Vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia qua đời không? Tìm hiểu quyền lợi hợp pháp trong phân chia tài sản sau khi một bên qua đời.
Vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia qua đời không?
Khi một bên vợ hoặc chồng qua đời, tài sản chung của họ không tự động được chia ngay lập tức, mà chỉ được thực hiện khi người còn sống có nhu cầu rõ ràng về quyền sở hữu của mình hoặc khi có tranh chấp về thừa kế giữa các thành viên trong gia đình. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, người còn sống có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình và bảo đảm rằng phần tài sản chung không bị ảnh hưởng bởi nghĩa vụ tài chính hoặc tranh chấp thừa kế không mong muốn.
- Quyền yêu cầu phân chia tài sản của người còn sống
Người còn sống có quyền yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung để xác định phần tài sản mình sở hữu và phần tài sản thuộc quyền thừa kế của người đã mất. Việc phân chia tài sản trong trường hợp này giúp người còn sống xác định rõ ràng các quyền lợi tài sản của mình, đặc biệt là trong những trường hợp có tranh chấp với người thừa kế khác hoặc khi muốn chuyển nhượng tài sản trong tương lai.Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về tài sản chung của vợ chồng, trong đó tài sản chung bao gồm những tài sản mà vợ chồng cùng tạo dựng hoặc có được trong thời kỳ hôn nhân. Khi một bên qua đời, người còn sống vẫn có quyền sử dụng và sở hữu phần tài sản của mình, nhưng phần tài sản thuộc về người đã mất sẽ phải được chia thừa kế cho các thành viên trong gia đình theo quy định của Bộ luật Dân sự.
- Quyền yêu cầu phân chia tài sản để tránh tranh chấp thừa kế
Một trong những lý do quan trọng khiến người còn sống yêu cầu phân chia tài sản là để tránh xảy ra tranh chấp thừa kế với những người thừa kế khác. Trong nhiều trường hợp, khi một bên qua đời mà không để lại di chúc, tài sản chung có thể trở thành nguồn gốc của mâu thuẫn và xung đột giữa các thành viên trong gia đình. Người còn sống có quyền yêu cầu tòa án xác định rõ phần tài sản của mình và phần tài sản của người đã mất, giúp tránh được các tranh chấp không đáng có. - Quyền yêu cầu phân chia tài sản để thanh toán nợ
Nếu người đã mất để lại các khoản nợ, người còn sống có thể yêu cầu phân chia tài sản chung để thanh toán các nghĩa vụ tài chính này, đặc biệt khi các khoản nợ liên quan trực tiếp đến tài sản chung. Theo quy định pháp luật, nợ phát sinh trong thời kỳ hôn nhân sẽ được coi là nợ chung và có thể sử dụng tài sản chung để thanh toán. Việc phân chia tài sản giúp xác định rõ phần tài sản của người còn sống và phần tài sản của người đã mất để đảm bảo rằng nghĩa vụ tài chính không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người còn sống.
Ví dụ minh họa
Ví dụ, ông A và bà B có một căn nhà trị giá 4 tỷ đồng và khoản tiết kiệm chung là 1 tỷ đồng. Khi ông A qua đời, bà B muốn xác định rõ quyền sở hữu của mình đối với căn nhà và khoản tiền tiết kiệm này. Bà B có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung để xác định rằng mình sở hữu một nửa căn nhà và khoản tiết kiệm. Phần tài sản thuộc về ông A sẽ được chia cho các con của ông A theo luật thừa kế.
Trong tình huống này, việc phân chia tài sản chung giúp bà B bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, tránh được tranh chấp với các con của ông A và đảm bảo rằng bà có thể tiếp tục sử dụng tài sản thuộc về mình mà không gặp trở ngại pháp lý nào.
Những vướng mắc thực tế
Việc phân chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên qua đời thường gặp phải một số vướng mắc thực tế như:
- Tranh chấp giữa người còn sống và các thừa kế khác
Khi một bên qua đời mà không để lại di chúc rõ ràng, các thành viên thừa kế có thể phát sinh mâu thuẫn trong việc xác định phần tài sản thuộc về ai. Người còn sống có thể muốn giữ lại toàn bộ tài sản chung, nhưng các thừa kế khác cũng có quyền yêu cầu phần thừa kế của người đã mất. Những tranh chấp này nếu không được giải quyết có thể dẫn đến kiện tụng kéo dài và phức tạp. - Khó khăn trong xác định tài sản chung và tài sản riêng
Nhiều trường hợp không có thỏa thuận rõ ràng về tài sản chung và tài sản riêng, hoặc người còn sống và người đã mất có sở hữu những tài sản riêng nhưng lại sử dụng chung trong cuộc sống hôn nhân. Điều này gây ra nhiều khó khăn khi xác định rõ ràng phần tài sản chung cần chia và phần tài sản riêng thuộc về người còn sống. - Sự ảnh hưởng của các khoản nợ
Nếu người đã mất có các khoản nợ chưa thanh toán, các khoản nợ này có thể ảnh hưởng đến tài sản chung của vợ chồng. Người còn sống cần phân chia tài sản để xác định nghĩa vụ thanh toán nợ và bảo vệ phần tài sản của mình khỏi việc bị trừ nợ.
Những lưu ý cần thiết
Khi yêu cầu phân chia tài sản chung sau khi một bên qua đời, người còn sống cần lưu ý các điểm sau:
- Lập di chúc rõ ràng trước khi mất
Việc lập di chúc rõ ràng giúp tránh được các tranh chấp thừa kế về sau. Di chúc cần được lập thành văn bản và có công chứng để đảm bảo tính hợp pháp, ghi rõ quyền lợi và phần tài sản của từng người thừa kế. - Thỏa thuận tài sản chung và tài sản riêng trước khi kết hôn
Việc lập thỏa thuận về tài sản chung và tài sản riêng trong hôn nhân giúp người còn sống dễ dàng hơn khi yêu cầu phân chia tài sản sau khi một bên qua đời. Điều này đặc biệt hữu ích để tránh tranh chấp và giúp bảo vệ quyền lợi của cả hai bên. - Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và chứng cứ pháp lý
Khi yêu cầu phân chia tài sản, người còn sống nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tài liệu chứng minh về tài sản chung, tài sản riêng và các khoản nợ nếu có. Các tài liệu này giúp tòa án dễ dàng xác định quyền lợi và trách nhiệm của từng bên. - Tìm hiểu và tuân thủ các quy định pháp luật về thừa kế và tài sản chung
Để đảm bảo quyền lợi của mình, người còn sống nên tham khảo ý kiến của chuyên gia pháp lý hoặc luật sư, cũng như tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật về thừa kế và tài sản chung trong Luật Hôn nhân và Gia đình và Bộ luật Dân sự.
Căn cứ pháp lý
Các quy định pháp lý liên quan đến việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015, các điều khoản về quyền thừa kế và phân chia tài sản chung của vợ chồng.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng và quyền lợi của các bên trong hôn nhân và thừa kế.
Nếu bạn đang quan tâm đến vấn đề pháp lý này, bạn có thể tham khảo thêm Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để nhận được sự tư vấn chi tiết và chính xác từ các chuyên gia pháp lý.
