Thừa kế theo pháp luật có được áp dụng khi tài sản có tranh chấp không? Tìm hiểu quy định pháp luật, ví dụ minh họa, các vướng mắc thực tế và lưu ý quan trọng.
1. Thừa kế theo pháp luật có được áp dụng khi tài sản có tranh chấp không?
Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp không có di chúc hợp lệ hoặc di chúc không định đoạt hết tài sản. Khi tài sản thừa kế đang có tranh chấp, quy trình thừa kế theo pháp luật vẫn có thể được tiến hành, nhưng phải qua các bước giải quyết tranh chấp trước khi phân chia di sản. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng và đúng quy định pháp luật.
Các trường hợp thừa kế theo pháp luật áp dụng khi tài sản có tranh chấp
- Tranh chấp về quyền sở hữu tài sản thừa kế
- Nếu một bên thứ ba khẳng định có quyền sở hữu toàn bộ hoặc một phần tài sản của người để lại di sản, tranh chấp này cần được giải quyết trước khi phân chia di sản.
- Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền sẽ xác minh quyền sở hữu, sau đó mới tiến hành phân chia thừa kế theo pháp luật.
- Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
- Nếu các đồng thừa kế không đồng ý về cách phân chia tài sản (ví dụ: bất động sản hoặc tài sản không chia đều được), việc thừa kế sẽ tạm hoãn cho đến khi đạt được thỏa thuận hoặc có phán quyết từ tòa án.
- Tranh chấp liên quan đến nghĩa vụ tài sản
- Khi người để lại di sản có nghĩa vụ tài chính chưa hoàn thành (nợ, thuế), tranh chấp giữa chủ nợ và người thừa kế cần được giải quyết trước. Tài sản thừa kế sẽ được dùng để thanh toán nghĩa vụ này theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015.
- Tài sản thuộc sở hữu chung
- Nếu tài sản thừa kế nằm trong khối tài sản chung của gia đình hoặc được góp vốn bởi bên thứ ba, tranh chấp về phần sở hữu chung cần được giải quyết để xác định rõ phần di sản.
- Phát sinh tranh chấp về người thừa kế
- Khi có người thừa kế hợp pháp nhưng không được liệt kê trong danh sách thừa kế (ví dụ: con ngoài giá thú, con nuôi hợp pháp), tranh chấp này cần được giải quyết để đảm bảo quyền lợi của các bên.
Quy trình giải quyết khi có tranh chấp
- Các bên liên quan nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại tòa án có thẩm quyền.
- Tòa án xác minh quyền sở hữu, giá trị tài sản và các nghĩa vụ tài chính liên quan.
- Sau khi tranh chấp được giải quyết, tài sản sẽ được phân chia theo pháp luật.
2. Ví dụ minh họa
Tình huống thực tế:
Ông H qua đời, để lại một ngôi nhà. Các con của ông là bà M, ông N và ông P không đồng ý về cách chia tài sản. Trong khi đó, một người thứ ba là bà T cho rằng ngôi nhà thuộc quyền sở hữu của bà vì trước đây bà đã góp tiền xây dựng.
- Trong trường hợp này, trước khi thừa kế được phân chia, tranh chấp giữa bà T và các đồng thừa kế phải được giải quyết.
- Nếu tòa án xác định ngôi nhà hoàn toàn thuộc ông H, tài sản sẽ được chia đều cho bà M, ông N và ông P theo quy định thừa kế pháp luật.
3. Những vướng mắc thực tế
Thời gian giải quyết tranh chấp kéo dài
- Khi tranh chấp liên quan đến tài sản thừa kế cần được đưa ra tòa án, quá trình xác minh, thu thập chứng cứ và xét xử có thể kéo dài, dẫn đến việc phân chia di sản bị trì hoãn.
Tranh cãi về giá trị tài sản
- Trong trường hợp tài sản thừa kế là bất động sản hoặc tài sản có giá trị lớn, việc xác định giá trị tài sản thường gây mâu thuẫn giữa các đồng thừa kế, nhất là khi giá trị được thẩm định không đồng nhất.
Thiếu chứng cứ sở hữu
- Tranh chấp thường phát sinh khi tài sản không có giấy tờ pháp lý rõ ràng (sổ đỏ, hợp đồng mua bán), khiến việc xác định quyền sở hữu gặp khó khăn.
Tranh chấp về người thừa kế
- Trường hợp có người thừa kế không hợp pháp (như con nuôi không đăng ký) hoặc người thừa kế bị cố tình loại bỏ khỏi danh sách, tranh chấp về quyền thừa kế sẽ phức tạp hơn.
4. Những lưu ý cần thiết
Thỏa thuận giữa các đồng thừa kế
- Các bên thừa kế nên cố gắng thương lượng và thống nhất cách phân chia tài sản để tránh phải đưa tranh chấp ra tòa án.
Thu thập đầy đủ chứng cứ
- Khi tài sản thừa kế có tranh chấp, cần thu thập đầy đủ giấy tờ pháp lý chứng minh quyền sở hữu (sổ đỏ, hợp đồng, giấy tờ đóng thuế, hóa đơn).
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư
- Việc nhờ đến sự hỗ trợ của luật sư sẽ giúp các bên hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, đồng thời đảm bảo quá trình giải quyết tranh chấp diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.
Hiểu rõ quy định pháp luật
- Người thừa kế cần hiểu rõ các quy định liên quan đến quyền và nghĩa vụ của mình, đặc biệt là trong trường hợp tài sản có tranh chấp.
5. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015, Điều 615: Quy định về nghĩa vụ tài sản do người để lại di sản để lại.
- Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Điều 26: Quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế.
- Nghị định số 29/2023/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về phân chia tài sản thừa kế.
Kết luận
Thừa kế theo pháp luật có thể được áp dụng khi tài sản thừa kế có tranh chấp, nhưng quá trình này phải tuân theo các quy định pháp luật và đòi hỏi giải quyết tranh chấp trước khi tiến hành phân chia di sản. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và đảm bảo tính công bằng, người thừa kế nên tìm hiểu kỹ quy định pháp luật và nhờ sự hỗ trợ từ luật sư khi cần thiết.
Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý liên quan đến tranh chấp tài sản thừa kế, hãy liên hệ Luật PVL Group để được tư vấn chi tiết.
Xem thêm về thừa kế tại đây.
Tìm hiểu thêm thông tin tại đây.
