Vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản sau khi một bên mất không? ìm hiểu quy định pháp lý về việc phân chia tài sản, ví dụ thực tế, vướng mắc và lưu ý khi một bên vợ chồng qua đời.
Vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản sau khi một bên mất không?
1. Trả lời chi tiết câu hỏi:
Khi một bên vợ hoặc chồng qua đời, câu hỏi về việc vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản trở thành một vấn đề quan trọng trong quá trình giải quyết di sản và quyền lợi của những người thừa kế. Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Dân sự 2015, khi một bên vợ chồng mất, tài sản chung của vợ chồng và di sản thừa kế của người đã mất sẽ được xử lý theo pháp luật.
Để trả lời chi tiết câu hỏi này, cần hiểu rõ rằng trong thời kỳ hôn nhân, mọi tài sản chung của vợ chồng, bao gồm các tài sản được tạo lập trong thời gian kết hôn, sẽ được phân chia khi một bên qua đời. Quyền yêu cầu phân chia tài sản xuất phát từ việc bảo vệ quyền lợi của người còn sống và những người thừa kế khác.
Theo Điều 66 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi một người chồng hoặc vợ qua đời, người còn sống có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung trước khi di sản của người đã mất được chia thừa kế. Điều này có nghĩa là phần tài sản thuộc về người còn sống sẽ được xác định và tách riêng ra trước khi phần còn lại trở thành di sản thừa kế của người đã mất. Phần di sản thừa kế sẽ được chia cho những người thừa kế hợp pháp theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm người còn sống, con cái và những người thuộc diện thừa kế khác.
Nếu không có thỏa thuận trước đó về việc phân chia tài sản, người còn sống hoàn toàn có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung. Trong trường hợp này, tòa án sẽ tiến hành định giá tài sản chung và quyết định phân chia dựa trên quy định pháp luật và các yếu tố liên quan, như công sức đóng góp của mỗi bên vào khối tài sản chung.
2. Ví dụ minh họa:
Anh T và chị H đã kết hôn hơn 20 năm và có một căn nhà cùng một số tài sản giá trị khác như xe hơi, sổ tiết kiệm. Sau khi anh T không may qua đời, chị H quyết định yêu cầu phân chia tài sản chung trước khi tài sản của anh T được chuyển sang thừa kế.
Trong trường hợp này, theo quy định của pháp luật, chị H có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung. Tòa án sẽ xem xét các tài sản mà anh T và chị H đã tạo lập trong thời kỳ hôn nhân và phân chia phần tài sản thuộc về chị H trước khi phần còn lại của tài sản trở thành di sản thừa kế của anh T. Sau đó, phần di sản của anh T sẽ được chia đều cho các con của anh và những người thừa kế hợp pháp khác theo thứ tự ưu tiên thừa kế.
Ví dụ này minh họa rằng, dù một bên qua đời, người còn sống vẫn có quyền bảo vệ phần tài sản thuộc về mình và yêu cầu phân chia tài sản chung theo quy định của pháp luật.
3. Những vướng mắc thực tế:
Trong thực tế, việc phân chia tài sản sau khi một bên vợ chồng qua đời thường gặp phải nhiều vướng mắc, đặc biệt khi có sự tranh chấp về quyền lợi tài sản giữa người còn sống và những người thừa kế khác. Một số vướng mắc phổ biến bao gồm:
- Khó khăn trong việc xác định tài sản chung và tài sản riêng: Một trong những vấn đề quan trọng là phân biệt giữa tài sản chung của vợ chồng và tài sản riêng của người đã mất. Điều này đặc biệt phức tạp khi các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, công ty, hoặc tài khoản ngân hàng không được phân định rõ ràng trước khi một bên qua đời.
- Tranh chấp về quyền thừa kế: Nếu người qua đời không để lại di chúc hoặc di chúc có nội dung gây tranh cãi, các thành viên trong gia đình có thể xảy ra mâu thuẫn về quyền thừa kế. Điều này có thể làm chậm quá trình phân chia tài sản và dẫn đến tranh chấp pháp lý.
- Xác định công sức đóng góp: Trong một số trường hợp, khi tài sản được tạo lập chủ yếu bởi một bên vợ hoặc chồng, bên còn lại có thể yêu cầu chia tài sản dựa trên công sức đóng góp. Tuy nhiên, việc xác định công sức đóng góp không phải lúc nào cũng dễ dàng và có thể dẫn đến xung đột.
- Thủ tục pháp lý phức tạp: Việc yêu cầu phân chia tài sản và giải quyết thừa kế sau khi một bên vợ chồng qua đời đòi hỏi sự tham gia của tòa án và có thể kéo dài thời gian nếu có nhiều người thừa kế và tài sản cần phải định giá.
4. Những lưu ý cần thiết:
Để tránh những vướng mắc và bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi yêu cầu phân chia tài sản sau khi một bên vợ chồng mất, cần chú ý những điểm sau:
- Lập di chúc: Việc lập di chúc trước khi qua đời là cách tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và tránh tranh chấp. Di chúc nên được lập rõ ràng và có công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
- Xác định rõ ràng tài sản chung và tài sản riêng: Trước khi một bên qua đời, hai vợ chồng nên thống nhất và xác định rõ đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng của từng người để tránh tranh chấp sau này. Điều này có thể được thực hiện bằng cách lập văn bản thỏa thuận hoặc thông qua sự tư vấn của luật sư.
- Tham khảo ý kiến luật sư: Trong quá trình giải quyết phân chia tài sản và thừa kế, nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về quyền lợi hoặc thủ tục pháp lý, nên tham khảo ý kiến của luật sư chuyên nghiệp để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ đầy đủ.
- Thủ tục yêu cầu tòa án: Nếu không đạt được thỏa thuận về việc phân chia tài sản, người còn sống hoặc người thừa kế có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Quy trình pháp lý có thể phức tạp, do đó cần chuẩn bị kỹ lưỡng các giấy tờ liên quan và thu thập chứng cứ về quyền sở hữu tài sản.
5. Căn cứ pháp lý:
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đặc biệt là Điều 66 quy định về quyền yêu cầu phân chia tài sản chung khi một bên vợ chồng qua đời.
- Bộ luật Dân sự 2015, quy định về quyền thừa kế và phân chia di sản thừa kế.
- Nghị định 126/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình.
Nếu bạn cần thêm thông tin và tư vấn pháp lý về quyền phân chia tài sản sau khi một bên vợ chồng qua đời, Luật PVL Group sẵn sàng hỗ trợ bạn với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hôn nhân và thừa kế.
Liên kết nội bộ: Luật Hôn nhân gia đình – Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc – Báo Pháp luật Việt Nam
