Trách Nhiệm Hình Sự Đối Với Tội Làm Nhục Người Khác Được Quy Định Như Thế Nào?Tìm hiểu chi tiết các mức phạt tù, ví dụ thực tế và căn cứ pháp lý trong bài viết dưới đây.
1. Trả lời câu hỏi: Trách nhiệm hình sự đối với tội làm nhục người khác được quy định như thế nào?
Tội làm nhục người khác là hành vi cố ý xúc phạm danh dự, nhân phẩm của một cá nhân bằng lời nói, hành động, hoặc các phương tiện khác với mục đích hạ thấp uy tín và gây tổn thương tâm lý, tinh thần cho nạn nhân. Đây là một hành vi vi phạm pháp luật, được quy định tại Điều 155 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).
Các mức hình phạt đối với tội làm nhục người khác:
- Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng, hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm: Đây là hình phạt áp dụng đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác nhưng không gây ra hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ, hành vi này có thể bao gồm việc bịa đặt thông tin, xúc phạm qua lời nói, nhưng không kèm theo các yếu tố bạo lực hoặc gây ảnh hưởng lớn về tâm lý.
- Phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm: Áp dụng đối với các hành vi làm nhục có tính chất nghiêm trọng hơn, như việc công khai bịa đặt thông tin về người khác trên các phương tiện truyền thông, hoặc các hành vi làm nhục công khai trước nhiều người, gây ra hậu quả tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, tinh thần của nạn nhân.
- Phạt tù từ 2 năm đến 5 năm: Đây là mức phạt cao nhất áp dụng trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, bao gồm việc làm nhục người khác dẫn đến nạn nhân tự sát hoặc việc lợi dụng mạng xã hội, phương tiện truyền thông để bịa đặt, lan truyền thông tin sai sự thật, gây tổn hại lớn đến uy tín và danh dự của nạn nhân.
Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm sau khi chấp hành án phạt tù.
2. Ví dụ minh họa về tội làm nhục người khác
Ví dụ: Chị X và anh Y là đồng nghiệp trong cùng một công ty. Do ghen ghét với sự thăng tiến của chị X, anh Y đã nhiều lần xúc phạm chị X bằng những lời lẽ thô tục trước mặt đồng nghiệp. Không dừng lại ở đó, anh Y còn bịa đặt thông tin không đúng sự thật về chị X lên mạng xã hội, khiến chị X bị ảnh hưởng nghiêm trọng về danh dự và tinh thần, dẫn đến việc chị phải nghỉ việc để điều trị tâm lý.
Chị X đã tố cáo hành vi của anh Y với cơ quan công an. Sau khi điều tra, cơ quan chức năng xác định hành vi của anh Y đã gây ra tổn hại nghiêm trọng đến tinh thần và danh dự của chị X. Tòa án đã tuyên phạt anh Y 18 tháng tù giam vì tội làm nhục người khác theo Điều 155 của Bộ luật Hình sự.
Trong trường hợp này, hành vi của anh Y đã vượt qua ranh giới của quyền tự do ngôn luận, vi phạm nghiêm trọng quyền cá nhân của chị X, và gây ra những tổn thất đáng kể về mặt tinh thần.
3. Những vướng mắc thực tế trong việc xử lý tội làm nhục người khác
Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ: Một trong những vướng mắc lớn nhất là việc thu thập chứng cứ chứng minh hành vi làm nhục. Các hành vi xúc phạm có thể diễn ra qua lời nói, hành động hoặc thông tin trên mạng xã hội, điều này khiến việc xác định và lưu trữ bằng chứng gặp nhiều khó khăn. Các bằng chứng như tin nhắn, email, hình ảnh hoặc lời khai nhân chứng thường cần thiết để chứng minh hành vi phạm tội.
Lạm dụng quyền tự do ngôn luận: Nhiều người cho rằng việc bày tỏ quan điểm cá nhân, dù có xúc phạm đến người khác, là quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, quyền tự do ngôn luận không đồng nghĩa với quyền xúc phạm danh dự và nhân phẩm của người khác. Đây là một thách thức khi xử lý các vụ án làm nhục người khác, đặc biệt là khi hành vi phạm tội diễn ra trên mạng xã hội.
Tội làm nhục qua mạng xã hội: Trong thời đại số hóa, các hành vi làm nhục người khác qua mạng xã hội đang ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, việc xác định danh tính của người phạm tội trên các nền tảng mạng xã hội gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi họ sử dụng danh tính ẩn danh hoặc tài khoản giả. Điều này gây ra khó khăn lớn trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự.
4. Những lưu ý cần thiết khi xử lý tội làm nhục người khác
Thu thập đầy đủ chứng cứ: Người bị làm nhục cần nhanh chóng thu thập và lưu trữ các chứng cứ như tin nhắn, video, hình ảnh hoặc các tài liệu liên quan để bảo vệ quyền lợi của mình. Việc có bằng chứng rõ ràng sẽ giúp cơ quan chức năng dễ dàng điều tra và xử lý vụ việc.
Đề cao quyền danh dự và nhân phẩm của người khác: Mọi người cần hiểu rằng danh dự và nhân phẩm của cá nhân là những giá trị được pháp luật bảo vệ. Việc xúc phạm người khác không chỉ vi phạm đạo đức mà còn vi phạm pháp luật. Do đó, mỗi người cần tự kiểm soát lời nói và hành động của mình để tránh gây tổn hại cho người khác.
Cẩn trọng khi phát ngôn trên mạng xã hội: Trong thời đại số hóa, mạng xã hội trở thành một công cụ mạnh mẽ để trao đổi thông tin. Tuy nhiên, việc sử dụng mạng xã hội để xúc phạm, làm nhục người khác là hành vi vi phạm pháp luật. Người dùng cần cẩn trọng khi phát ngôn và lan truyền thông tin, tránh vi phạm quy định pháp luật về tội làm nhục.
Xác định rõ ranh giới giữa tự do ngôn luận và xúc phạm: Quyền tự do ngôn luận phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, không xâm phạm đến quyền lợi của người khác. Mọi người cần hiểu rõ ranh giới giữa việc thể hiện quan điểm cá nhân và việc xúc phạm, làm nhục người khác để tránh rơi vào tình huống vi phạm pháp luật.
5. Căn cứ pháp lý
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): Điều 155 quy định về tội làm nhục người khác, với các mức phạt tù từ 3 tháng đến 5 năm tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội.
Nghị định 167/2013/NĐ-CP: Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, bao gồm các hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về các quy định liên quan tại Luật PVL Group – chuyên mục Hình sự và tham khảo thêm các bài viết pháp lý khác trên Báo Pháp Luật.
