Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5346:2005 cho hệ thống ống dẫn hơi nước. Vậy doanh nghiệp cần thực hiện thủ tục áp dụng tiêu chuẩn này như thế nào?
1. Giới thiệu về tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5346:2005 cho hệ thống ống dẫn hơi nước
Trong các nhà máy công nghiệp sử dụng nồi hơi, hệ thống ống dẫn hơi nước đóng vai trò thiết yếu để vận chuyển hơi từ lò sinh hơi đến các thiết bị tiêu thụ như tua-bin, nồi chưng cất, máy sấy, thiết bị trao đổi nhiệt… Đây là thiết bị chịu áp lực nguy hiểm, nếu thiết kế và thi công không đúng quy chuẩn có thể gây cháy nổ, rò rỉ hơi, mất an toàn lao động và thiệt hại nghiêm trọng.
Nhằm bảo đảm an toàn trong quá trình thiết kế, lắp đặt, vận hành và kiểm định, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 5346:2005 – Thiết bị áp lực – Yêu cầu kỹ thuật an toàn về thiết kế, lắp đặt hệ thống ống dẫn hơi nước và nước nóng, thay thế tiêu chuẩn TCVN 5346:1991.
Tiêu chuẩn này áp dụng cho:
Hệ thống ống dẫn hơi nước có áp suất thiết kế trên 0,07 MPa và nhiệt độ trên 115°C;
Ống dẫn hơi sử dụng trong các nhà máy công nghiệp, trạm phát điện, nhà máy hóa chất, nhà máy thực phẩm, dệt may…;
Cả ống dẫn đặt nổi, đi ngầm hoặc treo trên không, nối liền với nồi hơi hoặc bình chịu áp.
TCVN 5346:2005 quy định:
Yêu cầu vật liệu chế tạo ống, mối nối, phụ kiện (mặt bích, co, van);
Tiêu chuẩn thiết kế ứng suất làm việc, độ dày thành ống, mối hàn, phương pháp liên kết;
Quy trình lắp đặt, thử áp lực, thử kín, sơn bảo vệ và cách nhiệt;
Yêu cầu kiểm định kỹ thuật, kiểm tra định kỳ và hồ sơ kỹ thuật đi kèm.
Tiêu chuẩn này là nền tảng kỹ thuật bắt buộc trong các hoạt động sau:
Thiết kế, chế tạo và nghiệm thu hệ thống ống dẫn hơi nước;
Kiểm định an toàn hệ thống ống dẫn hơi (theo Thông tư 36/2019/TT-BLĐTBXH);
Cấp giấy chứng nhận hợp chuẩn thiết bị áp lực;
Thực hiện đánh giá rủi ro an toàn lao động, phòng chống cháy nổ.
2. Trình tự thủ tục áp dụng TCVN 5346:2005 cho hệ thống ống dẫn hơi nước
Bước 1: Thiết kế hệ thống ống dẫn theo tiêu chuẩn TCVN 5346:2005
Đơn vị thiết kế hoặc nhà thầu cần thực hiện:
Lập bản vẽ sơ đồ đường ống hơi từ nồi hơi đến các điểm tiêu thụ;
Tính toán lưu lượng hơi, áp suất làm việc, độ dài và tổn thất áp lực;
Lựa chọn vật liệu ống, co nối, mặt bích phù hợp với tiêu chuẩn TCVN 1651, TCVN 197…;
Tính toán độ dày thành ống, chiều dài đoạn đỡ, giá đỡ ống, ống giãn nở (expansion loop);
Xác định vị trí lắp van an toàn, van xả ngưng, bẫy hơi và đồng hồ đo.
Hồ sơ thiết kế cần thể hiện rõ tuân thủ TCVN 5346:2005 và các tiêu chuẩn liên quan, có xác nhận của kỹ sư cơ khí áp lực được cấp chứng chỉ hành nghề.
Bước 2: Gia công, lắp đặt hệ thống ống dẫn hơi
Sau khi có thiết kế được duyệt, đơn vị thi công cần:
Gia công ống theo đúng vật liệu, thông số, mối hàn theo tiêu chuẩn;
Thực hiện kiểm tra không phá hủy (NDT) đối với mối hàn chịu áp lực chính;
Lắp đặt đường ống đúng tuyến, có điểm tựa, giãn nở và khoảng cách tiêu chuẩn;
Lắp cách nhiệt và sơn bảo vệ bên ngoài (nếu đặt ngoài trời hoặc trong khu vực có nhiệt độ cao).
Quá trình thi công phải được giám sát kỹ thuật và ghi nhật ký thi công chi tiết.
Bước 3: Thử áp lực và kiểm định an toàn
Theo TCVN 5346:2005, sau khi lắp đặt, toàn bộ hệ thống ống dẫn hơi phải:
Thử áp lực bằng nước với áp suất ≥ 1.5 lần áp suất thiết kế trong thời gian ≥ 30 phút;
Thử kín để đảm bảo không rò rỉ tại các điểm nối, mối hàn;
Có sự chứng kiến của tổ chức kiểm định kỹ thuật an toàn thiết bị áp lực;
Kết quả đạt yêu cầu mới được lập biên bản nghiệm thu và đưa vào vận hành.
3. Thành phần hồ sơ kỹ thuật theo TCVN 5346:2005
Hồ sơ kỹ thuật hoàn chỉnh của hệ thống ống dẫn hơi nước theo TCVN 5346:2005 gồm:
Bản vẽ thiết kế hệ thống ống dẫn hơi (sơ đồ tuyến ống, mặt bằng, mặt cắt);
Tính toán kỹ thuật chi tiết: áp suất, ứng suất, độ giãn nở nhiệt, độ dày ống;
Danh mục vật liệu, phụ kiện, tiêu chuẩn áp dụng;
Hồ sơ vật liệu (CQ), chứng chỉ hàn, quy trình hàn WPS – PQR – WPQ;
Biên bản nghiệm thu lắp đặt và thử áp lực, thử kín;
Kết quả kiểm tra không phá hủy (siêu âm, chụp ảnh…);
Biên bản kiểm định kỹ thuật an toàn thiết bị áp lực (đường ống hơi);
Tài liệu hướng dẫn vận hành, bảo trì và nhật ký sử dụng hệ thống.
4. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng TCVN 5346:2005 cho hệ thống ống dẫn hơi
Lưu ý về điều kiện bắt buộc áp dụng
TCVN 5346:2005 là tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc đối với mọi hệ thống ống dẫn hơi có áp suất làm việc ≥ 0,07 MPa và nhiệt độ ≥ 115°C;
Không được sử dụng ống dân dụng, vật liệu không rõ nguồn gốc, phụ kiện không đạt tiêu chuẩn cho hệ thống này;
Thiết bị áp lực không tuân thủ tiêu chuẩn sẽ bị từ chối kiểm định và cấm đưa vào sử dụng.
Lưu ý về kiểm định kỹ thuật
Hệ thống ống dẫn hơi phải được kiểm định ban đầu trước khi đưa vào vận hành, và định kỳ 02 năm/lần;
Nếu có thay đổi kết cấu, nâng cấp hoặc sửa chữa lớn thì phải kiểm định lại theo Thông tư 36/2019/TT-BLĐTBXH;
Việc kiểm định phải do tổ chức được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cấp phép thực hiện.
Lưu ý về nhân sự vận hành và hồ sơ lưu trữ
Nhân sự giám sát, vận hành đường ống áp lực phải có giấy phép vận hành thiết bị áp lực;
Cơ sở cần lưu giữ đầy đủ hồ sơ kỹ thuật, bản vẽ, biên bản kiểm định và sổ vận hành tại nơi đặt thiết bị;
Mỗi điểm đường ống chính nên có tem kiểm định dán rõ thông số áp suất, thời gian kiểm định gần nhất.
Lưu ý về tư vấn pháp lý – kỹ thuật
Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn khi:
Không xác định đúng phạm vi áp dụng TCVN 5346:2005;
Không biết thiết kế, tính toán ống dẫn sao cho đạt chuẩn;
Thiếu hồ sơ kỹ thuật nên không được kiểm định;
Không rõ quy trình thử áp lực, thử kín hợp chuẩn.
Luật PVL Group cung cấp giải pháp toàn diện:
Tư vấn áp dụng TCVN 5346:2005 đúng quy định với từng loại hệ thống ống dẫn hơi;
Thiết kế, thẩm định và lập hồ sơ kỹ thuật theo tiêu chuẩn quốc gia;
Tổ chức kiểm tra thử áp, thử kín và làm việc với đơn vị kiểm định;
Đại diện doanh nghiệp xử lý toàn bộ thủ tục pháp lý liên quan đến thiết bị áp lực.
Hãy liên hệ ngay với Luật PVL Group – đơn vị tư vấn kỹ thuật và pháp lý thiết bị áp lực hàng đầu tại Việt Nam.
Xem thêm các bài viết liên quan tại:
👉 https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
