Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4991:2008 cho kiểm nghiệm vi sinh. Có bắt buộc áp dụng không? Hồ sơ và quy trình ra sao?
1. Giới thiệu về giấy chứng nhận áp dụng tiêu chuẩn TCVN 4991:2008
TCVN 4991:2008 – Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi – Phương pháp định lượng vi sinh vật hiếu khí tổng số – Kỹ thuật đếm khuẩn lạc ở 30 độ C là tiêu chuẩn quốc gia do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, được dịch từ tiêu chuẩn quốc tế ISO 4833:2003.
Tiêu chuẩn này quy định phương pháp phân tích định lượng vi sinh vật hiếu khí tổng số, còn gọi là TVC – Total Viable Count, thông qua:
Nuôi cấy vi sinh vật trên môi trường dinh dưỡng;
Ủ ở điều kiện 30 ± 1°C trong 72 ± 3 giờ;
Đếm số khuẩn lạc xuất hiện trên đĩa thạch và tính toán kết quả theo chỉ tiêu CFU/g hoặc CFU/mL.
Áp dụng TCVN 4991:2008 giúp đánh giá chính xác mức độ vệ sinh của sản phẩm, nguyên liệu hoặc dây chuyền sản xuất, qua đó:
Xác định nguy cơ nhiễm vi sinh trong thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, bao bì tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm;
Là căn cứ để đánh giá đạt hoặc không đạt trong công bố chất lượng, hợp quy, HACCP, ISO 22000, GMP.
Mặc dù không bắt buộc theo luật định, nhưng việc kiểm nghiệm theo TCVN 4991:2008 là yêu cầu thường gặp trong hồ sơ pháp lý và hồ sơ xuất khẩu. Các cơ quan như Cục An toàn thực phẩm, Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản, Hải quan… thường sử dụng tiêu chuẩn này để kiểm tra.
2. Trình tự thủ tục kiểm nghiệm vi sinh theo TCVN 4991:2008
Việc kiểm nghiệm cần thực hiện tại các trung tâm thử nghiệm đạt chuẩn ISO/IEC 17025, có năng lực thực hiện các phương pháp theo tiêu chuẩn quốc gia. Trình tự thủ tục cụ thể như sau:
Bước 1: Xác định sản phẩm và mục tiêu kiểm nghiệm
Doanh nghiệp cần xác định rõ mục đích kiểm nghiệm: tự công bố, đăng ký hợp quy, công bố chất lượng xuất khẩu, đánh giá vệ sinh môi trường sản xuất…
Chọn mẫu sản phẩm phù hợp: nguyên liệu đầu vào, sản phẩm hoàn thiện, mẫu môi trường, nước thải…
Bước 2: Chuẩn bị và gửi mẫu
Mẫu phải được đóng gói kín, vô trùng, có điều kiện bảo quản lạnh nếu là sản phẩm dễ phân hủy;
Kèm theo phiếu yêu cầu thử nghiệm ghi rõ: “Kiểm nghiệm vi sinh theo TCVN 4991:2008”.
Bước 3: Tiến hành kiểm nghiệm tại phòng thử nghiệm
Phòng thử nghiệm thực hiện kỹ thuật đếm khuẩn lạc theo quy định của tiêu chuẩn TCVN 4991:2008;
Thời gian thử nghiệm thường mất từ 3 – 5 ngày làm việc, tùy loại sản phẩm và chỉ tiêu bổ sung.
Bước 4: Nhận kết quả phân tích và hoàn tất hồ sơ
Doanh nghiệp nhận được phiếu kết quả kiểm nghiệm (COA);
Kết quả có thể sử dụng trong:
Hồ sơ tự công bố chất lượng;
Đăng ký bản công bố sản phẩm;
Hồ sơ cấp chứng chỉ HACCP, GMP, ISO;
Chứng từ xuất khẩu hoặc hồ sơ mời thầu.
3. Thành phần hồ sơ để thực hiện kiểm nghiệm theo TCVN 4991:2008
Để thực hiện kiểm nghiệm, doanh nghiệp cần chuẩn bị các giấy tờ và mẫu vật sau:
Phiếu yêu cầu kiểm nghiệm (theo mẫu phòng thử nghiệm);
Mẫu sản phẩm cần phân tích (tối thiểu 3 – 5 đơn vị mẫu);
Thông tin sản phẩm:
Tên thương mại;
Thành phần;
Quy cách bao gói;
Hạn sử dụng;
Quy trình sản xuất (nếu có yêu cầu riêng);
Giấy đăng ký kinh doanh (nếu dùng kết quả trong hồ sơ pháp lý);
Tiêu chuẩn cơ sở hoặc tài liệu kỹ thuật áp dụng (nếu cần đối chiếu chỉ tiêu).
Luật PVL Group hỗ trợ doanh nghiệp:
Chuẩn bị mẫu đúng yêu cầu, không bị loại từ khâu đầu;
Lựa chọn trung tâm kiểm nghiệm phù hợp ngành hàng;
Rút ngắn thời gian xử lý và theo dõi kết quả kiểm nghiệm;
Hướng dẫn cách sử dụng kết quả kiểm nghiệm đúng luật.
4. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng TCVN 4991:2008
Mẫu phải đúng đại diện và bảo quản đúng điều kiện
Mẫu gửi kiểm nghiệm phải lấy từ lô sản xuất thực tế, không nên dùng mẫu “chế biến riêng” vì kết quả có thể bị bác bỏ khi kiểm tra chéo;
Nếu là thực phẩm tươi sống, phải bảo quản lạnh trong suốt quá trình vận chuyển.
Trung tâm kiểm nghiệm phải được công nhận
Kết quả chỉ được chấp nhận nếu được cấp bởi phòng thử nghiệm đạt ISO/IEC 17025, ví dụ:
Quatest 1, 2, 3;
VinaCert, SGS, Intertek, Bureau Veritas, Eurofins;
Phòng thử nghiệm nội bộ chưa được công nhận không có giá trị pháp lý.
Kiểm tra hạn dùng của kết quả
Kết quả kiểm nghiệm vi sinh thường có giá trị trong vòng 6 tháng đến 1 năm, tùy sản phẩm và yêu cầu hồ sơ;
Trường hợp kiểm tra lô hàng xuất khẩu, kết quả thường chỉ có giá trị trong vòng 3 tháng.
Không được sử dụng kết quả kiểm nghiệm giả mạo
Theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP, hành vi làm giả kết quả kiểm nghiệm có thể bị xử phạt lên đến 50 – 100 triệu đồng, thu hồi sản phẩm và truy trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
5. Luật PVL Group – Đơn vị hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong kiểm nghiệm và chứng nhận sản phẩm
Luật PVL Group đồng hành cùng hàng trăm doanh nghiệp trong lĩnh vực:
Thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, thiết bị y tế, bao bì công nghiệp;
Hỗ trợ kiểm nghiệm, đánh giá và cấp giấy chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn, ISO, HACCP;
Đại diện nộp hồ sơ, theo dõi kết quả và xử lý nhanh các vướng mắc về tiêu chuẩn, kỹ thuật;
Tối ưu hóa chi phí – nhanh chóng – đúng pháp lý.
👉 Tham khảo thêm các thủ tục pháp lý ngành thực phẩm và công nghiệp tại:
https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
