quy trình, dẫn đến chất lượng công trình không đạt tiêu chuẩn, phải sửa chữa lại nhiều lần.
• Các lỗi phát sinh trong quá trình thi công: Sai lệch kích thước, lỗi kết cấu, hoặc các vấn đề an toàn thường chỉ được phát hiện trong quá trình nghiệm thu, gây chậm trễ tiến độ bàn giao.
• Thiếu sự phối hợp giữa các bên: Các bên tham gia nghiệm thu đôi khi không đồng thuận về kết quả, dẫn đến kéo dài thời gian xử lý hoặc thậm chí tranh chấp pháp lý.
• Chậm trễ trong phê duyệt kết quả nghiệm thu: Chủ đầu tư hoặc cơ quan có thẩm quyền chậm trễ trong việc phê duyệt kết quả nghiệm thu, dẫn đến công trình không được đưa vào sử dụng đúng kế hoạch.

4. Những lưu ý cần thiết khi nghiệm thu công trình xây dựng

Để quá trình nghiệm thu công trình diễn ra thuận lợi và đạt kết quả tốt, các bên cần chú ý đến những điểm sau:

• Chuẩn bị hồ sơ nghiệm thu đầy đủ, chính xác: Trước khi nghiệm thu, cần kiểm tra kỹ lưỡng tất cả các hồ sơ, tài liệu liên quan để đảm bảo không thiếu sót hoặc sai lệch thông tin.
• Giám sát chặt chẽ quá trình thi công: Sự giám sát của đơn vị tư vấn và chủ đầu tư cần diễn ra liên tục để phát hiện sớm các lỗi và khắc phục kịp thời, tránh tình trạng sửa chữa nhiều lần.
• Lập biên bản nghiệm thu rõ ràng, chi tiết: Các lỗi, thiếu sót cần được ghi nhận đầy đủ trong biên bản để có căn cứ xử lý sau này.
• Thống nhất giữa các bên tham gia: Cần có sự đồng thuận giữa chủ đầu tư, nhà thầu và đơn vị tư vấn giám sát để quá trình nghiệm thu không bị kéo dài hay gặp tranh chấp.
• Phê duyệt và bàn giao kịp thời: Chủ đầu tư cần nhanh chóng phê duyệt kết quả nghiệm thu nếu công trình đã đạt yêu cầu, để đảm bảo tiến độ bàn giao và đưa công trình vào sử dụng đúng thời gian.

5. Căn cứ pháp lý cho quy trình nghiệm thu công trình xây dựng

Quy trình nghiệm thu công trình xây dựng được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật sau:

• Luật Xây dựng 2014 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020), quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng.
• Nghị định 06/2021/NĐ-CP về quản lý chất lượng, thi công và bảo trì công trình xây dựng.
• Thông tư 06/2021/TT-BXD hướng dẫn về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng.

Nghiệm thu công trình xây dựng không chỉ là một bước quan trọng đảm bảo chất lượng công trình mà còn là cơ sở pháp lý giúp các bên liên quan thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ. Do đó, việc hiểu rõ và tuân thủ đúng quy trình nghiệm thu theo quy định pháp luật là rất cần thiết để đảm bảo an toàn, chất lượng và tiến độ của công trình.

Luật PVL Group

Xem thêm về các quy định xây dựng tại Luật Xây dựng và cập nhật thông tin pháp luật tại PLO.