UBND phường có quyền xử phạt hành chính không? Bài viết sẽ giải đáp quyền hạn này cùng ví dụ minh họa, vướng mắc thực tế, và căn cứ pháp lý.

1. UBND phường có quyền xử phạt hành chính không?

UBND phường có quyền xử phạt hành chính không? Đây là câu hỏi mà nhiều người dân thắc mắc khi gặp các vấn đề liên quan đến hành vi vi phạm hành chính ở cấp cơ sở. Trên thực tế, chính quyền cấp phường là cơ quan hành chính nhà nước cấp cơ sở gần nhất với người dân, có chức năng quản lý, bảo đảm an ninh trật tự và thực thi pháp luật tại địa bàn phường, xã. Theo quy định của pháp luật, UBND phường có quyền hạn xử phạt hành chính trong một số trường hợp nhất định, chủ yếu liên quan đến các lĩnh vực vi phạm nhỏ và mang tính chất địa phương như: trật tự đô thị, vệ sinh môi trường, xây dựng không phép, quảng cáo trái phép, và một số vi phạm trật tự công cộng khác.

Cụ thể, quyền xử phạt hành chính của UBND phường được quy định rõ trong Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và các văn bản hướng dẫn liên quan. Theo quy định này, Chủ tịch UBND phường là người đại diện cho cơ quan UBND phường có quyền xử phạt hành chính trong phạm vi lĩnh vực được ủy quyền, với mức phạt tiền tối đa tùy theo từng lĩnh vực vi phạm cụ thể. Thông thường, mức phạt mà UBND phường được phép áp dụng không quá 5 triệu đồng đối với cá nhân và 10 triệu đồng đối với tổ chức. Những vi phạm nghiêm trọng hơn hoặc vượt quá mức xử phạt này sẽ được chuyển lên cấp cao hơn như UBND quận, huyện hoặc các cơ quan chuyên ngành.

Ngoài ra, các lĩnh vực mà UBND phường có thẩm quyền xử phạt bao gồm:

• Trật tự đô thị: Xử lý các hành vi lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, dựng rào chắn không phép, vi phạm quy định về quảng cáo ngoài trời.
• Vệ sinh môi trường: Phạt các hành vi xả rác bừa bãi, đổ rác không đúng nơi quy định.
• Quản lý xây dựng: Xử lý các công trình xây dựng nhỏ lẻ không phép, sai phép, chủ yếu đối với nhà ở riêng lẻ trong khu dân cư.
• Trật tự công cộng: Xử phạt các hành vi gây mất trật tự an ninh khu phố, tiếng ồn, và các hành vi khác ảnh hưởng đến sinh hoạt cộng đồng.

Các quy định này giúp UBND phường kiểm soát tốt các vi phạm nhỏ, tạo ra môi trường sống văn minh, lành mạnh cho người dân. Tuy nhiên, quyền hạn này cũng bị giới hạn ở mức độ xử phạt nhỏ và các hành vi không nghiêm trọng.

2. Ví dụ minh họa

Ví dụ về quyền xử phạt hành chính của UBND phường: Anh H sống tại một khu phố thuộc phường X đã dựng rào chắn bằng thép trước nhà để tận dụng phần vỉa hè làm nơi đỗ xe riêng. Việc này gây cản trở cho người đi bộ và không phù hợp với quy định sử dụng không gian công cộng. Sau khi nhận được thông tin phản ánh từ người dân, UBND phường đã cử cán bộ xuống kiểm tra và phát hiện hành vi vi phạm.

Trong trường hợp này, UBND phường có quyền lập biên bản xử phạt hành chính đối với anh H. Theo quy định về trật tự đô thị, hành vi lấn chiếm vỉa hè có thể bị phạt tiền. Cụ thể, anh H có thể bị phạt tối đa 5 triệu đồng đối với hành vi vi phạm này và yêu cầu tháo dỡ ngay rào chắn để trả lại vỉa hè cho người dân. Đây là ví dụ điển hình cho việc UBND phường sử dụng quyền xử phạt hành chính nhằm duy trì trật tự đô thị, bảo vệ quyền lợi công cộng của người dân.

3. Những vướng mắc thực tế

Trong quá trình thực hiện quyền xử phạt hành chính của UBND phường, các vướng mắc thực tế có thể phát sinh do một số nguyên nhân như sau:

• Quy định chưa rõ ràng: Một số trường hợp hành vi vi phạm không được quy định rõ ràng hoặc có quy định nhưng chồng chéo giữa các văn bản pháp luật khác nhau, khiến UBND phường gặp khó khăn trong việc xác định hành vi vi phạm.
• Thiếu nhân lực và kinh phí: UBND phường là đơn vị cấp cơ sở với ngân sách hạn chế, do đó khó có đủ nguồn lực và nhân lực để xử lý triệt để tất cả các vi phạm hành chính xảy ra trên địa bàn.
• Phản ứng từ người dân: Một số người dân chưa có ý thức chấp hành các quy định, phản ứng tiêu cực khi bị xử phạt. Điều này gây khó khăn cho công tác quản lý của UBND phường.
• Khó khăn trong thực thi các biện pháp bổ sung: Bên cạnh phạt tiền, UBND phường còn có thể áp dụng các biện pháp bổ sung như buộc tháo dỡ công trình vi phạm. Tuy nhiên, các biện pháp này đôi khi gặp khó khăn trong quá trình thực hiện, do người dân không tự giác thực hiện hoặc không có lực lượng cưỡng chế đủ mạnh.

4. Những lưu ý cần thiết

Để hiểu rõ hơn về quyền hạn của UBND phường trong xử phạt hành chính, người dân và cán bộ phường cần nắm rõ các lưu ý quan trọng sau:

• Hiểu đúng về thẩm quyền của UBND phường: Không phải mọi hành vi vi phạm hành chính đều thuộc thẩm quyền xử phạt của UBND phường. Nếu mức độ vi phạm vượt quá quyền hạn xử phạt của cấp phường, hồ sơ sẽ được chuyển lên cơ quan có thẩm quyền cao hơn.
• Thủ tục xử phạt minh bạch: Mọi quyết định xử phạt cần được lập thành biên bản chi tiết, thông báo rõ ràng cho người vi phạm và phải có các căn cứ pháp lý phù hợp.
• Tuân thủ các quy định pháp luật liên quan: Người dân cần nắm rõ các quy định pháp luật để tránh vi phạm không đáng có. Các hành vi lấn chiếm vỉa hè, xây dựng không phép, quảng cáo trái phép thường xuyên xảy ra tại địa phương và dễ bị xử phạt.
• Tôn trọng quyền khiếu nại: Nếu không đồng ý với quyết định xử phạt của UBND phường, người dân có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

5. Căn cứ pháp lý

Các căn cứ pháp lý để xác định quyền xử phạt hành chính của UBND phường gồm các văn bản pháp luật sau:

• Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, sửa đổi bổ sung 2020: Quy định về quyền và phạm vi xử phạt hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước, bao gồm UBND các cấp.
• Nghị định số 100/2019/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.
• Nghị định số 167/2013/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phòng chống tệ nạn xã hội, phòng cháy chữa cháy, phòng chống bạo lực gia đình.
• Nghị định số 79/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về thẩm quyền và trình tự thủ tục xử phạt hành chính của các cấp chính quyền, trong đó có UBND phường.

Quyền hạn của UBND phường trong việc xử phạt hành chính được xác định rõ ràng trong các quy định pháp luật. Tuy nhiên, cần sự phối hợp giữa cơ quan chính quyền và người dân để đảm bảo môi trường sống trật tự, văn minh.

Để tìm hiểu thêm các quy định pháp lý liên quan đến hành chính, bạn có thể tham khảo tại đây.