Vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung sau khi ly thân không?

Vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung sau khi ly thân không?

1. Trả lời chi tiết câu hỏi:

Việc ly thân là một khái niệm chưa được pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng trong Luật Hôn nhân và Gia đình, nhưng trên thực tế, ly thân là trạng thái vợ chồng sống riêng biệt mà không thực hiện việc ly hôn về mặt pháp lý. Trong giai đoạn này, vấn đề phân chia tài sản chung giữa hai bên thường gây ra nhiều tranh cãi. Vì vậy, câu hỏi vợ chồng có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung sau khi ly thân không là một vấn đề đáng quan tâm và cần được giải đáp chi tiết.

Theo Điều 29 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng được hiểu là tài sản do vợ chồng tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, bao gồm cả tài sản do lao động, kinh doanh, và các hoạt động hợp pháp khác. Tài sản chung có thể là tài sản hữu hình như nhà cửa, xe cộ hoặc tài sản vô hình như quyền sở hữu trí tuệ, cổ phần. Khi vợ chồng sống ly thân nhưng chưa tiến hành ly hôn, tài sản chung vẫn thuộc về cả hai người theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc phân chia tài sản chỉ được tiến hành khi cả hai bên đều thỏa thuận hoặc một trong hai bên yêu cầu tòa án can thiệp.

Ly thân không phải là điều kiện để phân chia tài sản chung, nhưng nếu cả hai bên vợ chồng đạt được thỏa thuận hoặc một trong hai bên muốn bảo vệ quyền lợi tài sản của mình, thì hoàn toàn có thể yêu cầu phân chia. Việc này có thể thực hiện thông qua các biện pháp thỏa thuận hoặc nhờ đến sự can thiệp của tòa án. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan, tránh những tranh chấp về tài sản trong tương lai, đặc biệt khi một trong hai bên có hành vi sử dụng tài sản chung một cách không minh bạch hoặc làm thất thoát tài sản.

Tình huống 1: Thỏa thuận phân chia tài sản chung khi ly thân

Trong trường hợp vợ chồng ly thân và cả hai đều đồng thuận việc phân chia tài sản, hai bên có thể tự thỏa thuận về cách thức chia tài sản chung. Thỏa thuận này có thể được lập thành văn bản và có công chứng để đảm bảo tính pháp lý, tránh tranh chấp phát sinh trong tương lai. Theo pháp luật Việt Nam, không có quy định nào bắt buộc việc phân chia tài sản phải diễn ra khi ly hôn, nên trong thời gian ly thân, hai bên có thể tự thỏa thuận hoặc yêu cầu tòa án giải quyết.

Tình huống 2: Yêu cầu tòa án phân chia tài sản

Nếu không đạt được thỏa thuận, một trong hai bên hoàn toàn có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung. Quyền yêu cầu phân chia tài sản chung trong thời gian ly thân được thừa nhận bởi pháp luật. Điều này thường xảy ra khi một trong hai bên muốn bảo vệ quyền lợi tài sản của mình do lo ngại bên kia sử dụng tài sản chung không hợp lý hoặc có khả năng thất thoát tài sản.

Ví dụ, trong một số trường hợp, người chồng hoặc vợ có thể sử dụng tài sản chung để đầu tư kinh doanh nhưng lại không chia sẻ thông tin tài chính với người kia. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ mất mát tài sản chung. Vì vậy, một trong hai bên có quyền yêu cầu phân chia để tránh rủi ro.

Quy trình phân chia tài sản qua tòa án

Khi một bên yêu cầu tòa án phân chia tài sản chung trong thời gian ly thân, tòa án sẽ xem xét và quyết định dựa trên các yếu tố sau:

• Công sức đóng góp của mỗi bên: Tòa án sẽ xác định mức độ đóng góp của mỗi người trong việc hình thành tài sản chung, bao gồm cả công sức lao động, kinh doanh, quản lý tài sản, và chăm sóc gia đình.
• Tình trạng tài sản hiện tại: Tòa án sẽ đánh giá giá trị thực tế của tài sản chung tại thời điểm phân chia, bao gồm tài sản hữu hình và vô hình, cũng như các khoản nợ chung (nếu có).
• Lợi ích của các bên: Tòa án sẽ xem xét quyền lợi hợp pháp của các bên và đảm bảo sự công bằng trong việc phân chia tài sản.
• Lợi ích của con cái (nếu có): Nếu vợ chồng có con chung, quyền lợi của con cái sẽ được tòa án đặc biệt chú trọng, nhằm đảm bảo môi trường sống và điều kiện phát triển tốt nhất cho trẻ.

2. Ví dụ minh họa

Anh H và chị M kết hôn được 12 năm và có với nhau 2 con chung. Trong thời gian hôn nhân, họ đã cùng nhau mua một căn nhà, một chiếc ô tô và có khoản tiết kiệm đáng kể trong ngân hàng. Tuy nhiên, do mâu thuẫn kéo dài, anh H và chị M quyết định ly thân nhưng chưa muốn tiến hành thủ tục ly hôn vì lý do gia đình và con cái.

Trong thời gian ly thân, anh H tiếp tục quản lý các khoản đầu tư và quyết định đầu tư số tiền tiết kiệm vào một dự án kinh doanh mà không thông báo cho chị M. Chị M lo ngại rằng các quyết định tài chính của anh H có thể gây rủi ro cho tài sản chung, vì vậy, chị đã quyết định yêu cầu tòa án phân chia tài sản để bảo vệ quyền lợi của mình.

Tòa án đã xem xét yêu cầu của chị M và tiến hành phân chia tài sản dựa trên các yếu tố như công sức đóng góp, tình trạng tài sản hiện tại và lợi ích của con cái. Kết quả, chị M được chia một nửa giá trị căn nhà và khoản tiết kiệm trong ngân hàng, trong khi anh H tiếp tục quản lý ô tô và phần còn lại của các tài sản đầu tư. Quyết định của tòa án đảm bảo quyền lợi hợp pháp của chị M và tránh các rủi ro về tài sản trong tương lai.

3. Những vướng mắc thực tế

Mặc dù pháp luật cho phép vợ chồng yêu cầu phân chia tài sản chung trong thời gian ly thân, nhưng việc thực hiện trên thực tế có thể gặp nhiều khó khăn và vướng mắc.

• Khó khăn trong việc chứng minh tài sản chung và tài sản riêng: Trong nhiều trường hợp, việc xác định đâu là tài sản chung và đâu là tài sản riêng của vợ chồng trở thành vấn đề gây tranh cãi. Một số tài sản có thể đã được hình thành trước thời kỳ hôn nhân hoặc có sự góp phần của các bên thứ ba, khiến việc xác định ranh giới giữa tài sản chung và riêng trở nên phức tạp.
• Phân chia tài sản vô hình: Những tài sản vô hình như cổ phần, quyền sở hữu trí tuệ hoặc các quyền lợi tài chính khác có thể khó định giá và phân chia. Điều này đòi hỏi sự tham gia của các chuyên gia thẩm định và có thể kéo dài thời gian giải quyết.
• Tranh chấp về nợ chung: Trong nhiều trường hợp, vợ chồng có các khoản nợ chung, và việc xác định ai chịu trách nhiệm thanh toán các khoản nợ này sau khi phân chia tài sản cũng là một vấn đề phức tạp.

4. Những lưu ý cần thiết

Để tránh các rủi ro và tranh chấp trong quá trình phân chia tài sản chung sau khi ly thân, vợ chồng cần chú ý các điểm sau:

• Thỏa thuận trước về tài sản: Nếu có thể, hai bên nên thỏa thuận về việc quản lý và phân chia tài sản ngay khi quyết định ly thân. Thỏa thuận này nên được lập thành văn bản và có sự chứng kiến của luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp về sau.
• Xác định rõ ràng tài sản chung và tài sản riêng: Cả hai bên cần xác định rõ ràng tài sản nào là tài sản chung và tài sản nào là tài sản riêng, dựa trên các chứng từ pháp lý và thời gian hình thành tài sản.
• Tham khảo ý kiến luật sư: Việc phân chia tài sản là một vấn đề pháp lý phức tạp, do đó việc tham khảo ý kiến của luật sư chuyên nghiệp là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi của cả hai bên.

5. Căn cứ pháp lý

• Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đặc biệt là Điều 29 quy định về tài sản chung của vợ chồng.
• Bộ luật Dân sự 2015, quy định về quyền sở hữu và phân chia tài sản.
• Nghị định 126/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình.

Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn về vấn đề phân chia tài sản chung sau khi ly thân, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ bởi các chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm.