Trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình kiểm toán nội bộ là gì?Tìm hiểu trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình kiểm toán nội bộ doanh nghiệp, ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý.
Trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình kiểm toán nội bộ là gì?
Kiểm toán nội bộ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự minh bạch, hiệu quả và tuân thủ quy định trong doanh nghiệp. Trong quá trình này, các bên liên quan như ban lãnh đạo, phòng ban kiểm toán nội bộ, các bộ phận được kiểm toán và cả các cơ quan giám sát đều có những trách nhiệm quan trọng nhằm đảm bảo tính toàn vẹn và minh bạch của quá trình kiểm toán. Vậy, trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình kiểm toán nội bộ là gì?
Trách nhiệm của ban lãnh đạo doanh nghiệp
Ban lãnh đạo đóng vai trò cốt lõi trong việc điều hành toàn bộ quá trình kiểm toán nội bộ. Họ không chỉ có trách nhiệm đảm bảo kiểm toán được thực hiện đúng quy định mà còn phải đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình này.
- Đảm bảo tính độc lập của bộ phận kiểm toán nội bộ: Ban lãnh đạo cần tạo điều kiện cho phòng ban kiểm toán nội bộ hoạt động một cách độc lập và khách quan, tránh sự can thiệp hoặc ảnh hưởng không đáng có.
- Phê duyệt kế hoạch kiểm toán: Ban lãnh đạo cần xem xét và phê duyệt kế hoạch kiểm toán nội bộ, bao gồm mục tiêu, phạm vi và lịch trình kiểm toán.
- Hỗ trợ việc thực hiện khuyến nghị: Sau khi có kết quả kiểm toán, ban lãnh đạo có trách nhiệm triển khai và hỗ trợ việc thực hiện các khuyến nghị để khắc phục sai phạm và cải thiện quy trình.
Trách nhiệm của phòng kiểm toán nội bộ
Phòng kiểm toán nội bộ là đơn vị chịu trách nhiệm chính trong việc thực hiện quá trình kiểm toán. Đây là phòng ban được giao nhiệm vụ đánh giá tính hiệu quả của các quy trình hoạt động, đảm bảo tuân thủ pháp luật và phát hiện các rủi ro tiềm tàng trong doanh nghiệp.
- Lập kế hoạch kiểm toán: Phòng kiểm toán nội bộ phải xác định mục tiêu, phạm vi và phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro và các yếu tố then chốt ảnh hưởng đến doanh nghiệp.
- Thực hiện kiểm toán: Trong quá trình kiểm toán, phòng kiểm toán nội bộ có trách nhiệm kiểm tra các báo cáo tài chính, quy trình hoạt động, và tuân thủ quy định pháp luật của các bộ phận trong doanh nghiệp.
- Lập báo cáo kiểm toán: Sau khi hoàn thành kiểm toán, phòng kiểm toán phải lập báo cáo chi tiết các phát hiện, nhận xét và khuyến nghị cụ thể để ban lãnh đạo có cơ sở xử lý.
Trách nhiệm của các phòng ban được kiểm toán
Các phòng ban được kiểm toán có trách nhiệm hợp tác đầy đủ và kịp thời với phòng kiểm toán nội bộ, cung cấp các tài liệu, hồ sơ liên quan và giải trình về các hoạt động của mình.
- Cung cấp thông tin đầy đủ: Các phòng ban phải đảm bảo cung cấp đầy đủ và kịp thời các tài liệu liên quan đến hoạt động tài chính, hợp đồng, và quy trình làm việc để phòng kiểm toán nội bộ có thể thực hiện kiểm tra chính xác.
- Giải trình về các hoạt động: Nếu có phát hiện sai phạm hoặc thắc mắc từ phía kiểm toán viên, các phòng ban cần giải thích rõ ràng về quy trình và lý do cho các hoạt động này.
- Thực hiện khuyến nghị: Sau khi nhận được kết quả kiểm toán, các phòng ban được kiểm toán có trách nhiệm thực hiện các khuyến nghị mà phòng kiểm toán nội bộ đã đề xuất.
Trách nhiệm của các cơ quan giám sát (nếu có)
Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể phải chịu sự giám sát của các cơ quan bên ngoài như các tổ chức kiểm toán độc lập hoặc các cơ quan chức năng. Những cơ quan này cũng có trách nhiệm đảm bảo quá trình kiểm toán nội bộ được thực hiện đúng quy trình và pháp luật.
- Giám sát quy trình kiểm toán nội bộ: Các cơ quan giám sát có trách nhiệm đảm bảo rằng doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ quy định về kiểm toán và các tiêu chuẩn nghề nghiệp trong quá trình thực hiện kiểm toán nội bộ.
- Kiểm tra báo cáo kiểm toán: Nếu cần thiết, các cơ quan này có thể yêu cầu kiểm tra các báo cáo kiểm toán nội bộ để đảm bảo tính minh bạch và chính xác.
Ví dụ minh họa
Giả sử Công ty TNHH ABC đang tiến hành kiểm toán nội bộ đối với phòng kế toán. Ban lãnh đạo đã phê duyệt kế hoạch kiểm toán nội bộ, và phòng kiểm toán bắt đầu tiến hành kiểm tra hồ sơ tài chính và các hoạt động kế toán. Phòng kế toán đã cung cấp đầy đủ tài liệu, bao gồm báo cáo tài chính, biên bản thu chi và các hóa đơn liên quan.
Trong quá trình kiểm tra, kiểm toán viên phát hiện rằng phòng kế toán đã không tuân thủ quy định về lưu trữ hóa đơn điện tử, dẫn đến một số hồ sơ bị thiếu. Sau khi báo cáo kiểm toán được lập, ban lãnh đạo yêu cầu phòng kế toán nhanh chóng điều chỉnh lại quy trình lưu trữ và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Những vướng mắc thực tế
Mặc dù quy trình kiểm toán nội bộ đã được chuẩn hóa, nhưng vẫn có những vướng mắc thường gặp trong thực tế, bao gồm:
- Thiếu sự hợp tác từ các phòng ban: Một số phòng ban có thể không phối hợp tốt với phòng kiểm toán nội bộ, dẫn đến tình trạng thiếu thông tin hoặc cung cấp thông tin không đầy đủ.
- Sự can thiệp của ban lãnh đạo: Mặc dù kiểm toán nội bộ cần tính độc lập, nhưng một số trường hợp ban lãnh đạo có thể can thiệp vào quá trình kiểm toán, ảnh hưởng đến kết quả và tính khách quan của báo cáo kiểm toán.
- Thiếu nguồn lực kiểm toán: Một số doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, thường thiếu nguồn lực để thực hiện kiểm toán nội bộ đầy đủ và hiệu quả.
Những lưu ý quan trọng
Để quy trình kiểm toán nội bộ diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao, cần lưu ý một số điểm sau:
- Bảo đảm tính độc lập của phòng kiểm toán nội bộ: Phòng kiểm toán nội bộ cần hoạt động độc lập, tránh sự can thiệp từ ban lãnh đạo hoặc các phòng ban khác để đảm bảo tính khách quan.
- Tăng cường sự hợp tác giữa các bên: Các phòng ban được kiểm toán cần hợp tác đầy đủ và kịp thời với phòng kiểm toán nội bộ, cung cấp thông tin chính xác và rõ ràng.
- Tuân thủ quy định pháp luật: Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp luật về kiểm toán nội bộ để tránh các rủi ro pháp lý và đảm bảo hiệu quả quản lý.
Căn cứ pháp lý
Việc thực hiện và quản lý quy trình kiểm toán nội bộ được quy định và hướng dẫn bởi các văn bản pháp lý sau:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về trách nhiệm của các bên trong doanh nghiệp liên quan đến quản lý và kiểm soát nội bộ.
- Thông tư 04/2021/TT-BTC: Hướng dẫn về kiểm toán nội bộ trong các doanh nghiệp nhà nước và các tổ chức khác.
- Thông tư 08/2021/TT-BTC: Quy định về quy trình và yêu cầu đối với kiểm toán nội bộ trong các doanh nghiệp.
Tóm lại, trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình kiểm toán nội bộ rất quan trọng để đảm bảo tính minh bạch, khách quan và hiệu quả của quá trình kiểm toán. Ban lãnh đạo, phòng kiểm toán nội bộ và các phòng ban khác cần phối hợp chặt chẽ, tuân thủ đúng quy định pháp luật để đảm bảo rằng doanh nghiệp hoạt động một cách hiệu quả và tuân thủ các quy định hiện hành.
Liên kết nội bộ: Luật PVL Group Doanh Nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
