Thuế thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ có áp dụng cho các loại tài sản kỹ thuật số không? Tìm hiểu các quy định thuế, ví dụ minh họa, những vướng mắc thực tế và căn cứ pháp lý liên quan.
1. Thuế thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ có áp dụng cho các loại tài sản kỹ thuật số không?
Thuế thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ có áp dụng cho các loại tài sản kỹ thuật số không? Đây là câu hỏi đang được nhiều người quan tâm trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và tài sản trí tuệ trên nền tảng kỹ thuật số. Tài sản kỹ thuật số bao gồm các tài sản vô hình như tác phẩm nghệ thuật số, mã nguồn, phần mềm, NFT (non-fungible tokens), và các sáng tạo khác trên nền tảng số. Quyền sở hữu trí tuệ đối với các tài sản này bao gồm quyền tác giả, quyền sao chép, quyền phân phối và quyền chuyển nhượng, và khi những quyền này được chuyển giao hoặc cấp phép, thường sẽ phát sinh thu nhập phải chịu thuế.
Theo quy định của pháp luật, thu nhập từ việc chuyển nhượng hoặc cấp phép quyền sử dụng tài sản kỹ thuật số phải chịu thuế, tương tự như các tài sản trí tuệ khác. Các khoản thu nhập này có thể phải chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với cá nhân hoặc thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với tổ chức, tùy thuộc vào chủ thể thực hiện giao dịch. Điều này có nghĩa là nếu một cá nhân hoặc doanh nghiệp bán quyền sở hữu hoặc cấp phép sử dụng một tác phẩm nghệ thuật số, họ sẽ phải nộp thuế trên khoản thu nhập này.
Đối với tài sản kỹ thuật số, việc tính thuế sẽ phụ thuộc vào loại tài sản và hình thức thu nhập. Nếu thu nhập từ tài sản kỹ thuật số là thu nhập từ bản quyền, thì nó sẽ được coi là thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ và phải chịu thuế. Thuế suất cụ thể phụ thuộc vào quy định của từng quốc gia cũng như các hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia, đặc biệt là các hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
Một số loại tài sản kỹ thuật số có thể chịu thuế bao gồm các tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số được bán hoặc cấp phép sử dụng, phần mềm được phân phối qua nền tảng trực tuyến, hay các sáng tạo khác được bảo hộ quyền tác giả. Ngoài ra, NFT, với tính chất là tài sản số có giá trị, cũng có thể chịu thuế thu nhập khi nó được mua bán hoặc chuyển nhượng.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ cụ thể: Một họa sĩ kỹ thuật số tại Việt Nam tạo ra một tác phẩm nghệ thuật số và quyết định bán quyền sở hữu tác phẩm này dưới dạng NFT. Người mua là một nhà sưu tầm từ nước ngoài. Theo thỏa thuận, nhà sưu tầm trả 10.000 USD cho quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật số này.
Trong trường hợp này, thu nhập từ việc bán NFT được xem là thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ. Theo quy định của Việt Nam, họa sĩ phải nộp thuế thu nhập cá nhân trên khoản thu nhập 10.000 USD này. Nếu thuế suất thu nhập cá nhân áp dụng cho thu nhập từ bản quyền là 20%, thì số thuế phải nộp sẽ là 20% của 10.000 USD, tương đương với 2.000 USD.
Ngoài ra, nếu nhà sưu tầm đến từ một quốc gia có ký kết hiệp định tránh đánh thuế hai lần với Việt Nam, họa sĩ có thể được hưởng một số ưu đãi về thuế hoặc giảm trừ thuế theo quy định của hiệp định này.
3. Những vướng mắc thực tế
Những vướng mắc thực tế trong việc áp dụng thuế thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ cho tài sản kỹ thuật số liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp như sau:
• Định giá tài sản kỹ thuật số: Việc định giá tài sản kỹ thuật số, đặc biệt là các NFT, có thể gặp nhiều khó khăn do giá trị của chúng phụ thuộc vào thị trường và có sự biến động rất lớn. Điều này gây khó khăn trong việc xác định số thu nhập chịu thuế và có thể dẫn đến tranh chấp với cơ quan thuế.
• Xác định quốc gia đánh thuế: Trong trường hợp tài sản kỹ thuật số được giao dịch qua biên giới, việc xác định quốc gia nào có quyền đánh thuế là một vấn đề quan trọng. Ví dụ, nếu người mua và người bán ở hai quốc gia khác nhau, thu nhập từ việc bán tài sản kỹ thuật số có thể phải chịu thuế ở cả hai quốc gia nếu không có hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
• Quy định pháp luật chưa đồng bộ: Tài sản kỹ thuật số là lĩnh vực mới và quy định pháp luật liên quan vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Sự thiếu nhất quán trong quy định giữa các quốc gia có thể gây khó khăn cho người nộp thuế trong việc xác định nghĩa vụ thuế của mình. Đặc biệt là khi các giao dịch này diễn ra trên nền tảng phi tập trung, rất khó để xác định nơi phát sinh thu nhập và đối tượng chịu thuế.
4. Những lưu ý cần thiết
• Định giá tài sản một cách minh bạch: Để tránh các vấn đề về thuế, các cá nhân hoặc tổ chức nên thuê chuyên gia để định giá tài sản kỹ thuật số một cách minh bạch và chính xác. Việc này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về thuế khi kê khai thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ.
• Hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan: Việc nắm rõ các quy định pháp luật liên quan đến thuế thu nhập từ tài sản kỹ thuật số là rất quan trọng. Người nộp thuế cần tìm hiểu kỹ về luật pháp trong nước cũng như các hiệp định quốc tế để đảm bảo tuân thủ đúng và tránh rủi ro bị phạt.
• Thực hiện kê khai thu nhập đầy đủ và chính xác: Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ của tài sản kỹ thuật số cần được kê khai đầy đủ và chính xác trong tờ khai thuế. Việc kê khai sai hoặc thiếu có thể dẫn đến các khoản phạt hoặc truy thu thuế từ cơ quan thuế.
• Tìm kiếm tư vấn từ chuyên gia thuế quốc tế: Với các giao dịch có yếu tố nước ngoài, cần tìm kiếm tư vấn từ các chuyên gia thuế quốc tế để hiểu rõ hơn về nghĩa vụ thuế tại các quốc gia liên quan và tận dụng các ưu đãi thuế có thể có.
5. Căn cứ pháp lý
• Luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) Việt Nam: Quy định về thuế thu nhập đối với các khoản thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ.
• Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính: Các thông tư hướng dẫn cụ thể về cách tính thuế cho thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả tài sản kỹ thuật số.
• Hiệp định tránh đánh thuế hai lần: Các hiệp định ký kết giữa Việt Nam và các quốc gia khác để tránh tình trạng đánh thuế trùng đối với thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ và tài sản kỹ thuật số.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các quy định thuế liên quan, bạn có thể truy cập chuyên mục Luật Thuế của Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm thông tin từ báo Pháp Luật Online.
