Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu nghỉ phép có lương không? Bài viết này sẽ cung cấp câu trả lời chi tiết, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý.
1. Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu nghỉ phép có lương không?
Theo Bộ luật Lao động 2019, người lao động giúp việc gia đình có quyền được hưởng các quyền lợi tương tự như những lao động khác, bao gồm quyền nghỉ phép có lương. Dù là một dạng công việc đặc thù, pháp luật vẫn bảo vệ quyền nghỉ ngơi và thời gian nghỉ phép của người lao động giúp việc gia đình.
- Quy định về nghỉ phép có lương
Nghỉ phép hàng năm: Theo quy định tại Điều 113 của Bộ luật Lao động 2019, người lao động làm việc đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động sẽ được hưởng 12 ngày nghỉ phép có lương mỗi năm. Đối với người lao động giúp việc gia đình, quyền này cũng được áp dụng.
Nếu người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng, thì họ sẽ được nghỉ phép có lương theo tỷ lệ tương ứng với thời gian làm việc. Mức lương khi nghỉ phép được tính dựa trên mức lương bình quân của những tháng làm việc trước đó.
Nghỉ phép vì lý do cá nhân: Ngoài nghỉ phép hàng năm, người lao động giúp việc gia đình còn có quyền được nghỉ phép có lương trong các trường hợp cá nhân quan trọng như cưới hỏi, tang gia, hoặc chăm sóc người thân bị bệnh. Trong những trường hợp này, người lao động cần thông báo cho người sử dụng lao động trước khi nghỉ và có thể yêu cầu hưởng lương theo quy định.
Nghỉ phép do bệnh: Người lao động giúp việc gia đình có quyền yêu cầu nghỉ phép có lương nếu họ gặp phải tình trạng bệnh tật mà cần thời gian nghỉ ngơi để hồi phục. Điều này phải được xác nhận bởi cơ sở y tế hoặc bác sĩ.
- Điều kiện để hưởng quyền nghỉ phép có lương
Để được hưởng quyền nghỉ phép có lương, người lao động giúp việc gia đình cần tuân thủ một số điều kiện cơ bản:
- Làm việc đủ 12 tháng với người sử dụng lao động.
- Thông báo trước cho người sử dụng lao động về thời gian và lý do nghỉ phép.
- Được sự đồng ý của người sử dụng lao động, ngoại trừ trường hợp nghỉ vì lý do sức khỏe hoặc các sự kiện khẩn cấp.
Việc nghỉ phép có lương là một quyền lợi quan trọng giúp người lao động bảo vệ sức khỏe và có thời gian cho các vấn đề cá nhân mà không ảnh hưởng đến thu nhập.
2) Ví dụ minh họa
Chị Hương là một người lao động giúp việc gia đình đã làm việc liên tục cho gia đình anh Minh trong 2 năm. Trong năm thứ hai, chị Hương muốn xin nghỉ phép 5 ngày để về quê lo công việc gia đình. Theo quy định, chị Hương có quyền được nghỉ 12 ngày phép có lương mỗi năm, và chị chỉ mới sử dụng 2 ngày nghỉ trong năm đó.
Chị Hương thông báo với anh Minh trước một tuần về thời gian nghỉ phép. Anh Minh đồng ý và trả đầy đủ lương cho chị Hương trong suốt thời gian chị nghỉ. Lương của chị Hương khi nghỉ phép được tính bằng mức lương bình quân của những tháng chị đã làm việc trước đó.
Như vậy, chị Hương đã thực hiện quyền yêu cầu nghỉ phép có lương một cách hợp lý và hợp pháp, đồng thời vẫn đảm bảo quyền lợi tài chính của mình trong thời gian nghỉ.
3) Những vướng mắc thực tế
Mặc dù pháp luật quy định rõ ràng về quyền nghỉ phép có lương của người lao động giúp việc gia đình, nhưng trong thực tế vẫn tồn tại nhiều vướng mắc.
- Thiếu hợp đồng lao động rõ ràng
Một trong những vướng mắc phổ biến nhất là người sử dụng lao động và người lao động giúp việc gia đình không có hợp đồng lao động bằng văn bản. Điều này dẫn đến việc không có sự thống nhất rõ ràng về quyền lợi nghỉ phép của người lao động. Khi xảy ra tranh chấp, người lao động thường khó có căn cứ pháp lý để yêu cầu quyền lợi của mình, bao gồm quyền nghỉ phép có lương.
- Khó khăn trong việc yêu cầu nghỉ phép
Trong một số trường hợp, người lao động giúp việc gia đình gặp khó khăn khi yêu cầu nghỉ phép. Lý do có thể do người sử dụng lao động không hiểu rõ quy định pháp luật hoặc không sẵn sàng chấp nhận yêu cầu nghỉ phép có lương của người lao động. Điều này thường xảy ra trong các gia đình có khối lượng công việc lớn và yêu cầu người lao động làm việc liên tục.
- Lương bị cắt giảm trong thời gian nghỉ phép
Có nhiều trường hợp người lao động giúp việc gia đình bị cắt giảm lương khi nghỉ phép, dù đó là quyền lợi hợp pháp của họ. Điều này thường xảy ra khi không có hợp đồng rõ ràng và người lao động không có sự bảo vệ pháp lý đầy đủ. Thực tế này làm giảm quyền lợi của người lao động và ảnh hưởng đến thu nhập của họ trong thời gian nghỉ phép.
4) Những lưu ý quan trọng
Ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản: Để đảm bảo quyền lợi nghỉ phép có lương, người lao động giúp việc gia đình nên ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người sử dụng lao động. Hợp đồng này cần nêu rõ quyền nghỉ phép có lương và các điều khoản liên quan.
Thông báo trước cho người sử dụng lao động: Khi có nhu cầu nghỉ phép, người lao động nên thông báo trước cho người sử dụng lao động về lý do và thời gian nghỉ. Điều này giúp hai bên có sự thống nhất và tránh những tranh cãi không đáng có.
Bảo vệ quyền lợi của mình: Nếu gặp phải tình huống bị từ chối quyền nghỉ phép có lương hoặc lương bị cắt giảm trong thời gian nghỉ, người lao động giúp việc gia đình nên tìm sự hỗ trợ từ các tổ chức công đoàn hoặc các cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi của mình.
Hiểu rõ quyền nghỉ phép của mình: Người lao động giúp việc gia đình nên hiểu rõ quyền nghỉ phép có lương mà pháp luật đã quy định. Việc này không chỉ giúp họ đảm bảo sức khỏe và thời gian nghỉ ngơi mà còn bảo vệ thu nhập và quyền lợi tài chính trong suốt thời gian làm việc.
5) Căn cứ pháp lý
Quyền nghỉ phép có lương của người lao động giúp việc gia đình được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Một số điều khoản quan trọng bao gồm:
- Điều 113, Bộ luật Lao động 2019: Quy định về nghỉ hằng năm có lương, trong đó người lao động làm việc đủ 12 tháng sẽ được nghỉ 12 ngày phép có lương.
- Điều 115, Bộ luật Lao động 2019: Quy định về việc nghỉ việc riêng có hưởng lương trong các trường hợp như cưới hỏi, tang lễ, hoặc các lý do cá nhân quan trọng.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về các quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động giúp việc gia đình, bao gồm quyền nghỉ phép có lương.
Liên kết nội bộ: Bạn có thể xem thêm các quy định về quyền lợi của người lao động giúp việc tại Lao động – Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Đọc thêm các bài viết liên quan tại Báo Pháp Luật.
