Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần trong công ty là bao lâu? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết về quy định pháp lý, ví dụ minh họa và các lưu ý quan trọng.
1) Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần trong công ty là bao lâu?
Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần trong công ty là khoảng thời gian quy định mà trong đó người thừa kế có thể yêu cầu Tòa án hoặc các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế cổ phần của người đã qua đời. Việc sở hữu cổ phần trong công ty không chỉ là quyền tài sản mà còn gắn liền với quyền và nghĩa vụ tham gia quản lý, kiểm soát hoạt động của công ty.
Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần được xác định là 10 năm kể từ ngày mở thừa kế, tức là ngày người sở hữu cổ phần qua đời. Điều này có nghĩa là trong vòng 10 năm từ ngày mở thừa kế, các người thừa kế có quyền yêu cầu chia cổ phần và tham gia vào quyền quản lý công ty (nếu loại cổ phần thừa kế cho phép) hoặc yêu cầu rút lợi nhuận từ cổ phần.
Đặc điểm đặc thù trong thừa kế cổ phần công ty:
- Yếu tố quản lý và quyền biểu quyết: Đối với cổ phần phổ thông, ngoài giá trị tài sản, cổ phần còn gắn liền với quyền tham gia quản lý công ty. Người thừa kế sẽ được hưởng lợi nhuận và quyền quản lý theo tỷ lệ cổ phần được thừa kế, nhưng điều này phải tuân thủ quy định của pháp luật và điều lệ công ty.
- Cổ phần ưu đãi: Nếu tài sản thừa kế là cổ phần ưu đãi, người thừa kế chỉ được hưởng một số quyền lợi nhất định theo quy định của công ty. Các loại cổ phần ưu đãi khác nhau có các quyền hạn chế hoặc ưu tiên, và việc thừa kế các loại cổ phần này sẽ cần tuân thủ quy định pháp luật liên quan.
- Thời hiệu khởi kiện: Thời hiệu khởi kiện 10 năm áp dụng cho cả cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi. Sau thời hạn này, nếu người thừa kế không thực hiện quyền yêu cầu chia cổ phần hoặc giải quyết các quyền lợi liên quan, quyền yêu cầu có thể không còn hiệu lực và không được pháp luật bảo vệ.
2) Ví dụ minh họa về thời hiệu khởi kiện quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần trong công ty
Ví dụ: Ông A là cổ đông sở hữu 20% cổ phần phổ thông của công ty X. Ngày 1 tháng 1 năm 2010, ông A qua đời mà không để lại di chúc. Ông A có ba người con là B, C và D, là những người thừa kế hợp pháp của ông. Theo quy định pháp luật, các người thừa kế của ông A có thời gian 10 năm, tức là đến ngày 1 tháng 1 năm 2020, để yêu cầu Tòa án phân chia cổ phần trong công ty X.
Năm 2019, chị B yêu cầu chia di sản thừa kế và muốn nhận phần cổ phần của mình trong công ty X để tham gia vào quyền biểu quyết và nhận lợi nhuận. Tuy nhiên, anh C và em D lại mong muốn bán cổ phần để chia tiền mặt. Tranh chấp giữa các bên xảy ra và chị B đã yêu cầu Tòa án can thiệp.
Trong trường hợp này:
- Thời hiệu yêu cầu chia cổ phần là 10 năm kể từ ngày ông A qua đời, tức là đến ngày 1 tháng 1 năm 2020. Do chị B đưa ra yêu cầu vào năm 2019, yêu cầu này vẫn trong thời hạn và Tòa án sẽ thụ lý vụ việc.
- Nếu các bên không thực hiện yêu cầu chia cổ phần trong thời hiệu 10 năm, quyền yêu cầu sẽ hết hiệu lực và Tòa án có thể từ chối thụ lý vụ việc liên quan đến thừa kế cổ phần trong công ty.
Ví dụ này cho thấy tầm quan trọng của việc thực hiện quyền yêu cầu trong thời hiệu quy định. Nếu không thực hiện kịp thời, người thừa kế có thể mất quyền và không còn được pháp luật bảo vệ.
3) Những vướng mắc thực tế trong quá trình yêu cầu chia di sản thừa kế là cổ phần trong công ty
Trong thực tế, việc yêu cầu chia di sản thừa kế là cổ phần trong công ty thường gặp nhiều vướng mắc, bao gồm:
- Khó khăn trong việc xác định giá trị cổ phần: Giá trị cổ phần thường biến động theo thời gian và phụ thuộc vào tình hình hoạt động của công ty. Khi không có di chúc và giá trị cổ phần thay đổi, việc xác định giá trị cổ phần tại thời điểm chia di sản có thể gây ra mâu thuẫn giữa các bên thừa kế.
- Quyền quản lý và tham gia biểu quyết: Đối với cổ phần phổ thông, người thừa kế không chỉ được thừa hưởng giá trị tài sản mà còn có quyền biểu quyết trong công ty. Điều này đôi khi gây ra mâu thuẫn giữa các người thừa kế, đặc biệt khi có người mong muốn tham gia vào quản lý công ty, trong khi những người khác lại muốn bán cổ phần để lấy tiền mặt.
- Tranh chấp giữa các người thừa kế về phương thức chia cổ phần: Khi có nhiều người thừa kế, việc chia cổ phần sao cho hợp lý và phù hợp với mong muốn của từng người thừa kế có thể gây ra khó khăn. Nếu các bên không đồng thuận về phương thức chia cổ phần, tranh chấp có thể kéo dài và ảnh hưởng đến quyền lợi của từng người.
- Thiếu hiểu biết về quyền và nghĩa vụ của cổ đông: Nhiều người thừa kế không nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình khi thừa kế cổ phần trong công ty, đặc biệt khi không có kinh nghiệm tham gia quản lý doanh nghiệp. Điều này có thể dẫn đến mất quyền lợi hoặc không thực hiện quyền yêu cầu trong thời hạn quy định.
4) Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu chia di sản thừa kế là cổ phần trong công ty
Để bảo vệ quyền lợi của mình và đảm bảo quyền yêu cầu được Tòa án chấp nhận, các bên thừa kế cần lưu ý các điểm quan trọng sau:
- Nắm rõ thời hiệu yêu cầu chia di sản: Người thừa kế cần nắm rõ thời hiệu yêu cầu là 10 năm kể từ ngày mở thừa kế. Việc hiểu rõ và tuân thủ thời hiệu sẽ giúp người thừa kế thực hiện quyền yêu cầu đúng thời gian và tránh mất quyền lợi.
- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và tài liệu cần thiết: Để yêu cầu Tòa án chia cổ phần, người thừa kế cần chuẩn bị giấy tờ chứng minh quyền thừa kế, giấy chứng tử của người để lại di sản, và các tài liệu liên quan đến cổ phần trong công ty. Điều này giúp quá trình yêu cầu được thực hiện thuận lợi và nhanh chóng.
- Tham khảo ý kiến từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý: Trong các trường hợp phức tạp hoặc khi có tranh chấp lớn về cổ phần, các bên thừa kế nên tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi được thực hiện đúng quy định và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.
- Đồng thuận và thống nhất ý kiến giữa các bên thừa kế: Khi có nhiều người thừa kế, việc đạt được sự đồng thuận về quyền lợi và nghĩa vụ sẽ giúp quá trình yêu cầu chia cổ phần diễn ra thuận lợi và tránh các tranh chấp không cần thiết. Điều này cũng giúp giảm thiểu rủi ro mất quyền yêu cầu do quá thời hạn.
5) Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý cho việc yêu cầu chia di sản thừa kế là cổ phần trong công ty bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 623 quy định về thời hiệu khởi kiện quyền thừa kế đối với tài sản là cổ phần, với thời hiệu là 10 năm kể từ ngày mở thừa kế.
- Luật Doanh nghiệp quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông, đặc biệt là quyền thừa kế cổ phần trong trường hợp cổ đông qua đời.
- Các văn bản hướng dẫn từ Tòa án Nhân dân Tối cao liên quan đến việc xử lý các tranh chấp thừa kế và quyền sở hữu cổ phần trong công ty.
Nguồn tài liệu tham khảo:
Kết luận: Việc hiểu rõ quy định về thời hiệu khởi kiện quyền thừa kế đối với cổ phần trong công ty là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người thừa kế và đảm bảo quá trình chia di sản diễn ra đúng pháp luật. Nếu gặp khó khăn trong quá trình yêu cầu chia cổ phần hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý, người thừa kế nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý. Để biết thêm chi tiết và được hỗ trợ cụ thể, vui lòng tham khảo tại Luật PVL Group.
