Trách nhiệm của Hội đồng quản trị trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của ban giám đốc. Bài viết phân tích trách nhiệm của Hội đồng quản trị trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của ban giám đốc, kèm theo ví dụ minh họa và các lưu ý quan trọng liên quan.
1. Trách nhiệm của Hội đồng quản trị trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của ban giám đốc
Hội đồng quản trị (HĐQT) đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và kiểm tra hoạt động của ban giám đốc (BGĐ) trong doanh nghiệp. Trách nhiệm này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của cổ đông mà còn đảm bảo rằng doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và tuân thủ các quy định pháp luật. Dưới đây là những trách nhiệm cụ thể của HĐQT trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của BGĐ:
- Giám sát thực hiện chiến lược và mục tiêu
HĐQT có trách nhiệm giám sát việc thực hiện chiến lược và mục tiêu mà doanh nghiệp đã đề ra. HĐQT cần đảm bảo rằng BGĐ đang hoạt động theo đúng định hướng và chiến lược đã được phê duyệt. Điều này bao gồm việc theo dõi tiến độ thực hiện các kế hoạch kinh doanh, kiểm tra các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
- Đánh giá hiệu quả quản lý
HĐQT cũng cần đánh giá hiệu quả quản lý của BGĐ. Điều này không chỉ liên quan đến việc đánh giá các thành tựu đạt được mà còn phải xem xét cách thức mà BGĐ xử lý các vấn đề, giải quyết các thách thức và tìm kiếm cơ hội mới. HĐQT có thể tổ chức các buổi họp định kỳ với BGĐ để thảo luận về các kết quả đạt được và nhận diện những vấn đề cần giải quyết.
- Kiểm soát rủi ro
Một trong những trách nhiệm quan trọng của HĐQT là giám sát quản lý rủi ro trong doanh nghiệp. HĐQT cần đảm bảo rằng BGĐ đã thiết lập các hệ thống và quy trình quản lý rủi ro hiệu quả. HĐQT cũng phải xem xét các rủi ro mà doanh nghiệp đang đối mặt và đánh giá cách mà BGĐ quản lý những rủi ro này. Điều này bao gồm cả việc kiểm tra các báo cáo về rủi ro và cách thức BGĐ đã xử lý các tình huống phát sinh.
- Đảm bảo tính minh bạch và công bằng
HĐQT cần đảm bảo rằng hoạt động của BGĐ diễn ra một cách minh bạch và công bằng. Điều này có nghĩa là HĐQT phải yêu cầu BGĐ cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm các báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh, và các thông tin khác liên quan đến việc quản lý doanh nghiệp. HĐQT cũng phải đảm bảo rằng các quyết định của BGĐ được thực hiện dựa trên các thông tin minh bạch và không thiên vị.
- Bảo vệ quyền lợi cổ đông
Cuối cùng, một trong những trách nhiệm chính của HĐQT là bảo vệ quyền lợi của cổ đông. HĐQT phải đảm bảo rằng tất cả các quyết định của BGĐ đều phục vụ cho lợi ích chung của cổ đông và không vi phạm các quy định pháp luật. HĐQT cần thường xuyên xem xét các hoạt động của BGĐ và đưa ra những biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi của cổ đông, bao gồm việc theo dõi và kiểm tra các quyết định quan trọng được đưa ra bởi BGĐ.
2. Ví dụ minh họa
Giả sử một công ty cổ phần lớn tại Việt Nam có HĐQT gồm 7 thành viên. HĐQT đã chỉ định một ủy ban kiểm toán để giám sát hoạt động của BGĐ và đảm bảo tính minh bạch trong các báo cáo tài chính. Trong một cuộc họp hàng quý, BGĐ đã trình bày về tình hình tài chính của công ty, bao gồm các chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận và các khoản chi phí.
HĐQT đã đặt ra một số câu hỏi về các khoản chi phí không thường xuyên và yêu cầu BGĐ cung cấp thông tin chi tiết hơn về cách thức mà các chi phí này được phát sinh. Sau khi xem xét các báo cáo tài chính, HĐQT đã phát hiện ra rằng một số khoản chi phí lớn không được giải thích rõ ràng và cần được xem xét lại.
HĐQT đã yêu cầu BGĐ thực hiện một cuộc kiểm toán độc lập để xác định tính chính xác của các báo cáo tài chính và tìm ra nguyên nhân gây ra các khoản chi phí không rõ ràng. Kết quả kiểm toán cho thấy có một số sai sót trong việc ghi nhận chi phí, và BGĐ đã có những điều chỉnh cần thiết để đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong các báo cáo tài chính.
Ví dụ cụ thể: Trong trường hợp của Công ty Cổ phần XYZ, HĐQT đã tiến hành giám sát các hoạt động của BGĐ trong bối cảnh doanh thu giảm sút. HĐQT đã yêu cầu BGĐ báo cáo về các biện pháp đã thực hiện để khắc phục tình hình này và đã quyết định tổ chức một cuộc họp với BGĐ để thảo luận về các chiến lược phát triển trong tương lai.
3. Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình giám sát và kiểm tra hoạt động của BGĐ, HĐQT có thể gặp phải một số vướng mắc thực tế như sau:
- Thiếu thông tin
Một trong những vấn đề lớn mà HĐQT thường gặp phải là thiếu thông tin đầy đủ từ BGĐ. Điều này có thể khiến HĐQT không thể đưa ra các quyết định chính xác và kịp thời. Trong một số trường hợp, BGĐ có thể không cung cấp đầy đủ các báo cáo cần thiết hoặc không giải thích rõ ràng về các vấn đề quan trọng.
- Khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả
Việc đánh giá hiệu quả hoạt động của BGĐ có thể gặp nhiều khó khăn do sự khác biệt trong các tiêu chí đánh giá. HĐQT có thể gặp khó khăn trong việc xác định các chỉ tiêu cụ thể để đánh giá hiệu quả của BGĐ, dẫn đến việc không thể đưa ra những nhận xét công bằng và chính xác.
- Xung đột lợi ích
Trong một số trường hợp, có thể xảy ra xung đột lợi ích giữa HĐQT và BGĐ. Điều này có thể dẫn đến những tranh chấp nội bộ và làm giảm hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. HĐQT cần phải nhận thức được các xung đột này và có biện pháp xử lý kịp thời để đảm bảo rằng các quyết định đều phục vụ cho lợi ích chung của cổ đông.
- Áp lực từ cổ đông
HĐQT có thể chịu áp lực từ cổ đông trong việc giám sát BGĐ. Cổ đông có thể yêu cầu HĐQT thực hiện các hành động cụ thể nhằm đảm bảo rằng BGĐ đang hoạt động hiệu quả, nhưng đôi khi những yêu cầu này không hợp lý hoặc không thực tế. HĐQT cần cân nhắc giữa việc đáp ứng mong đợi của cổ đông và việc đảm bảo rằng các quyết định đều dựa trên cơ sở hợp lý và minh bạch.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi thực hiện trách nhiệm giám sát và kiểm tra hoạt động của BGĐ, HĐQT cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Thực hiện đúng quy định pháp luật
HĐQT cần tuân thủ các quy định của pháp luật và Điều lệ công ty trong quá trình giám sát hoạt động của BGĐ. Việc tuân thủ các quy định này sẽ giúp HĐQT bảo vệ quyền lợi của cổ đông và đảm bảo tính hợp pháp của các quyết định.
- Tăng cường minh bạch thông tin
HĐQT nên yêu cầu BGĐ cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các hoạt động của doanh nghiệp. Điều này không chỉ giúp HĐQT đưa ra các quyết định đúng đắn mà còn đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp, từ đó tăng cường niềm tin của cổ đông.
- Đánh giá định kỳ
HĐQT nên thực hiện đánh giá định kỳ về hiệu quả hoạt động của BGĐ và xem xét các chỉ tiêu để có thể đưa ra những nhận xét chính xác. Việc đánh giá này cần được thực hiện một cách khách quan và công bằng để đảm bảo rằng BGĐ luôn hoạt động hiệu quả và đạt được các mục tiêu đã đề ra.
- Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ
HĐQT cần thiết lập một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả để giám sát hoạt động của BGĐ. Hệ thống này sẽ giúp HĐQT phát hiện kịp thời các vấn đề phát sinh và đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp. Việc thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ cũng sẽ giúp nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động của BGĐ.
- Đối thoại thường xuyên
HĐQT nên duy trì đối thoại thường xuyên với BGĐ để thảo luận về các vấn đề quan trọng và nhận diện những khó khăn mà BGĐ đang gặp phải. Việc này không chỉ giúp HĐQT có cái nhìn tổng quát hơn về hoạt động của BGĐ mà còn giúp xây dựng mối quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa HĐQT và BGĐ.
5. Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý cho trách nhiệm của HĐQT trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của BGĐ chủ yếu được quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, trong đó có các điều khoản liên quan đến quyền và nghĩa vụ của HĐQT, BGĐ và cổ đông.
Cụ thể:
- Điều 149 của Luật Doanh nghiệp quy định về quyền và nghĩa vụ của HĐQT trong việc giám sát hoạt động của BGĐ.
- Điều 150 nêu rõ về trách nhiệm của BGĐ trong việc thực hiện các quyết định của HĐQT và báo cáo hoạt động cho HĐQT.
- Điều 151 quy định về quyền yêu cầu của cổ đông trong việc giám sát và yêu cầu HĐQT thực hiện các trách nhiệm của mình.
Việc nắm rõ các quy định này sẽ giúp HĐQT thực hiện đúng trách nhiệm của mình và bảo vệ quyền lợi của cổ đông.
Kết luận, trách nhiệm của HĐQT trong việc kiểm tra và giám sát hoạt động của BGĐ là rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. HĐQT cần thực hiện vai trò này một cách nghiêm túc và có trách nhiệm để đảm bảo rằng doanh nghiệp luôn hoạt động hiệu quả và đạt được các mục tiêu đề ra.
Liên kết nội bộ: Doanh nghiệp
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
