Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4991:2008 cho sản xuất nước khoáng. Áp dụng giúp kiểm soát an toàn vi sinh, ngăn ngừa rủi ro sức khỏe cho người tiêu dùng.
1. Giới thiệu về tiêu chuẩn TCVN 4991:2008 trong sản xuất nước khoáng
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4991:2008 có tên đầy đủ là “Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi – Hướng dẫn đếm vi sinh vật hiếu khí – Kỹ thuật đếm khuẩn lạc ở 30°C”. Mặc dù không phải là tiêu chuẩn riêng cho nước khoáng, nhưng TCVN 4991:2008 được áp dụng bắt buộc như một phần trong hệ thống kiểm soát chất lượng vi sinh vật cho nước uống đóng chai, bao gồm cả nước khoáng thiên nhiên.
Việc áp dụng TCVN 4991:2008 giúp các cơ sở sản xuất nước khoáng:
Xác định tổng số vi khuẩn hiếu khí trong mẫu nước đầu ra.
Đảm bảo sản phẩm không vượt giới hạn vi sinh cho phép theo quy định của Bộ Y tế.
Tăng độ tin cậy của sản phẩm trong công bố hợp quy, cấp phép xuất khẩu và chứng nhận ISO/HACCP.
Vì vậy, đây là một tiêu chuẩn quan trọng trong kiểm nghiệm chất lượng đầu ra, đặc biệt khi doanh nghiệp tiến hành công bố sản phẩm, kiểm nghiệm định kỳ, hoặc cần chứng minh độ an toàn của sản phẩm với đối tác.
2. Trình tự thủ tục áp dụng TCVN 4991:2008 trong sản xuất nước khoáng
Bước 1: Lấy mẫu nước khoáng theo quy chuẩn
Mẫu nước khoáng cần được lấy theo đúng hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý như Bộ Y tế hoặc Bộ KH&CN.
Có thể lấy mẫu nước sau xử lý (trước khi đóng chai) và sau đóng gói để so sánh hiệu quả xử lý vi sinh.
Bước 2: Gửi mẫu đến phòng thử nghiệm được công nhận
Phòng thử nghiệm phải được công nhận đạt chuẩn ISO/IEC 17025.
Áp dụng phương pháp nuôi cấy theo hướng dẫn tại TCVN 4991:2008 để xác định tổng số vi sinh vật hiếu khí sống sót ở 30°C.
Bước 3: Ghi nhận và đánh giá kết quả
Kết quả được tính theo đơn vị CFU/mL (colony-forming unit/millilitre).
So sánh kết quả với giới hạn cho phép trong các tiêu chuẩn như TCVN 6096:2004 (đối với nước khoáng), QCVN 6-1:2010/BYT (đối với nước uống đóng chai).
Nếu vượt giới hạn → cần dừng lô sản xuất, truy tìm nguyên nhân và khắc phục.
Bước 4: Lập hồ sơ kiểm nghiệm và lưu trữ
Hồ sơ kiểm nghiệm vi sinh phải được lưu trữ để sử dụng trong các thủ tục pháp lý: công bố sản phẩm, cấp chứng nhận HACCP/ISO 22000, thanh tra…
Kiểm nghiệm vi sinh nên được thực hiện định kỳ theo lô (1 lần/tháng hoặc theo yêu cầu của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia).
3. Thành phần hồ sơ khi áp dụng TCVN 4991:2008 trong doanh nghiệp sản xuất nước khoáng
Hồ sơ kiểm nghiệm vi sinh theo TCVN 4991:2008 bao gồm:
Phiếu kết quả kiểm nghiệm vi sinh từ phòng thử nghiệm được công nhận.
Báo cáo tổng hợp kết quả các lần kiểm nghiệm gần nhất.
Sổ tay hướng dẫn kiểm tra chất lượng vi sinh vật nội bộ (nếu có).
Sổ theo dõi điều kiện sản xuất (nhiệt độ, độ ẩm khu xử lý, thiết bị lọc tiệt trùng…).
Hồ sơ phục vụ công bố sản phẩm hoặc xin giấy phép liên quan
Kết quả kiểm nghiệm vi sinh vật là tài liệu bắt buộc khi thực hiện:
Công bố hợp quy theo QCVN 6-1:2010/BYT.
Công bố tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) cho nước khoáng.
Cấp chứng nhận HACCP, ISO 22000, GMP hoặc xuất khẩu.
Trong trường hợp sản phẩm vi phạm quy chuẩn, kết quả kiểm nghiệm TCVN 4991:2008 sẽ là cơ sở pháp lý để xác minh trách nhiệm.
4. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng TCVN 4991:2008 trong sản xuất nước khoáng
TCVN 4991:2008 là phương pháp chuẩn bắt buộc
Đây là phương pháp duy nhất được công nhận để xác định tổng số vi sinh vật hiếu khí trong nước uống.
Không được sử dụng phương pháp thay thế trừ khi được cơ quan quản lý cho phép bằng văn bản.
Việc kiểm soát vi sinh phải liên tục và định kỳ
Môi trường sản xuất nước khoáng dễ bị ô nhiễm vi sinh nếu không kiểm soát chặt chẽ nguồn nước, thiết bị, và điều kiện đóng gói.
Kiểm tra vi sinh theo TCVN 4991:2008 định kỳ giúp ngăn ngừa rủi ro lớn như: thu hồi sản phẩm, ảnh hưởng thương hiệu, bị xử phạt theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP.
Chỉ số vi sinh là yếu tố quyết định để thông quan khi xuất khẩu
Nếu doanh nghiệp xuất khẩu nước khoáng ra các thị trường như Nhật Bản, EU, Hàn Quốc…, kết quả kiểm nghiệm vi sinh theo chuẩn quốc gia như TCVN 4991:2008 là điều kiện tiên quyết để đạt được yêu cầu về an toàn thực phẩm.
5. PVL Group – Đồng hành tư vấn kiểm nghiệm vi sinh theo TCVN 4991:2008 nhanh chóng và trọn gói
Là đơn vị chuyên nghiệp trong lĩnh vực pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật, PVL Group cung cấp dịch vụ hỗ trợ:
Lấy mẫu và kiểm nghiệm vi sinh đúng tiêu chuẩn TCVN 4991:2008 tại các phòng thí nghiệm được công nhận.
Lập hồ sơ công bố hợp quy, TCCS, và hỗ trợ đăng ký mã số lưu hành.
Tư vấn toàn diện về tiêu chuẩn HACCP, ISO, GMP phục vụ nội địa và xuất khẩu.
Đại diện làm việc với cơ quan nhà nước – rút ngắn thời gian xử lý chỉ còn 7–10 ngày làm việc.
👉 Tham khảo thêm nhiều thông tin hữu ích tại:
https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
