Trách nhiệm của ban kiểm soát trong việc giám sát báo cáo tài chính là gì? Bài viết chi tiết về vai trò, cách thực hiện, vướng mắc thực tế và căn cứ pháp luật liên quan.
1) Trách nhiệm của ban kiểm soát trong việc giám sát báo cáo tài chính là gì?
Ban kiểm soát đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ của các báo cáo tài chính do doanh nghiệp lập. Trách nhiệm chính của ban kiểm soát là giám sát, kiểm tra, và đánh giá các hoạt động tài chính của doanh nghiệp để đảm bảo rằng báo cáo tài chính được lập ra phản ánh đúng thực trạng tài chính, không có sai lệch hoặc gian lận.
Cụ thể, trách nhiệm của ban kiểm soát bao gồm:
- Giám sát việc lập và công bố báo cáo tài chính: Ban kiểm soát cần đảm bảo rằng quá trình lập báo cáo tài chính tuân thủ các chuẩn mực kế toán hiện hành và các quy định của pháp luật.
- Kiểm tra tính trung thực của báo cáo tài chính: Ban kiểm soát phải đảm bảo rằng các thông tin trong báo cáo tài chính là chính xác, đầy đủ và không có sự che giấu hay sai lệch.
- Giám sát các hoạt động kiểm toán: Đối với các doanh nghiệp có yêu cầu kiểm toán, ban kiểm soát cần giám sát quá trình kiểm toán để đảm bảo rằng báo cáo tài chính đã được kiểm toán độc lập một cách khách quan.
- Phát hiện và ngăn ngừa rủi ro: Ban kiểm soát có trách nhiệm phát hiện và đưa ra cảnh báo về các rủi ro tài chính có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Họ cũng cần đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời khi phát hiện sai sót hoặc rủi ro tiềm ẩn.
2) Cách thực hiện giám sát báo cáo tài chính
Để thực hiện tốt việc giám sát báo cáo tài chính, ban kiểm soát cần tuân theo các bước cơ bản sau:
- Kiểm tra và đối chiếu số liệu: Ban kiểm soát sẽ kiểm tra và đối chiếu các số liệu tài chính trong báo cáo với sổ sách kế toán của doanh nghiệp. Việc này giúp đảm bảo rằng tất cả các con số được ghi nhận đúng và phản ánh trung thực tình hình tài chính.
- Kiểm tra các khoản mục trọng yếu: Ban kiểm soát cần tập trung kiểm tra các khoản mục trọng yếu như doanh thu, lợi nhuận, chi phí, và nợ phải trả để đảm bảo rằng chúng không có sai lệch hoặc gian lận.
- Giám sát việc thực hiện các chuẩn mực kế toán: Ban kiểm soát phải đảm bảo rằng báo cáo tài chính được lập theo các chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) hoặc chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), tùy theo yêu cầu pháp lý.
- Phối hợp với kiểm toán viên: Ban kiểm soát cần làm việc chặt chẽ với các kiểm toán viên độc lập để đảm bảo rằng báo cáo tài chính đã được kiểm toán một cách khách quan, từ đó cung cấp đánh giá chính xác về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Lập báo cáo đánh giá: Sau khi thực hiện kiểm tra và giám sát, ban kiểm soát lập báo cáo đánh giá về tính chính xác, trung thực của báo cáo tài chính, đồng thời đưa ra các khuyến nghị cải tiến nếu cần.
3) Những vướng mắc thực tế trong việc giám sát báo cáo tài chính
Ban kiểm soát có thể gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình giám sát báo cáo tài chính, bao gồm:
- Thiếu quyền hạn giám sát: Trong một số doanh nghiệp, ban kiểm soát không được trao đủ quyền hạn để thực hiện công việc giám sát một cách độc lập, dẫn đến việc khó đảm bảo tính khách quan và hiệu quả trong quá trình giám sát.
- Thiếu thông tin từ phía doanh nghiệp: Ban kiểm soát có thể không được cung cấp đầy đủ thông tin hoặc tài liệu liên quan để thực hiện việc kiểm tra, dẫn đến việc khó đánh giá chính xác tình hình tài chính.
- Gian lận tài chính: Một số doanh nghiệp cố tình gian lận tài chính hoặc che giấu thông tin, gây khó khăn cho ban kiểm soát trong việc phát hiện và ngăn ngừa các rủi ro tài chính.
- Thiếu kỹ năng chuyên môn: Nếu ban kiểm soát không có đủ kiến thức và kỹ năng chuyên môn về kế toán và tài chính, họ sẽ gặp khó khăn trong việc phát hiện các sai sót và gian lận.
4) Những lưu ý cần thiết khi giám sát báo cáo tài chính
Để thực hiện tốt việc giám sát báo cáo tài chính, ban kiểm soát cần lưu ý các điểm sau:
- Độc lập và khách quan: Ban kiểm soát cần duy trì tính độc lập và khách quan trong suốt quá trình giám sát, không để các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến quyết định của mình.
- Hiểu biết chuyên môn: Ban kiểm soát cần có đủ kiến thức chuyên môn về kế toán, tài chính và pháp luật để thực hiện tốt công việc của mình. Điều này đặc biệt quan trọng khi giám sát các báo cáo tài chính phức tạp.
- Thường xuyên giám sát: Việc giám sát báo cáo tài chính không chỉ nên được thực hiện vào cuối năm mà cần diễn ra thường xuyên trong suốt năm tài chính để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề phát sinh.
- Phối hợp với các bên liên quan: Ban kiểm soát cần phối hợp chặt chẽ với các phòng ban liên quan trong doanh nghiệp, cũng như với các kiểm toán viên độc lập để đảm bảo tính chính xác và minh bạch của báo cáo tài chính.
5) Ví dụ minh họa
Công ty C là một doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán, và ban kiểm soát của công ty có trách nhiệm giám sát báo cáo tài chính năm 2023. Trong quá trình giám sát, ban kiểm soát phát hiện rằng có sự chênh lệch lớn trong khoản mục doanh thu giữa các kỳ kế toán. Sau khi tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng, họ phát hiện rằng một số giao dịch đã bị ghi nhận sai lệch. Ban kiểm soát đã yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh lại báo cáo tài chính và lập lại báo cáo mới. Nhờ sự can thiệp kịp thời này, công ty C đã ngăn chặn được việc công bố thông tin tài chính không chính xác, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các cổ đông.
6) Căn cứ pháp luật
- Luật Doanh nghiệp 2020: Điều 170 của Luật Doanh nghiệp quy định trách nhiệm của ban kiểm soát trong việc giám sát các hoạt động tài chính, đảm bảo báo cáo tài chính được lập đúng theo quy định và không có sai sót nghiêm trọng.
- Luật Kế toán 2015: Điều 13 của Luật Kế toán quy định trách nhiệm của các bên liên quan trong việc lập và giám sát báo cáo tài chính. Ban kiểm soát phải đảm bảo rằng báo cáo tài chính tuân thủ đầy đủ các chuẩn mực kế toán và quy định pháp luật.
- Nghị định 155/2020/NĐ-CP: Quy định về việc công bố thông tin tài chính của doanh nghiệp niêm yết và trách nhiệm của ban kiểm soát trong việc giám sát quá trình lập báo cáo tài chính.
7) Kết luận
Trách nhiệm của ban kiểm soát trong việc giám sát báo cáo tài chính là rất quan trọng để đảm bảo tính minh bạch, trung thực và tuân thủ các quy định pháp luật của doanh nghiệp. Ban kiểm soát cần thực hiện các quy trình giám sát chặt chẽ, phối hợp với các bên liên quan và duy trì tính độc lập, khách quan trong suốt quá trình giám sát. Thực hiện tốt trách nhiệm này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của cổ đông mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Luật PVL Group cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp và ban kiểm soát trong việc thực hiện các trách nhiệm pháp lý liên quan đến giám sát báo cáo tài chính và tuân thủ quy định pháp luật.
Liên kết nội bộ:
Doanh nghiệp tại Luật PVL Group
