Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế thứ hai không? Bài viết phân tích chi tiết quyền yêu cầu chia tài sản, ví dụ và căn cứ pháp lý.
1) Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế thứ hai không?
Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế thứ hai không? Theo quy định pháp luật Việt Nam, người vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung của hai vợ chồng mà không cần phải có sự đồng ý của các thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ hai. Khi một bên vợ hoặc chồng qua đời, phần tài sản của người đã mất trong khối tài sản chung sẽ trở thành di sản thừa kế và được phân chia theo quy định pháp luật, đặc biệt là nếu người qua đời không để lại di chúc hoặc di chúc không rõ ràng.
- Quyền sở hữu của người còn sống trong tài sản chung: Tài sản chung của vợ chồng là những tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân và thuộc quyền sở hữu của cả hai bên. Khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn sống vẫn giữ quyền sở hữu đối với phần tài sản của mình trong khối tài sản chung và có quyền yêu cầu tách riêng phần tài sản thuộc về mình.
- Quy định về quyền yêu cầu chia tài sản không cần sự đồng ý của thừa kế thứ hai: Theo Bộ luật Dân sự, người vợ hoặc chồng còn sống thuộc hàng thừa kế thứ nhất cùng với con cái và cha mẹ của người đã mất. Hàng thừa kế thứ hai chỉ bao gồm ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột và cháu của người đã mất. Do đó, người vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu chia tài sản chung mà không cần phải có sự đồng ý của các thừa kế thuộc hàng thứ hai.
- Quyền lợi của người còn sống khi không có di chúc: Trong trường hợp người đã mất không để lại di chúc, di sản sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất. Nếu không có tranh chấp từ hàng thừa kế thứ nhất, người còn sống có quyền yêu cầu chia tài sản và giữ lại phần tài sản của mình trong khối tài sản chung mà không cần sự đồng ý của hàng thừa kế thứ hai. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người còn sống.
- Quy định pháp luật về tách tài sản chung và tài sản riêng: Người còn sống có quyền yêu cầu tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền xác định phần tài sản chung của mình và phần tài sản của người đã mất để từ đó xác định rõ ràng quyền lợi thừa kế của các bên. Sự can thiệp này của tòa án đảm bảo quá trình phân chia tài sản diễn ra minh bạch và hợp pháp.
2) Ví dụ minh họa
Giả sử ông T và bà H là vợ chồng và có một căn nhà là tài sản chung. Khi ông T qua đời mà không để lại di chúc, tài sản của ông T sẽ được phân chia theo pháp luật thừa kế. Trong trường hợp này, bà H có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung để tách rõ phần tài sản của mình. Phần tài sản của ông T sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất bao gồm bà H và các con của họ. Các thừa kế thuộc hàng thứ hai, như ông bà và anh chị em ruột của ông T, không cần tham gia vào quá trình này và cũng không có quyền yêu cầu chia tài sản nếu còn thừa kế hàng thứ nhất. Do đó, bà H có thể yêu cầu chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế thuộc hàng thứ hai.
3) Những vướng mắc thực tế
- Tranh chấp với thừa kế hàng thứ hai trong trường hợp đặc biệt: Dù về lý thuyết, người còn sống không cần sự đồng ý của hàng thừa kế thứ hai để yêu cầu chia tài sản chung, nhưng trong thực tế, có thể xảy ra tranh chấp nếu hàng thừa kế thứ hai cảm thấy quyền lợi của họ bị ảnh hưởng. Điều này đặc biệt dễ xảy ra khi tài sản có giá trị lớn hoặc khi có nhiều người trong hàng thừa kế thứ hai mong muốn thừa kế.
- Xác định tài sản chung và tài sản riêng không rõ ràng: Một khó khăn khác là xác định chính xác phần nào thuộc tài sản chung và phần nào là tài sản riêng, đặc biệt khi tài sản có giá trị lớn hoặc được hình thành từ trước khi kết hôn. Nếu không xác định rõ ràng, quá trình phân chia tài sản có thể gặp rắc rối và kéo dài thời gian.
- Thủ tục pháp lý phức tạp và chi phí cao: Để yêu cầu phân chia tài sản chung, người vợ hoặc chồng còn sống cần cung cấp các tài liệu pháp lý và có thể phải trải qua nhiều thủ tục pháp lý phức tạp tại tòa án. Điều này thường gây tốn kém thời gian và chi phí, đặc biệt nếu có tranh chấp liên quan đến thừa kế hàng thứ hai.
4) Những lưu ý cần thiết
- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý: Người vợ hoặc chồng còn sống nên chuẩn bị kỹ các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản chung, chẳng hạn như hợp đồng mua bán, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất và các tài liệu pháp lý khác. Điều này sẽ giúp quá trình yêu cầu phân chia tài sản diễn ra thuận lợi và tránh tranh chấp.
- Tham khảo ý kiến luật sư: Khi gặp khó khăn hoặc có tranh chấp với hàng thừa kế khác, người còn sống nên tham khảo ý kiến của luật sư để được tư vấn chi tiết về quyền lợi hợp pháp của mình và quy trình pháp lý cần thiết. Luật sư có thể giúp giải quyết tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của người còn sống một cách hợp pháp.
- Xem xét lập di chúc rõ ràng: Để tránh các tranh chấp không cần thiết sau này, các cặp vợ chồng nên cân nhắc lập di chúc để quy định rõ ràng về quyền sở hữu và cách phân chia tài sản. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi cho người còn sống và các thừa kế hợp pháp, tránh những mâu thuẫn trong gia đình khi một trong hai người qua đời.
5) Căn cứ pháp lý
- Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam: Quy định về quyền sở hữu tài sản chung của vợ chồng và quyền lợi của người còn sống trong việc yêu cầu chia tài sản chung.
- Bộ luật Dân sự Việt Nam: Các điều khoản về quyền thừa kế và quy định về phân chia tài sản thừa kế khi không có di chúc và quyền yêu cầu chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế hàng thứ hai.
- Luật Thừa kế Việt Nam: Các quy định về quyền lợi của thừa kế hàng thứ nhất và hàng thứ hai, và các nguyên tắc phân chia tài sản chung khi một bên qua đời.
Như vậy, người vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu chia tài sản chung mà không cần đến sự đồng ý của các thừa kế thuộc hàng thứ hai. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người còn sống và đảm bảo rằng họ có quyền sở hữu tài sản một cách rõ ràng. Nếu gặp khó khăn trong quá trình phân chia tài sản hoặc có thắc mắc pháp lý, Luật PVL Group luôn sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ để bảo vệ quyền lợi của bạn một cách toàn diện.
Liên kết nội bộ: Thừa kế – Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc – Báo Pháp Luật
