Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia mất mà không cần di chúc không? Bài viết cung cấp câu trả lời chi tiết, ví dụ minh họa, và căn cứ pháp lý.
1) Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia mất mà không cần di chúc không?
Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia mất mà không cần di chúc không? Câu trả lời là có. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi một trong hai vợ chồng qua đời mà không để lại di chúc, phần tài sản chung của họ vẫn có thể được chia theo pháp luật về thừa kế. Trong trường hợp này, tài sản chung sẽ được phân chia cho người còn sống và các thành viên thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Người còn sống sẽ có quyền yêu cầu chia tài sản và được ưu tiên nhận phần tài sản theo quy định của Luật Thừa kế mà không cần phải có di chúc.
- Tài sản chung của vợ chồng khi không có di chúc: Tài sản chung của vợ chồng là tất cả những tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân, bất kể tài sản đứng tên ai. Khi một bên qua đời mà không có di chúc, phần tài sản của người đó sẽ được coi là di sản và sẽ được chia theo quy định pháp luật. Người còn sống có quyền nhận phần tài sản của mình trong khối tài sản chung và yêu cầu tòa án phân chia phần di sản còn lại.
- Nguyên tắc phân chia tài sản theo pháp luật: Khi không có di chúc, tài sản chung của vợ chồng sẽ được phân chia theo nguyên tắc thừa kế pháp định. Theo quy định này, người còn sống sẽ được hưởng một phần tài sản của người đã mất, cùng với những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất khác (bao gồm con cái, cha mẹ ruột của người mất). Quy định này giúp đảm bảo quyền lợi của người còn sống mà không phụ thuộc vào sự tồn tại của di chúc.
- Quyền lợi của người vợ hoặc chồng còn sống: Trong bối cảnh không có di chúc, người vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu phân chia phần tài sản chung và giữ lại quyền sở hữu phần tài sản thuộc về mình. Pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền lợi của người vợ hoặc chồng còn sống, đặc biệt là trong các trường hợp tài sản chung có giá trị lớn hoặc liên quan đến tài sản quan trọng như nhà cửa hoặc đất đai.
- Trình tự thực hiện phân chia tài sản chung không có di chúc: Khi không có di chúc, người vợ hoặc chồng còn sống có thể nộp đơn yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung. Tòa án sẽ tiến hành xác định và phân chia tài sản theo nguyên tắc thừa kế pháp định, đảm bảo quyền lợi cho người còn sống và các thừa kế khác. Việc này sẽ giúp đảm bảo tính công bằng và tránh tranh chấp giữa các bên liên quan.
- Vai trò của Luật Thừa kế trong việc bảo vệ quyền lợi của người còn sống: Luật Thừa kế Việt Nam quy định rõ rằng người vợ hoặc chồng còn sống có quyền hưởng phần tài sản chung mà không cần có di chúc. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi và đảm bảo rằng người còn sống không bị mất quyền lợi đối với tài sản mà họ đã cùng tạo lập trong thời kỳ hôn nhân.
2) Ví dụ minh họa
Giả sử ông A và bà B là vợ chồng và có một ngôi nhà là tài sản chung. Ông A qua đời mà không để lại di chúc. Trong trường hợp này, bà B có quyền yêu cầu tòa án phân chia ngôi nhà để xác định phần tài sản của mình và phần tài sản của ông A. Theo quy định thừa kế pháp định, bà B sẽ được hưởng phần tài sản chung của mình và một phần của ông A, còn lại sẽ được chia đều cho các con của họ, nếu có. Điều này đảm bảo rằng bà B không bị mất quyền lợi đối với ngôi nhà và có quyền quản lý phần tài sản thuộc về mình.
3) Những vướng mắc thực tế
- Xác định tài sản chung và tài sản riêng: Một trong những khó khăn thực tế là xác định phần tài sản nào thuộc về tài sản chung của vợ chồng và phần nào là tài sản riêng. Điều này đặc biệt phức tạp nếu có nhiều loại tài sản như đất đai, nhà ở, tài khoản ngân hàng đứng tên riêng của từng bên.
- Tranh chấp giữa người còn sống và thừa kế khác: Khi không có di chúc, dễ xảy ra tranh chấp giữa người còn sống và những người thừa kế khác, đặc biệt khi các bên không thống nhất được về giá trị hoặc cách phân chia tài sản.
- Thủ tục pháp lý phức tạp: Việc yêu cầu tòa án phân chia tài sản khi không có di chúc có thể đòi hỏi nhiều thủ tục pháp lý và giấy tờ, đặc biệt nếu tài sản có yếu tố nước ngoài hoặc liên quan đến nhiều loại tài sản khác nhau. Điều này thường gây mất thời gian và chi phí cho người thừa kế.
4) Những lưu ý cần thiết
- Chuẩn bị giấy tờ chứng minh tài sản chung: Để tránh tranh chấp và giảm thiểu thời gian, người còn sống nên chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ pháp lý để chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản chung, bao gồm hợp đồng mua bán, giấy tờ nhà đất và các tài liệu tài chính khác.
- Hiểu rõ quyền lợi theo quy định pháp luật: Người vợ hoặc chồng còn sống nên nắm rõ các quyền lợi của mình theo quy định thừa kế pháp định để đảm bảo rằng mình được hưởng phần tài sản xứng đáng. Điều này giúp tránh các tranh chấp và bảo vệ quyền lợi tốt nhất.
- Tham khảo ý kiến luật sư: Nếu gặp khó khăn trong quá trình phân chia tài sản, việc tham khảo ý kiến của luật sư có thể giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý và hướng dẫn người còn sống về các thủ tục pháp lý cần thiết.
5) Căn cứ pháp lý
- Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam: Quy định quyền sở hữu tài sản chung của vợ chồng và quyền yêu cầu chia tài sản khi một trong hai người qua đời.
- Bộ luật Dân sự Việt Nam: Các điều khoản liên quan đến quyền thừa kế khi không có di chúc và quy định phân chia tài sản theo pháp luật.
- Luật Thừa kế Việt Nam: Quy định chi tiết về thừa kế pháp định và quyền lợi của người còn sống trong việc yêu cầu chia tài sản.
Nhìn chung, việc yêu cầu chia tài sản chung sau khi một trong hai vợ chồng qua đời mà không có di chúc là hoàn toàn khả thi và được pháp luật bảo vệ. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người vợ hoặc chồng còn sống, tránh được những tranh chấp không đáng có và thực hiện các quyền lợi về tài sản của mình. Luật PVL Group luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến thừa kế và phân chia tài sản, đảm bảo quyền lợi pháp lý tốt nhất cho bạn.
Liên kết nội bộ: Thừa kế – Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc – Báo Pháp Luật
